Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Page concordance

< >
Scan Original
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
< >
page |< < of 290 > >|
    <echo version="1.0">
      <text xml:lang="la">
        <div xml:id="N10132" level="1" n="1" type="body">
          <div xml:id="N1194D" level="2" n="2" type="other" type-free="pars">
            <div xml:id="N130F7" level="3" n="4" type="chapter" type-free="capitulum">
              <p xml:id="N134E4">
                <s xml:id="N1354A" xml:space="preserve">
                  <pb chead="Prime partis" file="0035" n="35"/>
                duplã: manent igitur in eadē ꝓportione / vt ptꝫ ex
                  <lb/>
                correlario decime ſuppoſitiõis ſecūdi capitꝪ huiꝰ
                  <lb/>
                īueniatur / igitur mediū inter illos duos numeros
                  <lb/>
                et īueniētur due ꝓportiones tnequales in quas di­
                  <lb/>
                uiditur ꝓportio inter illos duos numeros / vt pre-
                  <lb/>
                oſtenſum eſt. </s>
                <s xml:id="N13560" xml:space="preserve">Patet igitur vniuerſaliter concluſio
                  <lb/>
                  <note position="left" xlink:href="note-0035-01a" xlink:label="note-0035-01" xml:id="N13701" xml:space="preserve">Primuꝫ
                    <lb/>
                  correlari­
                    <lb/>
                  um.</note>
                </s>
                <s xml:id="N1356A" xml:space="preserve">¶ Ex qua ſequitur primo /  quelibet proportio in
                  <lb/>
                infinitas ꝓportiones ſecari valet in numeris ſine
                  <lb/>
                vnitatis fractione: et capio ly infinitas ſyncathe-
                  <lb/>
                goreumatice. </s>
                <s xml:id="N13573" xml:space="preserve">Probatur / qm̄ capta ꝓportione a.
                  <lb/>
                in numeris manifeſtū eſt /  illi numeri ſaltē ꝑ vni-
                  <lb/>
                tatē diſtabūt / hoc eſt ſaltē maior excedit minorē ꝑ
                  <lb/>
                vnitatē que vnitas eſt pars aliquota minoris: du­
                  <lb/>
                pletur igitur vter illoꝝ numeroꝝ: et ſequitur / 
                  <lb/>
                adhuc inter illos numeros duplatos manet ꝓpor­
                  <lb/>
                tio a. / vt paulo ãte deductū eſt: igitur iam exceſſus
                  <lb/>
                erit in duplo maior: q2 erit pars aliquota eiuſdē
                  <lb/>
                denomīationis numeri in duplo maioris: igitur
                  <lb/>
                iam ibi inter illos duos numeros reperietur vnꝰ
                  <lb/>
                numerus medius vt ſuperiꝰ oſtenſum eſt: et ꝑ cõſe-
                  <lb/>
                quens due ꝓportiones inequales in quas diuidit̄̄
                  <lb/>
                talis ꝓportio. </s>
                <s xml:id="N1358E" xml:space="preserve">Iteꝝ duplent̄̄ illi numeri īter quos
                  <lb/>
                eſt ꝓportio a. et iam inter eos īuenientur tres nu-
                  <lb/>
                meri intermedii et ſic erūt quatuor ꝓportiões in-
                  <lb/>
                termedie. </s>
                <s xml:id="N13597" xml:space="preserve">Et ſi tertio duplentur illi numeri īueni-
                  <lb/>
                entur ſeptē numeri intermedii: et ſic erūt .8. ꝓpor-
                  <lb/>
                tiones: et ſic in infinitū duplando ſemꝑ numeros.
                  <lb/>
                </s>
                <s xml:id="N1359F" xml:space="preserve">Data igit̄̄ quã volueris ꝓportione ipſa vel ſibi e-
                  <lb/>
                qualis (quod ꝓ eodē reputo) in infinitas ꝓportio-
                  <lb/>
                nes ſecari valet: quod fuit oſtendendū. </s>
                <s xml:id="N135A6" xml:space="preserve">Et ſicut ꝓ-
                  <lb/>
                batur in numeris: ita et facilius ꝓbabitur in quã-
                  <lb/>
                titatibus. </s>
                <s xml:id="N135AD" xml:space="preserve">Et ſicut ꝓbatur capiēdo primos nume-
                  <lb/>
                ros excedentes ſe vnitate: ita per locū a maiori ꝓ-
                  <lb/>
                babitur capiendo numeros excedētes ſe numero:
                  <lb/>
                vt ſatis conſtat. </s>
                <s xml:id="N135B6" xml:space="preserve">Patet igit̄̄ correlariū.
                  <note position="left" xlink:href="note-0035-02a" xlink:label="note-0035-02" xml:id="N1370B" xml:space="preserve">Secūduꝫ
                    <lb/>
                  correlar̄.</note>
                </s>
                <s xml:id="N135BE" xml:space="preserve">¶ Sequit̄̄
                  <lb/>
                ſecūdo /  capitis tribꝰ terminis cõtinuo ꝓportio-
                  <lb/>
                nabilibus arithmetice: et captis aliis tribus ſic ſe
                  <lb/>
                habentibꝰ /  qualis eſt ꝓportio inter duos maio-
                  <lb/>
                res primi ternarii: talis ſit inter duos maiores ſe­
                  <lb/>
                cūdi ternarii: et qualis inter duos numeros primi
                  <lb/>
                ternarii: talis etiã ſit inter duos minores ſecundi
                  <lb/>
                ternarii: tūc termini ſecūdi ternarii ſunt ꝓportio-
                  <lb/>
                nabiles arithmetice: ſicut et termini ṗmi ternarii:
                  <lb/>
                vt captis his tribus terminis .4.3.2. qui ſunt pro-
                  <lb/>
                portiõabiles arithmetice: dico /  iſti .3. termini .8.
                  <lb/>
                6.4. ſunt etiã arithmetice proportionabiles: qm̄
                  <lb/>
                qualis eſt ꝓportio inter .4. et .3. talis eſt inter .8. et
                  <lb/>
                6. et qualis inter .3. et .2. talis inter .6. et .4. / vt patꝫ
                  <lb/>
                </s>
                <s xml:id="N135DC" xml:space="preserve">Probatur / ſint tres termini a.b.c. ꝓportiõabiles
                  <lb/>
                arithmetice: et ſint alii trrs d.e.f. et ſit inter d. et e.
                  <lb/>
                talis ꝓportio qualis inter a. et b. et inter e. et f. q̈lis
                  <lb/>
                inter b. et c. </s>
                <s xml:id="N135E5" xml:space="preserve">Et tunc dico /  d.e.f. ſunt tres termini
                  <lb/>
                ꝓportionabiles arithmetice: </s>
                <s xml:id="N135EA" xml:space="preserve">Ad quod probandū
                  <lb/>
                volo /  exceſſus quo a. excedit b. ſit g. et quo b. exce­
                  <lb/>
                dit c. ſit h. equalis g. / vt oportet: et exceſſus q̊ d. exce­
                  <lb/>
                dit e. ſit i. et quo e. excedit f. ſit k. / et manifeſtū eſt /  g.
                  <lb/>
                eſt tota pars aliquota ipſiꝰ b. vel tote partes q̊ta
                  <lb/>
                vel quote i. eſt ipſiꝰ e. et eiuſdē denominationis: et
                  <lb/>
                h. eſt tota pars vel tote partes aliquote et eiuſdeꝫ
                  <lb/>
                denomīationis reſpectu c. ſicut k. reſpectu f. / vt ptꝫ
                  <lb/>
                ex probatione quarte ſuppoſitionis ſecūdi capi-
                  <lb/>
                tis huiꝰ. </s>
                <s xml:id="N135FF" xml:space="preserve">Quo ſuppoſito arguit̄̄ ſic / i. quod eſt ex-
                  <lb/>
                ceſſus inter d. et e. eſt equale ipſi k. / quod eſt exceſſus
                  <lb/>
                inter e. et f. / igit̄̄ illi tres termini d.e.f. ſunt ꝓporti-
                  <lb/>
                onabiles arithmetice. </s>
                <s xml:id="N13608" xml:space="preserve">Cõſequentia ptꝫ manifeſte:
                  <lb/>
                et arguit̄̄ antecedens: q2 ſicut ſe habet b. ad .c. ita e.
                  <lb/>
                ad f. / igit̄̄ ſicut ſe habet b. ad e. ita c. ad f. </s>
                <s xml:id="N1360F" xml:space="preserve">Patet cõ-
                  <lb/>
                ſequentia ex ſecūda cõcluſione tertii capitis huiꝰ:
                  <lb/>
                et ex ↄ̨ſequenti ſicut ſe habet b. ad e. ita c. ad f. puta
                  <cb chead="Capitulū quartū."/>
                in l. ꝓportione / igitur g. ſe habet ad i. in l. ꝓporti-
                  <lb/>
                one et h. ad k. etiã in l. ꝓportione. </s>
                <s xml:id="N1361B" xml:space="preserve">Patet cõſequen­
                  <lb/>
                tia ex vndecima ſuppoſitione ſecūdi capitis huiꝰ:
                  <lb/>
                ille em̄ ſunt partes aliquote eiuſdē denoīationis
                  <lb/>
                numeroꝝ ſe habentiū in l. ꝓportione: et vltra g. ſe
                  <lb/>
                habet ad i. in l. ꝓportiõe: et h. ad k. etiã in l. pro-
                  <lb/>
                portione: igit̄̄ ſicut ſe habet g. ad h. ita i. ad k. </s>
                <s xml:id="N13628" xml:space="preserve">Ptꝫ
                  <lb/>
                per locū a. ꝑmutata proportione: ſed g. et h. ſe ha-
                  <lb/>
                bent in proportione equalitatis: igit̄̄ i. et k. / qḋ fuit
                  <lb/>
                probandñ. </s>
                <s xml:id="N13631" xml:space="preserve">Probatur aliter correlariū tam in nu­
                  <lb/>
                meris quã in quãtitatibus cõtinuis: et retēta eadē
                  <lb/>
                hypotheſi: manifeſtū eſt /  ipſiꝰ a. ad d. et ipſiꝰ b.
                  <lb/>
                ad c. et ipſius c. ad f. eſt eadē ꝓportio: que ſit l. / qm̄
                  <lb/>
                ex hypotheſi ſicut ſe habet a. ad b. ita ſe habet d.
                  <lb/>
                ad e. / ergo per locū a. permutata proportiõe ſicut
                  <lb/>
                ſe habet a. ad d. ita b. ad e. et vltra ſicut ſe habet b
                  <lb/>
                ad c. ita e. ad f. ex hypotheſi: ergo ꝑmutatim: ſicut
                  <lb/>
                ſe habet b. ad e. ita c. ad f. et a. ad d. eſt etiã ꝓportio
                  <lb/>
                illa que eſt b. ad c. / igit̄̄ eadē proportio eſt a. ad d. et
                  <lb/>
                b. ad e. et c. ad f. puta l. </s>
                <s xml:id="N13648" xml:space="preserve">Quo ſuppoſito: probatur
                  <lb/>
                correlariū: q2 i. et k. ſūt equales: igit̄̄ .d.e.f. ſunt ter­
                  <lb/>
                mini cõtinuo proportionabiles arithmetice. </s>
                <s xml:id="N1364F" xml:space="preserve">Ptꝫ
                  <lb/>
                cõſequentia ex hypotheſi: iūcta diffinitione ꝓpor­
                  <lb/>
                tionalitatis arithmetice. </s>
                <s xml:id="N13656" xml:space="preserve">Probat̄̄ antecedens: q2
                  <lb/>
                ſicut ſe habet g. ad h. ita ſe habet i. ad k. ſed g et h.
                  <lb/>
                ſe habent in proportiõe equalitatis / vt ptꝫ ex hy-
                  <lb/>
                potheſi: igit̄̄ i. et k. ſe habent in proportione equa-
                  <lb/>
                litatis: et ſic ſunt equalia igit̄̄. </s>
                <s xml:id="N13661" xml:space="preserve">Probat̄̄ antecedēs /
                  <lb/>
                q2 ſicut ſe habet g. ad i. ita h. ad k. / ergo ꝑmutatim
                  <lb/>
                ſicut ſe habet g. ad h. ita i. ad k. / qḋ fuit probandū.
                  <lb/>
                </s>
                <s xml:id="N13669" xml:space="preserve">Probatur antecedens: q2 g. ſe habet ad i. in l. ꝓ-
                  <lb/>
                portione: et h. ſe habet ad k. in eadē l. proportione /
                  <lb/>
                igitur intentū. </s>
                <s xml:id="N13670" xml:space="preserve">Probat̄̄ maior / q2 g. ſe hꝫ ad i. ſicut
                  <lb/>
                a. ſe hꝫ ad d. / igitur ſe hꝫ in l. ꝓportione. </s>
                <s xml:id="N13675" xml:space="preserve">Patꝫ ↄ̨ña
                  <lb/>
                ex hypotheſi. </s>
                <s xml:id="N1367A" xml:space="preserve">Probat̄̄ antecedēs: et volo /  a. dimi­
                  <lb/>
                nuatur ad equalitatē b. ꝑdendo g. differentiã per
                  <lb/>
                quã excedit ipſum b. ex hypotheſi: et d. diminuatur
                  <lb/>
                ad equalitatē c. ꝑdendo i. differentiã ꝑ quã excedit
                  <lb/>
                e. ex hypotheſi: et manifeſtū eſt /  reſidui ex ipſo a. /
                  <lb/>
                qḋ eſt b. ad reſiduū ex ipſo d. / qḋ eſt e. adhuc eſt l. ꝓ­
                  <lb/>
                portio: vt ptꝫ ex hypotheſi: g̊ inṫ deꝑditū ab ip̄o a
                  <lb/>
                et deꝑditū ab ip̄o d. eſt etiã l. ꝓportio: et deꝑditū ab
                  <lb/>
                ip̄o a eſt g. et deꝑditū ab ipſo d. eſt i. / g̊ g. ſe hꝫ ad i.
                  <lb/>
                ſicut a. ad d. puta in l. ꝓportione. </s>
                <s xml:id="N1368F" xml:space="preserve">Ptꝫ tamen ↄ̨ña
                  <lb/>
                ex primo correlario quinte cõcluſionis ſecūdi ca-
                  <lb/>
                pitis huiꝰ partis. </s>
                <s xml:id="N13696" xml:space="preserve">Et ſic ptꝫ maior. </s>
                <s xml:id="N13699" xml:space="preserve">Iam ꝓbo mi-
                  <lb/>
                norē / q2 h. ſe hꝫ ad k. ſicut b. ſi ſe hꝫ ad e. / igr̄ ꝓpoſitū
                  <lb/>
                </s>
                <s xml:id="N1369F" xml:space="preserve">Probat̄̄ ãtecedēs: et volo /  b. diminuat̄̄ ad equa-
                  <lb/>
                litatē c: perdendo h. differentiã: et e. diminuat̄̄ ad
                  <lb/>
                equalitatē f. perdendo k. differentiã: et manifeſtuꝫ
                  <lb/>
                eſt /  reſidui ex ipſo b. / qḋ eſt c. ad reſiduū ex ipſo e.
                  <lb/>
                qḋ eſt f. eſt adhuc l. ꝓportio: vt patet ex hypotheſi:
                  <lb/>
                igitur inter h. deperditū a b. termino maiori, et
                  <lb/>
                k. deꝑditū ab c. ṫmīo minori eſt ēt l ꝓportio: vt ſu-
                  <lb/>
                pra argutū eſt / igr̄ h. ſe hꝫ ad k. ſicut b. ad e. puta in
                  <lb/>
                l. ꝓportione: qḋ fuit probandū. </s>
                <s xml:id="N136B2" xml:space="preserve">Et ſic ptꝫ correla-
                  <lb/>
                riū.
                  <note position="right" xlink:href="note-0035-03a" xlink:label="note-0035-03" xml:id="N13713" xml:space="preserve">Calcu. de
                    <lb/>
                  īduc. gra­
                    <lb/>
                  dus ſūmi</note>
                </s>
                <s xml:id="N136BC" xml:space="preserve">Et hec ē ſuppoſitio quã calculator ponit ī ca-
                  <lb/>
                pitulo de inductione gradus ſummi circa princi-
                  <lb/>
                piū ſub iſta forma. </s>
                <s xml:id="N136C3" xml:space="preserve">Si ſint tria cõtinuo ꝓportio-
                  <lb/>
                nabilia ꝓportione arithmetica: et ſint alia tria cõ­
                  <lb/>
                ſimiliter ꝓportionabilia proportiõe geometrica
                  <lb/>
                ſicut prima tria: illa etiã ſunt cãtinuo ꝓportiõabi­
                  <lb/>
                lia proportiõe arithmetica.
                  <note position="right" xlink:href="note-0035-04a" xlink:label="note-0035-04" xml:id="N1371D" xml:space="preserve">Tertium
                    <lb/>
                  correlar̄.</note>
                </s>
                <s xml:id="N136D3" xml:space="preserve">¶ Sequit̄̄ ex hoc ter-
                  <lb/>
                tio /  ſi ſint tres termini arithmetice proportiõa-
                  <lb/>
                biles: et quilibet illoꝝ dupletur, aut tripletur, aut
                  <lb/>
                ſexquialteretur .etc̈. ſemꝑ ꝓportio extremi ad ex-
                  <lb/>
                tremū manet equalis: et cõtinuo manebūt illi tres
                  <lb/>
                termini arithmetice ꝓportiõabiles: et in ea ꝓpor-
                  <lb/>
                tiõe in qua termini augmētant̄̄ exceſſus augmētat̄̄
                  <lb/>
                </s>
                <s xml:id="N136E3" xml:space="preserve"/>
              </p>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>