Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

Page concordance

< >
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.015929">
                <pb pagenum="709" xlink:href="016/01/356.jpg"/>
              paritura eſſet ſe ſubtraxit: tribus diebus in
                <lb/>
              partus laboribus fuit: vltimò cum caput ſo­
                <lb/>
              lum ſeptem, vt referebat, horis promineret
                <lb/>
              conſilio obſtetricis, quæ matrem ſeruandam
                <lb/>
              ducebat, vi extractus ſum, atque mortuo ſi­
                <lb/>
              milis. </s>
              <s id="s.015930">Verùm contra morem vini balneo re­
                <lb/>
              creatus ſum, ſuxi lac nutricis prægnantis:
                <lb/>
              primoque menſe peſte correptus: inde aqua
                <lb/>
              intercute, tandem euaſi. </s>
              <s id="s.015931">Vſque ad ſeptimum
                <lb/>
              annum variis ac periculoſis morbis conflicta­
                <lb/>
              tus, octauo demum pro mortuo habitus ac
                <lb/>
              defletus à patre, ſuperſtes fui. </s>
              <s id="s.015932">Inde in peren­
                <lb/>
              ni ac moleſta ſeruitute ad annum vſque vi­
                <lb/>
              geſimum vitam duxi: quo tempore, vt refe­
                <lb/>
              rebant, ſenilem quendam habitum ac fa­
                <lb/>
              ciem præ me ferebam. </s>
              <s id="s.015933">Dum verò in liber­
                <lb/>
              tate conſtitutus, etiam contemplationi ope­
                <lb/>
              ram dedi, tantùm abfuit vt conſeneſcere
                <lb/>
              præter ætatem viſus ſim, vt nunc multis an­
                <lb/>
              nis iunior ab omnibus quibus notus non
                <lb/>
              ſum, iudicer. </s>
              <s id="s.015934">Ita ætate regreſſus potius quàm
                <lb/>
              progreſſus, quamvis etiam in perpetuis la­
                <lb/>
              boribus, ac curarum iuſtis cauſis, non curis
                <lb/>
              multis annis verſer. </s>
              <s id="s.015935">Tantùm poteſt delecta­
                <lb/>
              tio contemplationis. </s>
              <s id="s.015936">Et quanquam nonnun­
                <lb/>
              quam, vt nunc leui pollicis dextri pedis do­
                <lb/>
              lore tenear, id contingit nimia ob ſtudia,
                <expan abbr="">dum</expan>
                <lb/>
              Papiæ profiterer, & ceſſationum ab exerci­
                <lb/>
              tio: quo etiam malo nunc premor, credo
                <lb/>
              magna ex parte, quod deuorare has nugas,
                <lb/>
              & relinquere dulces, atque vtiles medicinæ
                <lb/>
              meditationes coactus ſum. </s>
              <s id="s.015937">Quamvis enim
                <lb/>
              hæc illius deliramenta riſum non rarò mihi
                <lb/>
              mouerint, vbi tamen cogor totum perlege­
                <lb/>
              re, incredibile tædium aſſueto claſſicorum,
                <lb/>
              aut ſaltem iucundorum lectioni pariunt. </s>
              <s id="s.015938">At
                <lb/>
              hic eius liber duorum, quæ Horatius iubet
                <lb/>
              poëtas præſtare, neutrum præſtat: quo fit vt
                <lb/>
              iam intolerabili moleſtia hos libros exami­
                <lb/>
              nem: Dij in poſterum hanc peſtem auertant.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.015939">Cæterùm quod ad illum attinet, dicit mul­
                <lb/>
              tum eſſe imminutum ex natiuo ipſius vigo­
                <lb/>
              re, perpetuò torqueri, atque id ego ex tam
                <lb/>
              abſurdo inſtituto coniectabar, nec tamen ob
                <lb/>
              id deſinit probos viros laceſſere, impedire,
                <lb/>
              cenſorem aliorum agere, tenebras offunde­
                <lb/>
              re? </s>
              <s id="s.015940">quod malum ſuperi? </s>
              <s id="s.015941">at dices, Tu ta­
                <lb/>
              men non diſtinxeras inter contemplatio­
                <lb/>
              nem, & labores ſtudioſorum, vt ſic homi­
                <lb/>
              nes tuis conſiliis perderentur? </s>
              <s id="s.015942">minimè.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.015943">Nam præſtat mori eruditum, & diuini mu­
                <lb/>
              neris conſcium, quàm inertem, & erga
                <lb/>
              Deum ingratum, vel mille annis viuere.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.015944">Ergo ſi cui ſatis integra valetudine ad con­
                <lb/>
              templationis ianuam peruenire contigerit,
                <lb/>
              & voluptatem maximam animo, & grati­
                <lb/>
              tudinem erga Deum, & vitæ incrementa
                <lb/>
              nanciſcetur. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015945">311. Sed & hic culpat quod dicam con­
                <lb/>
              tracto calore ſomnum prohibere, quod
                <lb/>
              etiam in ſecunda ſectione 314. exercita­
                <lb/>
              tionis dixerim, ſomnum fieri ex quiete ſpi­
                <lb/>
              rituum, cum id abundè declarauerim in li­
                <lb/>
              bro de Animi immortalitate, nec ipſe de­
                <lb/>
              clarationi reſpondeat, nec oſtendat oppo­
                <lb/>
              ſitum, ſed ſolùm falſæ peripateticorum
                <lb/>
              ſententiæ innitatur, quid eſt quod nos
                <lb/>
              vexet? </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015946">312. Verùm locum, occaſionem inuenit,
                <lb/>
              quibus ſuas ineptias diffunderet. </s>
              <s id="s.015947">Vtinam ve­
                <lb/>
              ra eſſent quæ definit: ſæpe enim talia quæ­
                <lb/>
              rere ſoleo, quæ non inuenio apud aliquem.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.015948">Sed abſit vt ab illo accipiam, qui nec ab ali­
                <lb/>
              quo veterum ſignificata hæc accipit, nec
                <lb/>
              oſtendit quod ita ſit: ſed vult ſua ſimplici
                <lb/>
              narrationi vt dictatori atque oraculo cui­
                <lb/>
              piam. </s>
              <s id="s.015949">Sic enim de ſemetipſo prædicat, nos
                <lb/>
              acquieſcere, cùm conſtet paſſim decipi: &
                <lb/>
              obiter non conſulto veterum interpretatio­
                <lb/>
              nibus, & ſui antiquo contradicere. </s>
              <s id="s.015950">Itaque
                <lb/>
              libenter in talibus ſe diffundit, multa que per­
                <lb/>
              peràm nugatur. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015951">316. Non ſunt offæ ori illius accommo­
                <lb/>
              datæ omni qui odit, ſperat, vel temporis ſuc­
                <lb/>
              ceſſu, vel ab alio, vel à Deo vindictam de
                <lb/>
              inimico videre. </s>
              <s id="s.015952">Interim triſtitia diſcrutiatur.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.015953">Et ideò lex noſtra rectè conſulit vt odia de­
                <lb/>
              ponamus. </s>
              <s id="s.015954">Propterea etiam principes non fa­
                <lb/>
              cilè odimus, quia ſpem vindictæ rarò aucu­
                <lb/>
              pari de illis licet. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015955">317. Amorem diuinum inter animi hos
                <lb/>
              miſeros affectus non colloco, ſed de eo in
                <lb/>
              libris de Æternitatis arcanis agitur. </s>
              <s id="s.015956">Tracta­
                <lb/>
              tiones hæ quaſi genere diſtinctæ ſunt. </s>
              <s id="s.015957">In ſe­
                <lb/>
              ctione quarta, illa non eſt audacia, cùm deſ­
                <lb/>
              peratione ſalutis aguntur. </s>
              <s id="s.015958">Ibidem irridet vir
                <lb/>
              ineptus parabolas, priuilegia, vt rem notam
                <lb/>
              abacis triuialibus. </s>
              <s id="s.015959">Iuro per genium meum
                <lb/>
              poſtquam tam ſtupida mendacia effudit, &
                <lb/>
              319. exercitatione dicit me conatum redu­
                <lb/>
              cere Euclidis theoremata ad pauciora, cùm
                <lb/>
              id ab omni veritate alienum eſſe omnes in­
                <lb/>
              telligant, me exiſtimare etiam ſi doceretur
                <lb/>
              de his, non percepturum: illud ſanè conſtat
                <lb/>
              eum nequaquam à limine geometriam ſa­
                <lb/>
              lutaſſe, ſed turpiſſima temeritate non intel­
                <lb/>
              lectis non etiam viſis, quæ de circini vnica
                <lb/>
              latitudine ſuppoſita ſcripſeramus, cæco iu­
                <lb/>
              dicio ac mente pariter ſcripſit hæc, tan­
                <lb/>
              quam aſinis ſcriberet. </s>
              <s id="s.015960">Demiror ſanè viri
                <lb/>
              impudentiam: ſed non demiror. </s>
              <s id="s.015961">Quid enim
                <lb/>
              tam turpe eſt, tam abſonum, quod in hoc
                <lb/>
              admiratione dignum ſit? </s>
              <s id="s.015962">Vnde etiam men­
                <lb/>
              dacij manifeſti ibi conuincitur. </s>
              <s id="s.015963">Nam quo­
                <lb/>
              modo potuit ipſe ad pauciora theoremata
                <lb/>
              reducere, primùm quòd ſupponat aliqua
                <lb/>
              eſſe ad exercendam iuuentutem, cùm ne
                <lb/>
              vnum quidem iuxta ordinem ipſius Euclidis
                <lb/>
              ſuperfluat: deinde cùm non intelligere ar­
                <lb/>
              tem omninò ex verbis ſuis deprehendatur:
                <lb/>
              demum, quod totum librum mutare eſſet
                <lb/>
              neceſſarium, qui pauculas propoſitiones ſub­
                <lb/>
              trahere vellet, cui negotio ne centum qui­
                <lb/>
              dem ſui ſimiles cum turba tota ſuorum pal­
                <lb/>
              patorum ſufficerent. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015964">321. Simile illud quodcunque accipit,
                <lb/>
              vel probat geometra, per numeros dirigi
                <lb/>
              poteſt. </s>
              <s id="s.015965">Quid abſurdius? </s>
              <s id="s.015966">quid à veritate ma­
                <lb/>
              gis alienum dici poteſt, inſcriptiones figu­
                <lb/>
              rarum & circumſcriptiones, tum corporum,
                <lb/>
              anguli, contactum rectorum cum circulis,
                <lb/>
              obliquorum cum rectis exceſſus, quanam
                <lb/>
              arte ad Arithmeticam redigi poſſint, non
                <lb/>
              video. </s>
              <s id="s.015967">Sed neque gemina reflexa proportio:
                <lb/>
              reducat hanc ad numeros, & cedimus illi.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.015968">Quæ in verecundia eſt hæc, velle adeò tur­
                <lb/>
              piter mentiri in his, quæ non nouit? </s>
              <s id="s.015969">ac
                <lb/>
              adeò pueriliter nugari. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015970">323. De pluuia ranarum conſulat ter­
                <lb/>
              tiam editionem, videbit nos declarationem </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>