Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 168
[out of range]
>
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 168
[out of range]
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.015335
">
<
pb
pagenum
="
696
"
xlink:href
="
016/01/343.jpg
"/>
plures? </
s
>
<
s
id
="
s.015336
">Quod ad experimentum, dicimus
<
lb
/>
rationem numeri in perfectis ſtare, & eſſe
<
lb
/>
exquiſitiſſimam: in nonnullis eſſe circum
<
lb
/>
ſcriptam, vt in canum geſtatione, nec ſic
<
lb
/>
ſolùm, ſed & præter id, quod intra certos
<
lb
/>
numeros incertis etiam numeris ſit, qui va
<
lb
/>
riant ob varietatem ſpecierum in eodem ge
<
lb
/>
nere. </
s
>
<
s
id
="
s.015337
">Sicut videmus de caulibus capitatis,
<
lb
/>
& braſſica, & crambe, idem de lactucis, at
<
lb
/>
que aliis: terra enim, & cœlum non euicta
<
lb
/>
mutant hanc rationem. </
s
>
<
s
id
="
s.015338
">Rectè plures dixi,
<
lb
/>
non duos: nam in eadem planta plurimùm
<
lb
/>
maſculorum, aut fœminarum, aut vtrimque
<
lb
/>
ſexus vis, & ſubſtantia ineſt, quod facilè ex
<
lb
/>
verbis ſequentibus poterat intelligere: at
<
lb
/>
ipſe Grammaticum purum agit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.015339
">Simili ruditate reprehendit ea, de quibus
<
lb
/>
reprehendi meretur, quòd
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
intellexit
<
expan
abbr
="
aridũ
">aridum</
expan
>
<
lb
/>
comparatiuè dici, tametſi pingue, quæ vni
<
lb
/>
cum tantùm emittit folium. </
s
>
<
s
id
="
s.015340
">De ſtipite li
<
lb
/>
tigat pediculus ſi magnitudine, eſſentia ſti
<
lb
/>
pes eſt, quod pars principalis ſit plaitæ.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015341
">Decet autem in hac tractatione, quæ ad
<
lb
/>
eſſentiam pertinent, præponere caſibus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015342
">Pingue ſiccum admiratur: lignum ſanctum
<
lb
/>
reſinacea omnia ſiccant, & ſeriò ardent,
<
lb
/>
nutriúntque. </
s
>
<
s
id
="
s.015343
">Elleboro non ſunt plura folia?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015344
">ſit ita, ſit vnum in plura diuiſum, nihil
<
lb
/>
ad declarationem meam. </
s
>
<
s
id
="
s.015345
">In quinta ſectio
<
lb
/>
ne opponit myrtum & laurum, hæ diuer
<
lb
/>
ſis locis ac regionibus, & quocunque anni
<
lb
/>
tempore fructum habere poſſunt, non ta
<
lb
/>
men ſemper, & vbique habent: deficiun
<
lb
/>
tur, vt pleraque natura cœli, & Soli. </
s
>
<
s
id
="
s.015346
">In
<
lb
/>
lauro Alexandrina ſtat ratio generalis, cui
<
lb
/>
ad iicitur, vt plerumque naturæ Prouidentia
<
lb
/>
fieri ſolet, alia vtilitas, ſubſternatur, &
<
lb
/>
fulciat, ſed quod ſubſternitur ei, cui ſubſter
<
lb
/>
nitur, non eſt tutelæ, ſed alij: folia enim fru
<
lb
/>
ctibus, non hoc folium huic fructui à natu
<
lb
/>
ra munimento creatur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.015347
">180 De tuberibus ea me dicentem indu
<
lb
/>
cit, vt ex niuibus ſcilicet generentur, quæ
<
lb
/>
non dico. </
s
>
<
s
id
="
s.015348
">Apud nos niues ob collectionem
<
lb
/>
caloris ad eorum faciunt generationem: vbi
<
lb
/>
alibi ſolùm calidius eſt, vel natura, vel ob
<
lb
/>
cœlum, non ſunt neceſſariæ. </
s
>
<
s
id
="
s.015349
">In ſecunda
<
lb
/>
ſectione, paululùm cogor inuitus immora
<
lb
/>
ri. </
s
>
<
s
id
="
s.015350
">Omitto quod in ſecunda editione, im
<
lb
/>
mutata ſint verba illa, quod neque fideliter
<
lb
/>
recitet ipſa primæ editionis: videamus, quid
<
lb
/>
tamen abſurdum contineant, vt adeò ſto
<
lb
/>
machetur? </
s
>
<
s
id
="
s.015351
">fungi non ardent, quoniam pu
<
lb
/>
tredo ceſſat, quæ via eſt ad ignem: lauri
<
lb
/>
folia ardent celerrimè, quia præterid, quod
<
lb
/>
putridi quippiam continent, ſicca etiam
<
lb
/>
ſunt: in fungis enim adhuc humidum aqueum
<
lb
/>
continetur, quod eos ardere, prohibet. </
s
>
<
s
id
="
s.015352
">Quæ
<
lb
/>
hic contradictio etiam tranſlatis verbis fuit?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015353
">non tamen velim ſic interpretari: ſecunda
<
lb
/>
enim editio clara eſt: at hæc interpretatio
<
lb
/>
eſt verborum ſuorum, quæ ille mihi velim,
<
lb
/>
nolimve tribuit. </
s
>
<
s
id
="
s.015354
">Hinc tot ineptiæ: nam cum
<
lb
/>
omnia adhuc reprehenſione carerent, addi
<
lb
/>
dit tamen de ſuo. </
s
>
<
s
id
="
s.015355
">Putrida non ardent, quia
<
lb
/>
iam putredo ceſſat. </
s
>
<
s
id
="
s.015356
">Vbi hoc in vllo codice
<
lb
/>
meo? </
s
>
<
s
id
="
s.015357
">at per alia, id eſt, tubera, & fungi putri
<
lb
/>
da, exponit, pulchrum expoſitorem, cùm pu
<
lb
/>
tridorum anteà
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
meminerim. </
s
>
<
s
id
="
s.015358
">Duos hic la
<
lb
/>
pis molaris, vt honeſtiore nomine vtar, inſi
<
lb
/>
gnes errores etiam præter abſurdam inter
<
lb
/>
pretationem admittit: primùm quod idem pu
<
lb
/>
tat eſſe putreſcere, & per putredinem gene
<
lb
/>
rari, cùm putredo ſit ſolùm corruptio, & nul
<
lb
/>
la corruptio eſt generatio, niſi in elementis:
<
lb
/>
ſed ex re facta per putredinem tanquam pu
<
lb
/>
tredine materiam, & alimentum ſubmini
<
lb
/>
ſtrante multa generantur, præcipuè vermes.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015359
">Alterum, quod putat putridum eſſe aliquid,
<
lb
/>
quod conſtet, cum ſit ſolùm in motu, ſicut
<
lb
/>
& mors: quod enim putreſcit, non eſt putri
<
lb
/>
dum, ſicut dicebat Plato rectè de morte, quod
<
lb
/>
neque ad viuentes, neque ad mortuos perti
<
lb
/>
neret: ita putridum nihil eſt, ſed quod putreſ
<
lb
/>
cit: nunquam enim vbi à calore præter natu
<
lb
/>
ram euictum eſt, ceſſat, aut in
<
expan
abbr
="
eodẽ
">eodem</
expan
>
ſtatu ma
<
lb
/>
net: vt neque quæ ardent: par enim ratio eſt
<
lb
/>
vtrorumque ad vnguem. </
s
>
<
s
id
="
s.015360
">Sic denuò vt canis
<
lb
/>
ad vomitum ad idem redit. </
s
>
<
s
id
="
s.015361
">Putrida cùm pu
<
lb
/>
tredo abiit, non ardent. </
s
>
<
s
id
="
s.015362
">Hæc enim nihil re
<
lb
/>
pugnans continent: ſicut quæ ardent, cùm ar
<
lb
/>
ſerint non amplius vrunt: imò eſt quaſi pro
<
lb
/>
poſitio neceſſaria, quam ipſe adeò vt repu
<
lb
/>
gnantia continentem admiratur, & repre
<
lb
/>
hendit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.015363
">Sed tamen neque hoc dixi, neque
<
expan
abbr
="
verũ
">verum</
expan
>
eſt,
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
aliã
">aliam</
expan
>
ob rationem ſcilicet, quod putrida poſt
<
lb
/>
quam putruerint, pingue humidum flammæ
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
idoneũ
">idoneum</
expan
>
generant. </
s
>
<
s
id
="
s.015364
">Quid cur non adhuc in con
<
lb
/>
tradictionem me adducit vir rudior boue, qui
<
lb
/>
dum verba curioſius, ſuóque peculiari more
<
lb
/>
ſectatur,
<
expan
abbr
="
omnẽ
">omnem</
expan
>
rerum ſenſum amittit. </
s
>
<
s
id
="
s.015365
">Ita ho
<
lb
/>
mo iſte, dum ſibi ſapit, nil ſapit. </
s
>
<
s
id
="
s.015366
">Sed vnde illa
<
lb
/>
reſtis ſcutica aduerſus hominem, a quo nihil
<
lb
/>
mali audiuit, aut accepit? </
s
>
<
s
id
="
s.015367
">ſed ſunt ignorantiæ
<
lb
/>
ſuæ velamenta contra
<
expan
abbr
="
hominẽ
">hominem</
expan
>
, qui etſi erraſ
<
lb
/>
ſet non tamen flagris, nec ſuſpendio dignus
<
lb
/>
ob id erat. </
s
>
<
s
id
="
s.015368
">
<
expan
abbr
="
Vitã
">Vitam</
expan
>
oportet eſſe flagitioſam, quæ
<
lb
/>
hæc mereatur? </
s
>
<
s
id
="
s.015369
">ſed
<
expan
abbr
="
sũt
">sunt</
expan
>
animi ſui improbiſſimi
<
lb
/>
& ſtultiſſimi indicia: qui cùm non intelligat,
<
lb
/>
damnat, &
<
expan
abbr
="
tãquam
">tanquam</
expan
>
iam damnatis maledicit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015370
">Nec hic multùm abſimilis alteri Grammati
<
lb
/>
co videtur, qui cùm Campani expoſitionem
<
lb
/>
in Euclidis elementa non intelligeret, totas
<
lb
/>
paginas, tranſuerſis ductis lineis obliterabat,
<
lb
/>
ſtultum inſuper eum appellans, cum ipſe di
<
lb
/>
gnus eſſet vinculis, & elleboro. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.015371
">181 Reprehendit præterea, quod
<
expan
abbr
="
Ganabatũ
">Ganabatum</
expan
>
<
lb
/>
aliò tranſtulerim, nec videt ipſum, non me or
<
lb
/>
dinem corrumpere Exiſtimat etiam me reli
<
lb
/>
quiſſe multa neceſſaria,
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
<
expan
abbr
="
oſtẽdat
">oſtendat</
expan
>
ex hoc
<
expan
abbr
="
finẽ
">finem</
expan
>
<
lb
/>
propoſitum libri noſtri omninò ignorare: is
<
lb
/>
erat vt rationes rerum omnium,
<
expan
abbr
="
quantũ
">quantum</
expan
>
fieri
<
lb
/>
poſſet, explicarem, exemplis ſingulis tantum
<
lb
/>
in
<
expan
abbr
="
vnoquoq;
">vnoquoque</
expan
>
genere propoſitis. </
s
>
<
s
id
="
s.015372
">Neque enim
<
lb
/>
vel ſaltem nunc duo maximi libri Italica lin
<
lb
/>
gua ſcripti, Indicarum rerum deſunt: & tunc
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
primũ
">primum</
expan
>
Hiſpanicæ nauigationes (
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
linguam
<
lb
/>
fermè, vt Italicam teneo) nec tamen in tertia
<
lb
/>
editione aliquid ex his ſum additurus:
<
expan
abbr
="
tũ
">tum</
expan
>
quia
<
lb
/>
occulatam fidem non
<
expan
abbr
="
aliorũ
">aliorum</
expan
>
, qui viderint te
<
lb
/>
ſtimonia repoſco, tum quia ſunt
<
expan
abbr
="
propemodũ
">propemodum</
expan
>
<
lb
/>
infinita. </
s
>
<
s
id
="
s.015373
">Quid hoc eſſet aliud, quàm benè ſcri
<
lb
/>
pta ab aliis, malè in meos libros, & ineptè
<
lb
/>
tranſtuliſſe? </
s
>
<
s
id
="
s.015374
">Quærimus noua
<
expan
abbr
="
rerũ
">rerum</
expan
>
genera, vt ex
<
lb
/>
his ſubtiliores rationes inueniamus. </
s
>
<
s
id
="
s.015375
">Similiter
<
lb
/>
& illud in deſcriptione Mamæi non animad
<
lb
/>
uertit, ferrugineum colorem eundem eſſe, qui
<
lb
/>
& ruber ab eo appellatur: non
<
expan
abbr
="
ſolũ
">ſolum</
expan
>
quòd ego
<
lb
/>
aliam teſtatus ſim, velle me claritatis cauſa
<
lb
/>
ſequi rationem nominandorum
<
expan
abbr
="
colorũ
">colorum</
expan
>
(quod
<
lb
/>
& præſtiti diffuſius à rerum ſimilitudine illos </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>