Clavius, Christoph
,
Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 677
>
321
(305)
322
(306)
323
(307)
324
(308)
325
(309)
326
(310)
327
(311)
328
(312)
329
(313)
330
(314)
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 677
>
page
|<
<
(335)
of 677
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
it
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1138
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
273
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22364
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
335
"
file
="
0351
"
n
="
351
"
rhead
="
LIBER TERTIVS.
"/>
ſus B; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22365
"
xml:space
="
preserve
">ſi verò inferius ſit, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22366
"
xml:space
="
preserve
">ad ortum ſpectet, verſus A. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22367
"
xml:space
="
preserve
">Rurſus in puncto β, conſtituendus eſt an-
<
lb
/>
gulus E β C, non altitudinis poli ſupra Horizontem, ſed altitudinis poli ſupra Verticalem circu-
<
lb
/>
lum, qui nunc inſtar Horizontis cuiuſpiam ſumitur, hoc eſt, æqualis complemento latitudinis lo-
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0351-01
"
xlink:href
="
note-0351-01a
"
xml:space
="
preserve
">Complemen@@
<
lb
/>
alui
<
unsure
/>
udinis poli
<
lb
/>
ſupra Horizon
<
lb
/>
tem cuiuslibet
<
lb
/>
regionis æqua-
<
lb
/>
le eſt altitudini
<
lb
/>
poli ſupra Ver
<
lb
/>
ticalem propria
<
unsure
/>
<
lb
/>
dictum eiuſdẽ
<
lb
/>
regionis.</
note
>
ci, vel altitudinis poli ſupra Horizontem; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22368
"
xml:space
="
preserve
">(Altitudo enim poli ſupra Horizontem, nempe in Ana
<
lb
/>
lemmate propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22369
"
xml:space
="
preserve
">1. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22370
"
xml:space
="
preserve
">primi libri, arcus D F, cum altitudine poli ſupra Verticalem, id eſt, cum arcu
<
lb
/>
AF, quadrantem componit in quacunque regione; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22371
"
xml:space
="
preserve
">ita vt complementum altitudinis poli ſupra
<
lb
/>
Horizontem cuiuſuis regionis ſit aìtitudo poli ſupra Verticalem proprie dictum eiuſdem regio-
<
lb
/>
nis) ſupra quidem rectam A B, ſi horologium fuerit ſuperius, ſi autem inferius, infra eandem A B.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22372
"
xml:space
="
preserve
">Reliqua omnia abſoluantur, vt propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22373
"
xml:space
="
preserve
">1. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22374
"
xml:space
="
preserve
">huius libri de horologiis declinantibus à Verticali dixi-
<
lb
/>
mus; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22375
"
xml:space
="
preserve
">ita vt deſcribere horologium ab Horizonte declinans nil aliud ſit, quàm pro latitudine lo-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0351-02
"
xlink:href
="
note-0351-02a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0351-03
"
xlink:href
="
note-0351-03a
"
xml:space
="
preserve
">Deſcribere ho-
<
lb
/>
rologiú ab Ho
<
lb
/>
rizonte decli
<
lb
/>
nãs nihil aliud
<
lb
/>
eſt, quàm horo
<
lb
/>
logiũ declinãs
<
lb
/>
à Verticali de-
<
lb
/>
li
<
unsure
/>
neare pro ea
<
lb
/>
latitudi
<
unsure
/>
ne loci.
<
lb
/>
quæ cũ propo-
<
lb
/>
ſita latitudin
<
unsure
/>
e,
<
lb
/>
pro qua horolo
<
lb
/>
gium conſtrui-
<
lb
/>
@@, grad. 90. @@
<
lb
/>
ficit.</
note
>
ci, quæ cum eius loci latitudine, pro qua horologium conſtruitur, conficit grad. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22376
"
xml:space
="
preserve
">90. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22377
"
xml:space
="
preserve
">delineare ho-
<
lb
/>
rologium à Verticali declinans tot gradibus, quot continet inclinatio plani propoſiti ad Horizon
<
lb
/>
tem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22378
"
xml:space
="
preserve
">In ea enim regione Verticalis circulus proprie dictus fungitur munere Horizontis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22379
"
xml:space
="
preserve
">Hori-
<
lb
/>
zon vicem Verticalis circuli ſubit: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22380
"
xml:space
="
preserve
">ita tamen, vt quod in ea regione declinat à meridie in occa-
<
lb
/>
ſum, in hac, pro qua conficitur horologium, ſit ſuperius ſpectans ad occaſum; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22381
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22382
"
xml:space
="
preserve
">quod ibi à me-
<
lb
/>
ridie in ortum vergit, hic ſuperius ſit ortum Solis reſpiciens, vt patet, ſi res diligentius conſidere-
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22383
"
xml:space
="
preserve
">Sed in ea regione intelligendus eſt polus antarcticus eleuatus ſupra Verticalem noſtræ re-
<
lb
/>
gionis, tanquàm Horizontem, nimirum ſupra eius faciem auſtralẽ in qua horologium Verticale
<
lb
/>
potiſſimum deſcribitur in qualibet regione, atque adeo & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22384
"
xml:space
="
preserve
">Horizontale in regione illa, in qua poli
<
lb
/>
altitudo cum altitudine poli prioris regionis quadrantem conſtituit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22385
"
xml:space
="
preserve
">Vnde ſi ibi cõſtruendum ſit
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0351-04
"
xlink:href
="
note-0351-04a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
horologium declinans à Verticali à meridie in occaſum, ducenda erit linea declinationis E F, con
<
lb
/>
trario modo, quàm docuimus propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22386
"
xml:space
="
preserve
">1. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22387
"
xml:space
="
preserve
">huius libri, nem pe verſus A, quia ibi meridies efficitur,
<
lb
/>
cum Sol borealior eſt, quàm Verticalis proprie dictus, atque adeo in meridie vmbra in auſtrum
<
lb
/>
proiicitur, vt ex ſphæra materiali patet, de qua re plura ſcribemus lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22388
"
xml:space
="
preserve
">4. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22389
"
xml:space
="
preserve
">propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22390
"
xml:space
="
preserve
">11. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22391
"
xml:space
="
preserve
">Deſcriptionẽ
<
lb
/>
huius horologij ab Horizonte declinantis ſequens figura declarat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22392
"
xml:space
="
preserve
">Eadem enim hic demonſtra-
<
lb
/>
tio erit, quæ in propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22393
"
xml:space
="
preserve
">1. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22394
"
xml:space
="
preserve
">huius libri, paucis mutatis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22395
"
xml:space
="
preserve
">Ponimus autem planum horologij ab Hori-
<
lb
/>
zonte declinare in occaſum gr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22396
"
xml:space
="
preserve
">30. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22397
"
xml:space
="
preserve
">adeo vt hoc horologium ad latitudinem grad. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22398
"
xml:space
="
preserve
">42. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22399
"
xml:space
="
preserve
">fabricatum
<
lb
/>
idem ſit, quod Verticale déclinans à meridie in occaſum ad latitudinem gr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22400
"
xml:space
="
preserve
">48,</
s
>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22401
"
xml:space
="
preserve
">NAM ſi intelligatur in plano horologii recta C D, æquidiſtare Horizonti, ita vt communis
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0351-05
"
xlink:href
="
note-0351-05a
"
xml:space
="
preserve
">Demonſtrati@
<
lb
/>
conſtructionis
<
lb
/>
horologii ab
<
lb
/>
Horizonte de-
<
lb
/>
clinantis.</
note
>
ſectio ſit plani horologii ab Horizonte declinantis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22402
"
xml:space
="
preserve
">Meridiani circuli, erit recta A B, ſectio cõ-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0351-06
"
xlink:href
="
note-0351-06a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
munis plani eiuſdem horologij declinantis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22403
"
xml:space
="
preserve
">plani horologij Verticalis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22404
"
xml:space
="
preserve
">Quoniam enim tam
<
lb
/>
Meridianus, quàm planum horologij declinantis rectum eſt ad planum horologij Verticalis, ex
<
lb
/>
propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22405
"
xml:space
="
preserve
">15. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22406
"
xml:space
="
preserve
">lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22407
"
xml:space
="
preserve
">1. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22408
"
xml:space
="
preserve
">Theodoſii, quòd & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22409
"
xml:space
="
preserve
">Meridianus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22410
"
xml:space
="
preserve
">maximus circulus, cui planum horologij
<
lb
/>
declinantis æquidiſtat, per polos plani horologii Verticalis ducatur, nempe per communes ſectio-
<
lb
/>
nes Meridiani atque Horizontis; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22411
"
xml:space
="
preserve
">erit & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22412
"
xml:space
="
preserve
">communis eorum ſectio CD, ad idem planum horologij
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0351-07
"
xlink:href
="
note-0351-07a
"
xml:space
="
preserve
">19. vndec.</
note
>
Verticalis recta, atque adeò & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22413
"
xml:space
="
preserve
">ad communem ſectionem plani horologii declinantis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22414
"
xml:space
="
preserve
">plani ho
<
lb
/>
rologij Verticalis, ex defin. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22415
"
xml:space
="
preserve
">3. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22416
"
xml:space
="
preserve
">lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22417
"
xml:space
="
preserve
">11. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22418
"
xml:space
="
preserve
">Euclidis, perpendicularis erit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22419
"
xml:space
="
preserve
">Si igitur planũ horologij Ver-
<
lb
/>
ticalis ponatur duci per punctum E, erit recta A B, quæ ad C D, perpendicularis ducta eſt, com-
<
lb
/>
munis ſectio plani horologij declinantis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22420
"
xml:space
="
preserve
">plani horologij Verticalis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22421
"
xml:space
="
preserve
">Quocirca ſi planum per
<
lb
/>
rectas A B, E F, E D, ductum intelligatur moueri circa rectam A B, donec Verticali circulo æquidi
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0351-08
"
xlink:href
="
note-0351-08a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
ſtet, atque adeo cũ plano horologii Verticalis coniungatur, ſit vt cũ D E F, ſit angulus inclinationis
<
lb
/>
plani ad Horizontem, reliquus A E F, ex recto ſit angulus complementi dictæ inclinationis, qua-
<
lb
/>
lem videlicet Meridianus cum plano declinante conſtituit; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22422
"
xml:space
="
preserve
">ac propterea recta E F, communis ſe-
<
lb
/>
ctio erit Meridiani, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22423
"
xml:space
="
preserve
">horologij Verticalis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22424
"
xml:space
="
preserve
">Deinde quia tam planum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22425
"
xml:space
="
preserve
">Meridiani, quàm planum
<
lb
/>
horologij declinantis rectum eſt ad planum Verticalis horologii, vt dictum eſt, erit cõmunis eo-
<
lb
/>
rum ſectio C E, ad idem planum Verticalis horologij recta; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22426
"
xml:space
="
preserve
">ac proinde ad rectam E F, in eo exi-
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0351-09
"
xlink:href
="
note-0351-09a
"
xml:space
="
preserve
">19. vndec.</
note
>
ſtentem, cum oſtẽſa ſit eius linea meridiana, ſeu communis eius ſectio cum Meridiano, per defin.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22427
"
xml:space
="
preserve
">3. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22428
"
xml:space
="
preserve
">lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22429
"
xml:space
="
preserve
">11. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22430
"
xml:space
="
preserve
">Euclidis, perpendicularis erit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22431
"
xml:space
="
preserve
">Igitur ſi triangulum β E C, moueri intelligatur circa C E,
<
lb
/>
donec cum plano Meridiani per rectas C E, E F, ducto coniungatur, congruet angulus rectus
<
lb
/>
β E C, angulo recto C E F, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22432
"
xml:space
="
preserve
">punctum β, puncto F, ob æqualitatem rectarum E β E F. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22433
"
xml:space
="
preserve
">Quare
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0351-10
"
xlink:href
="
note-0351-10a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
recta β C, conſtituens in eo ſitu cum meridiana linea E F, horologii Verticalis angulum E β C,
<
lb
/>
altitudinis poli ſupra Verticalem circulum verſus partes poli occulti, erit axis mundi occurrens
<
lb
/>
plano horologij declinantis in C, puncto; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22434
"
xml:space
="
preserve
">ac idcirco, ex coroll. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22435
"
xml:space
="
preserve
">propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22436
"
xml:space
="
preserve
">21. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22437
"
xml:space
="
preserve
">primi libri, C, cen-
<
lb
/>
trum erit horologij declinantis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22438
"
xml:space
="
preserve
">Axis enim cum linea meridiana horologij Verticalis ad meri-
<
lb
/>
diem ſpectantis conſtituit angulum altitudinis poli ſupra Verticalem circulum verſus partes po-
<
lb
/>
li occulti, vt ex propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22439
"
xml:space
="
preserve
">13. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22440
"
xml:space
="
preserve
">ſuperioris libri conſtat, maxime ex portione Analemmatis ibi-
<
lb
/>
dem deſcripta.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22441
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22442
"
xml:space
="
preserve
">RVRSVS ſi concipiatur animo moueri triangulum E F G, circa E G, donec cum plano ho-
<
lb
/>
rologii Verticalis coniungatur, oſtendemus, vt in propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22443
"
xml:space
="
preserve
">1. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22444
"
xml:space
="
preserve
">huius libri rectam C G, eſſe lineam
<
lb
/>
ſtyli, ſeu indicis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22445
"
xml:space
="
preserve
">C H, axem mundi, angulumq́ue G C H, eſſe angulum altitudinis poli ſu-
<
lb
/>
pra planum declinans. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22446
"
xml:space
="
preserve
">Reliqua demonſtrabuntur, vt in dicta propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22447
"
xml:space
="
preserve
">1. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22448
"
xml:space
="
preserve
">huius libri. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22449
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>