1vita, quàm nomina piſcium congerere,
qui nihil aliud quàm piſces olet, ab amiſſi
mo tanquam imperitus damnatur, vt iam
ei nihil reliquum ſit. Si tantum in his pau
cis, in quibus hic illum accuſat, at non
præſtabat ſi vel ſolùm illi etiam nomine no
tus eſſet, eum admonere priuatim, vt ſe
corrigeret?
qui nihil aliud quàm piſces olet, ab amiſſi
mo tanquam imperitus damnatur, vt iam
ei nihil reliquum ſit. Si tantum in his pau
cis, in quibus hic illum accuſat, at non
præſtabat ſi vel ſolùm illi etiam nomine no
tus eſſet, eum admonere priuatim, vt ſe
corrigeret?
246 Quis videt me hîc exultantem?
ſed non poteram diſſimulare, cùm Galenus
ſine cerebro, Ariſtoteles ſine corde neget
motum partibus ineſſe. Cæterùm quod di-
cat, perire diuiſionem datam, non animad
uertit in entomis ſenſum etiam non ſolùm
motum ſeruari. In tertia ſectione reprehen
dit, quod portentoſa animalia dixerim? nón
ne portentoſum eſt in lapidibus, & ſub ter
ra naſci? forma etiam gammarorum, & in
ceſſus cancrorum peculiaris. Sed quid ipſe
muſcerdæ meminit, tanquam ſtercoris muſ
cæ, cùm ſit muris ſtercus? Vellicat quod
muſcas dixerim alicubi non ingredi: certum
eſt ita eſſe. Cauſæ quas adduximus ſatis
probabiles: commendaretur ſi veras attu
liſſet, non negare quod conſtat, vel ſui
Plinij teſtimonio. Quòd ſi quis omnes cau
ſas à me enarratas hîc ei quàm de turri
adiecimus ſociauerit, intelliget quòd fer
tur de domo illa Venetiis, non fuiſſe fa
bulam.
ſed non poteram diſſimulare, cùm Galenus
ſine cerebro, Ariſtoteles ſine corde neget
motum partibus ineſſe. Cæterùm quod di-
cat, perire diuiſionem datam, non animad
uertit in entomis ſenſum etiam non ſolùm
motum ſeruari. In tertia ſectione reprehen
dit, quod portentoſa animalia dixerim? nón
ne portentoſum eſt in lapidibus, & ſub ter
ra naſci? forma etiam gammarorum, & in
ceſſus cancrorum peculiaris. Sed quid ipſe
muſcerdæ meminit, tanquam ſtercoris muſ
cæ, cùm ſit muris ſtercus? Vellicat quod
muſcas dixerim alicubi non ingredi: certum
eſt ita eſſe. Cauſæ quas adduximus ſatis
probabiles: commendaretur ſi veras attu
liſſet, non negare quod conſtat, vel ſui
Plinij teſtimonio. Quòd ſi quis omnes cau
ſas à me enarratas hîc ei quàm de turri
adiecimus ſociauerit, intelliget quòd fer
tur de domo illa Venetiis, non fuiſſe fa
bulam.
248 Eſt homini ſimul humidiſſimum, &
frigidiſſimum cerebrum tum multitudine,
tum quò magis fieri potuit: non in compa
ratione, vt credit ad reliqua animalia: ita
dupliciter fallitur: nam comparatiuè & de
qualitate intelligit. De mollitie etiam ab
errat, quia loquimur de ea quæ eſt cum ſo
liditate, & ita mollior homo limacibus, &
marinis pulmonibus: illa enim ſunt potiùs
laxa quàm mollia. De calidiſſimo quoque &
humidiſſimo, & tenuiſſima ſubſtantia, ſciat
id verum eſſe, quoniam cùm maximè com
miſta ſint elementa, attenuata ſubſtantia
eſt, vſque quo fieri poſſit, atque ideò ex
ea ſpiritus confertim generantur. Ita cor
hominis eſt calidiſſimum, & ſicciſſimum,
quia plus habet elementi terrei exactè con
cocti, hoc idem tamen propter commiſtio
nem, & qualitates obtuſas proximum eſt
temperamento. Quid plura? ac ſi vellem
fractam nolam totam denuò conficere,
imbutum falſis principiis perſuaſione de ſe
metipſo ampla, in atrium veritatis dedu
cere.
frigidiſſimum cerebrum tum multitudine,
tum quò magis fieri potuit: non in compa
ratione, vt credit ad reliqua animalia: ita
dupliciter fallitur: nam comparatiuè & de
qualitate intelligit. De mollitie etiam ab
errat, quia loquimur de ea quæ eſt cum ſo
liditate, & ita mollior homo limacibus, &
marinis pulmonibus: illa enim ſunt potiùs
laxa quàm mollia. De calidiſſimo quoque &
humidiſſimo, & tenuiſſima ſubſtantia, ſciat
id verum eſſe, quoniam cùm maximè com
miſta ſint elementa, attenuata ſubſtantia
eſt, vſque quo fieri poſſit, atque ideò ex
ea ſpiritus confertim generantur. Ita cor
hominis eſt calidiſſimum, & ſicciſſimum,
quia plus habet elementi terrei exactè con
cocti, hoc idem tamen propter commiſtio
nem, & qualitates obtuſas proximum eſt
temperamento. Quid plura? ac ſi vellem
fractam nolam totam denuò conficere,
imbutum falſis principiis perſuaſione de ſe
metipſo ampla, in atrium veritatis dedu
cere.
250 Poſtquàm rationibus nec experi
mentis vincere non poteſt, ad pietatis pa
trocinium ſe referat, quòd plures opifices
quaſi plures Deos poſuerim. At non videt
principem aliquem multa habentem ſigilla?
Et qualis inſpiratur animus ſingulis? Et
non differunt, ſeu corpora, ſeu animas di
xeris, ſed hæc ad æternitatis arcana remi
ſimus. In quinta ſectione, muſca eſt pro
pter ornatum, eadem eſt ad perfectionem:
perfectio enim ornatus, vt in ædibus. Di
xi ſuperiùs, non omnes cauſas propoſitum
mihi eſſe vt explicarem, ſed præcipuas,
aut ſi ex his tanquam annexæ aliæ pen
deant. Inde nugatur clamoſus hic Gramma
ticus.
mentis vincere non poteſt, ad pietatis pa
trocinium ſe referat, quòd plures opifices
quaſi plures Deos poſuerim. At non videt
principem aliquem multa habentem ſigilla?
Et qualis inſpiratur animus ſingulis? Et
non differunt, ſeu corpora, ſeu animas di
xeris, ſed hæc ad æternitatis arcana remi
ſimus. In quinta ſectione, muſca eſt pro
pter ornatum, eadem eſt ad perfectionem:
perfectio enim ornatus, vt in ædibus. Di
xi ſuperiùs, non omnes cauſas propoſitum
mihi eſſe vt explicarem, ſed præcipuas,
aut ſi ex his tanquam annexæ aliæ pen
deant. Inde nugatur clamoſus hic Gramma
ticus.
251 De cognitione ſingulorum aberrat
(vt dici ſolet ) toto cœlo. Optimè enim &
longè exquiſitius à ſuperis cognoſcuntur,
quàm ab hominibus, ſed non eodem modo,
neque ſub eiſdem rationibus omnibus, ſed
plerunque, aut ſemper aliis, iiſque meliori
bus, ideò nugatur vt ſolet.
(vt dici ſolet ) toto cœlo. Optimè enim &
longè exquiſitius à ſuperis cognoſcuntur,
quàm ab hominibus, ſed non eodem modo,
neque ſub eiſdem rationibus omnibus, ſed
plerunque, aut ſemper aliis, iiſque meliori
bus, ideò nugatur vt ſolet.
252 Simia, & elephas non ſunt ſagaciora
cane, vel vulpe, ſunt tamen prudentiora, nam
& inter homìnes prudentiores ſunt multi,
rudi Minerua. De nomine ſagacis ſi non pla
cet, accipiamus aſtutum, vafrum. Quanquam
& Cicero, & Feſtus, & alij in eodem quo
nos ſenſu accipiant. Ita hic nouus Priſ
cianus, docet nos deſipere, impudens
venia.
cane, vel vulpe, ſunt tamen prudentiora, nam
& inter homìnes prudentiores ſunt multi,
rudi Minerua. De nomine ſagacis ſi non pla
cet, accipiamus aſtutum, vafrum. Quanquam
& Cicero, & Feſtus, & alij in eodem quo
nos ſenſu accipiant. Ita hic nouus Priſ
cianus, docet nos deſipere, impudens
venia.
253 Hominis corpus denſiſſimum eſſe
non putat, quia piloſum, & ſudet: num
aues, & quadrupedia plumis, & pilis fre
quentioribus obſita ſunt? denſitas eſt in ſub
ſtantia, non inter ſubſtantiæ partes. Stul
tum eſt puerilibus illius obiectionibus re
ſpondere, ſed tamen ob ineptos volumus.
Puram terram, quæ igne repurgatur, voca
mus: nam putreſcit, dum oſſa manent, vi
detur plus continere illius elementi. Quis
non videt indignas has obiectiones, vel idio
tas viro, nedum Philoſopho? Solùm id iure
dubitatum, quod tamen experimento ve
rum èſſe conſtat, quónam pacto tanto cum
pondere homo conſiſtat, tam parum ter
ræ contineat? Videretur enim vt ipſe re
ctè dubitat, totus aqueas eſſe? ob id ergo
dicimus hominem multò plus terræ ela
boratæ continere, quæ dum putreſcit, aut
vritur, corpus exhalat: ideo hæc pura ter
ra non eſt, ſed media inter ignem & ter
ram: ergo non grauis? falleris. In pyrio
enim puluere eſt grauitas, & tamen vis
ignea ſuperior eſt. Si hoc modo dubitaſ
ſet, certè laude dignus eſſet. At non pu
det quæcunque in buccam veniunt mandare
ſcriptis, & tot ineptiis chartas implere.
non putat, quia piloſum, & ſudet: num
aues, & quadrupedia plumis, & pilis fre
quentioribus obſita ſunt? denſitas eſt in ſub
ſtantia, non inter ſubſtantiæ partes. Stul
tum eſt puerilibus illius obiectionibus re
ſpondere, ſed tamen ob ineptos volumus.
Puram terram, quæ igne repurgatur, voca
mus: nam putreſcit, dum oſſa manent, vi
detur plus continere illius elementi. Quis
non videt indignas has obiectiones, vel idio
tas viro, nedum Philoſopho? Solùm id iure
dubitatum, quod tamen experimento ve
rum èſſe conſtat, quónam pacto tanto cum
pondere homo conſiſtat, tam parum ter
ræ contineat? Videretur enim vt ipſe re
ctè dubitat, totus aqueas eſſe? ob id ergo
dicimus hominem multò plus terræ ela
boratæ continere, quæ dum putreſcit, aut
vritur, corpus exhalat: ideo hæc pura ter
ra non eſt, ſed media inter ignem & ter
ram: ergo non grauis? falleris. In pyrio
enim puluere eſt grauitas, & tamen vis
ignea ſuperior eſt. Si hoc modo dubitaſ
ſet, certè laude dignus eſſet. At non pu
det quæcunque in buccam veniunt mandare
ſcriptis, & tot ineptiis chartas implere.
254 Hic tanta molitur ſuper verbo Co
gnoſcerentur, cùm non ſolùm ſecunda,
ſed prima editio Norinbergenſis habeat
Cognoſceret, quod ipſemet probat, vt ſtu
porem hominis admirari cogar. Inter co
gnoſceret & cognoſcerentur præter notam,
neceſſaria etiam erat interpoſito literæ N,
vt vix credere poſſim, in Lugdunenſi,
aut Lutetiana erratum. Sed ſit ita modò?
cui imputandus eſt error? & cur non ſen
ſus ipſe rei eum admonuit? Adducit ani
malia quæ fallant: ſolus homo fallit, il
la decipiunt, & naturæ impulſu, non me
ditatione. Dicit deinde fallere, non eſſe
finem hominis? eſt, ſed non perfecti. Quæ
dam enim ſunt propter finem, quædam
ſunt neceſſaria, & quædam conſequen
tia: hoc eſt, conſequens & neceſſarium,
non tamen in finis ratione continetur,
ſicut finis ciuitatis eſt vnio. Ex hoc ta
men neceſſariò conſequuntur lites & diſ
cordiæ.
gnoſcerentur, cùm non ſolùm ſecunda,
ſed prima editio Norinbergenſis habeat
Cognoſceret, quod ipſemet probat, vt ſtu
porem hominis admirari cogar. Inter co
gnoſceret & cognoſcerentur præter notam,
neceſſaria etiam erat interpoſito literæ N,
vt vix credere poſſim, in Lugdunenſi,
aut Lutetiana erratum. Sed ſit ita modò?
cui imputandus eſt error? & cur non ſen
ſus ipſe rei eum admonuit? Adducit ani
malia quæ fallant: ſolus homo fallit, il
la decipiunt, & naturæ impulſu, non me
ditatione. Dicit deinde fallere, non eſſe
finem hominis? eſt, ſed non perfecti. Quæ
dam enim ſunt propter finem, quædam
ſunt neceſſaria, & quædam conſequen
tia: hoc eſt, conſequens & neceſſarium,
non tamen in finis ratione continetur,
ſicut finis ciuitatis eſt vnio. Ex hoc ta
men neceſſariò conſequuntur lites & diſ
cordiæ.
256 Vera fatetur ipſe.
Nihil enim inueni
re nouit, ſed aliena congerere: nos plura in
uenimus quàm acceperimus. Quod ſi om
nes aliena corraderent, vnde iam incremen
tum artibus: ita hic, vt Cicero ait, valuit
re nouit, ſed aliena congerere: nos plura in
uenimus quàm acceperimus. Quod ſi om
nes aliena corraderent, vnde iam incremen
tum artibus: ita hic, vt Cicero ait, valuit