Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Table of contents

< >
[351.] PROBLEMA 10. PROPOSITIO 10.
[352.] PROBLEMA 11. PROPOSITIO 11.
[353.] SCHOLIVM.
[354.] PROBLEMA 12. PROPOSITIO 12.
[355.] SCHOLIVM.
[356.] PROBLEMA 13. PROPOSITIO 13.
[357.] PROBLEMA 14. PROPOSITIO 14.
[358.] SCHOLIVM.
[359.] FINIS QV ARTI LIBRI.
[360.] GNOMONICES LIBER QVINTVS.
[361.] AVCTORE
[362.] CHRISTOPHORO CLAVIO BAMBERGENSI SOCIETATIS IESV.
[363.] PROBLEMA 1. PROPOSITIO 1.
[364.] SCHOLIVM.
[365.] SEQVVNTVR TABELLAE.
[366.] I. Altitudines Solis ſupra Horizontem pro horis à mer. & med. noc. ſupputatæ, ad latitudinem Grad. 42.
[367.] II. Altitudines Solis ſupra Horizontem pro horis ab occaſu Solis ſup-putatæ, ad latitudinem Grad. 42.
[368.] III. Altitudines Solis ſupra faciem auſtralem Verticalis circuli pro horis à mer. & med. noc. ſupputatæ, ad latitudinem Grad. 42.
[369.] IIII. Altitudines Solis ſupra faciem borealem Verticalis circuli pro horis à mer. & med. noc. ſupputatæ, ad latitudinem Grad. 42.
[370.] V. Altitudines Solis ſupra ſaciem auſtralem Verticalis circuli pro horis ab occaſu Solis ſupputatæ, ad latitudinem Grad. 42.
[371.] VI. Altitudines Solis ſupra vtramque faciem Meridiani circuli pro horis à mer. & med. noc. ſupputatæ, ad quam- cunque latitudinem.
[372.] VII. Altitudines Solis ſupra vtramque faciem Meridiani circuli pro horis ab occaſu ſupputatæ, ad latitudinem Grad. 42.
[373.] VIII. Altitudines Solis ſupra vtramque ſaciem circuli horæ 6. à mer. & med. noc. qui eſt Horizon in ſphæra recta, pro horis à mer. & med. noc. ſupputatæ, ad quam cunque latitudinem.
[374.] IX. Altitudines Solis ſupra faciem ſuperiorem circuli horæ 6. à mer. & med. noc. pro horis ab occaſu ſupputatæ, ad latitudinem Grad. 42.
[375.] X. Altitudines Solis ſupra faciem auſtralem Verticalis circuli declinantis à meridie in ortum grad. 30. pro horis à mer. & med. noc. ſup- putatæ, ad latitudinem Grad. 42.
[376.] XI. Altitudines Solis ſupra faciem borealem Verticalis circuli declinantis à Septen- trione in occaſum grad. 30. pro horis à mer. & med. noc. ſup- putatæ, ad latitudinem Grad. 42.
[377.] XII. Altitudines Solis ſupra faciem auſtralem Verticalis circuli declinantis à me- ridie in ortum grad. 30. pro horis ab occaſu ſupputatæ, ad latitudinem Grad. 42.
[378.] XIII. Altitudines Solis ſupra faciem ſuperiorem circuli maximi declinantis ab Horizon-te gr. 30. & ad Verticalem proprie dictum recti, quæ ad Zenith, occaſumq́ue ſpectat, pro horis à mer. & med. noc. ſupputatæ, ad latitudinem Grad. 42.
[379.] XIIII. Altitudines Solis ſupra faciem ſuperiorem circuli maximi declinantis ab Horizon-te gr. 30. & ad Verticalem proprie dictum recti, quæ ad Zenith, occaſumq́ue ſpectat, pro horis ab ortu ſup-putatæ, ad latitudinem Grad. 42.
[380.] XV. Altitudines Solis ſupra faciem ſuperiorem circuli maximi ad Meridianum recti, & ad Horizontem inclinati ex parte auſtrali gr. 68. pro horis à mer. & med. noc. ſupputatæ, ad latitudinem Grad. 42.
< >
page |< < (340) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1145" type="section" level="1" n="274">
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s22701" xml:space="preserve">
              <pb o="340" file="0356" n="356" rhead="GNOMONICES"/>
            F K, ducitur, (quòd ſtylus productus in polum plani horologij cadat, cum ſit ſegmentum axis ipſius ho
              <lb/>
            rology) facit{q́ue} ſectionem ęquidiſta@tem Horizonti. </s>
            <s xml:id="echoid-s22702" xml:space="preserve">Nam cum planum horologii ab Horizonte declinan-
              <lb/>
            tis æquidiſtet communi ſectioni dicti circuli poſitionũ & </s>
            <s xml:id="echoid-s22703" xml:space="preserve">Horizontis, nempe axi Verticalis circuli, erunt
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0356-01" xlink:href="fig-0356-01a" number="236">
                <image file="0356-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0356-01"/>
              </figure>
              <note position="left" xlink:label="note-0356-01" xlink:href="note-0356-01a" xml:space="preserve">10</note>
              <note position="left" xlink:label="note-0356-02" xlink:href="note-0356-02a" xml:space="preserve">20</note>
            per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s22704" xml:space="preserve">18. </s>
            <s xml:id="echoid-s22705" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s22706" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s22707" xml:space="preserve">ſectiones, quas horologii planum cum illo circulo & </s>
            <s xml:id="echoid-s22708" xml:space="preserve">cum Horizonte facit, paralle-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0356-03" xlink:href="note-0356-03a" xml:space="preserve">30</note>
            læ inter ſe; </s>
            <s xml:id="echoid-s22709" xml:space="preserve">atque adeo communis ſectio plani horologii & </s>
            <s xml:id="echoid-s22710" xml:space="preserve">dicti circuli poſitionum, cum æquidiſtet com-
              <lb/>
            muni ſectioni eiuſdem horologii & </s>
            <s xml:id="echoid-s22711" xml:space="preserve">Horizontis, ipſi Horizonti ęquidiſtabit, propterea recta F D, ſi po-
              <lb/>
            natur Horizonti parallela, communis ſectio erit dicti circuli poſitionum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s22712" xml:space="preserve">plani horologii. </s>
            <s xml:id="echoid-s22713" xml:space="preserve">Hinc ſequi-
              <lb/>
            tur, rectam A B, eſſe ſectionem communem Verticalis circuli, & </s>
            <s xml:id="echoid-s22714" xml:space="preserve">e
              <unsure/>
            iuſdem plani horologii. </s>
            <s xml:id="echoid-s22715" xml:space="preserve">Quoniã enim
              <lb/>
            tam planum Verticalis circuli proprie dicti, quàm planum horologii ab Horizonte declinantis, ad præ-
              <lb/>
            dictum circulum poſitionum rectum eſt, erit & </s>
            <s xml:id="echoid-s22716" xml:space="preserve">communis eorum ſectio ad eundem recta; </s>
            <s xml:id="echoid-s22717" xml:space="preserve">ac proinde & </s>
            <s xml:id="echoid-s22718" xml:space="preserve">
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0356-04" xlink:href="note-0356-04a" xml:space="preserve">19. vndec.</note>
            ad rectam F D, in eo circulo exiſtentem perpendicularis erit, ex defin. </s>
            <s xml:id="echoid-s22719" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s22720" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s22721" xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:id="echoid-s22722" xml:space="preserve">Eucl. </s>
            <s xml:id="echoid-s22723" xml:space="preserve">Quare recta A B,
              <lb/>
            cum ſit ad F D, perpendicularis, ex conſtructione, communis ſectio eſt Verticalis circuli per centrũ mun
              <lb/>
            di, & </s>
            <s xml:id="echoid-s22724" xml:space="preserve">per ſtylum tranſeuntis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s22725" xml:space="preserve">plani horologii.</s>
            <s xml:id="echoid-s22726" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s22727" xml:space="preserve">DEINDE quia E F K, angulus est declinationis plani horologii ab Horizonte, erit F E K, angu-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0356-05" xlink:href="note-0356-05a" xml:space="preserve">40</note>
            lus complementi eiuſdem declinationis, qualem nimirum Meridianus cum plano declinante conſtituit.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s22728" xml:space="preserve">Quare ſi triangulum E F K, circa E K, moueatur, donec rectum ſit ad planum horologii in proprio ſitu
              <lb/>
            poſitum, erit F E, communis ſectio Verticalis ac Meridiani per F, verticem ſtyli ducti; </s>
            <s xml:id="echoid-s22729" xml:space="preserve">ac proinde per
              <lb/>
            E, ducenda erit linea m@ridiana, id eſt, communis ſectio Meridiani & </s>
            <s xml:id="echoid-s22730" xml:space="preserve">plani horologii. </s>
            <s xml:id="echoid-s22731" xml:space="preserve">Quia verò hæc
              <lb/>
            communis ſectio paraliela eſt, per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s22732" xml:space="preserve">18. </s>
            <s xml:id="echoid-s22733" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s22734" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s22735" xml:space="preserve">communi ſectioni plani horologii & </s>
            <s xml:id="echoid-s22736" xml:space="preserve">ſupradicti circu
              <lb/>
            li poſitionum, hoc est, ipſi rectę F D, propterea quòd planum horologii ęquidiſtat communi ſectioni Me-
              <lb/>
            ridiani & </s>
            <s xml:id="echoid-s22737" xml:space="preserve">illius circuli poſitionum; </s>
            <s xml:id="echoid-s22738" xml:space="preserve">erit recta C E, quæ ipſi F D, ducta eſt parallela, linea meridiana. </s>
            <s xml:id="echoid-s22739" xml:space="preserve">Et
              <lb/>
            quoniam arcus H N, quadrans eſt, erit angulus E F α, rectus; </s>
            <s xml:id="echoid-s22740" xml:space="preserve">ac proinde recta F α, cõmunis ſectio Ver
              <lb/>
            ticalis atque Horizontis. </s>
            <s xml:id="echoid-s22741" xml:space="preserve">Cum enim tam Verticalis quàm Horizon ad Meridianum rectus ſit, erit & </s>
            <s xml:id="echoid-s22742" xml:space="preserve">
              <lb/>
            eorum ſectio communis ad eundem recta, ac proinde, per defin. </s>
            <s xml:id="echoid-s22743" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s22744" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s22745" xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:id="echoid-s22746" xml:space="preserve">Eucl. </s>
            <s xml:id="echoid-s22747" xml:space="preserve">ad rectam F E, in Meri-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0356-06" xlink:href="note-0356-06a" xml:space="preserve">19. vndec.</note>
              <note position="left" xlink:label="note-0356-07" xlink:href="note-0356-07a" xml:space="preserve">50</note>
            diano exiſtentem perpendicularis in F, centro mundi. </s>
            <s xml:id="echoid-s22748" xml:space="preserve">Quare F α, quæ ad F E, perpendicularis eſt, com-
              <lb/>
            munis ſe@tio eſt Verticalis atque Horizontis. </s>
            <s xml:id="echoid-s22749" xml:space="preserve">Habet autem Aequator eandem communem ſectionem
              <lb/>
            cum Verticali, Horizonte, & </s>
            <s xml:id="echoid-s22750" xml:space="preserve">circulo horę 6. </s>
            <s xml:id="echoid-s22751" xml:space="preserve">nempe axem Meridiani, cum quatuor hi circuli ad Meri-
              <lb/>
            dianum recti tranſeant, per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s22752" xml:space="preserve">13. </s>
            <s xml:id="echoid-s22753" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s22754" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s22755" xml:space="preserve">Theod. </s>
            <s xml:id="echoid-s22756" xml:space="preserve">per polos Meridiani. </s>
            <s xml:id="echoid-s22757" xml:space="preserve">Igitur tam Horizon, quàm
              <lb/>
            Aequator, circulus{q́ue} horæ 6. </s>
            <s xml:id="echoid-s22758" xml:space="preserve">per rectam F α, ducitur, occurritq́, plano horologii declinantis in puncto
              <lb/>
            α; </s>
            <s xml:id="echoid-s22759" xml:space="preserve">atque adeo per α, ducenda erit tam linea horizontalis, quàm æquinoctialis, atque linea horæ ſextæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s22760" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s22761" xml:space="preserve">MANENTE, adhuc triangulo E F K, ad horologij planum recto, quoniam tam planum horolo-
              <lb/>
            gij, quàm planum Meridiani rectum eſt ad Verticalem, erit quoque communis eorum ſectio C E, ad eun-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0356-08" xlink:href="note-0356-08a" xml:space="preserve">19. vndec.</note>
            dem recta, atque adeo, per defin. </s>
            <s xml:id="echoid-s22762" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s22763" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s22764" xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:id="echoid-s22765" xml:space="preserve">Eucl. </s>
            <s xml:id="echoid-s22766" xml:space="preserve">ad rectam F E, in Verticali exiſtentem in illo ſitu per-
              <lb/>
            pendicularis; </s>
            <s xml:id="echoid-s22767" xml:space="preserve">ac proinde angulus C E F, rectus erit. </s>
            <s xml:id="echoid-s22768" xml:space="preserve">Siigitur triangulum β E C, moueri intelligatur
              <lb/>
            circa rectam C E, donec recta β E, rectæ F E, & </s>
            <s xml:id="echoid-s22769" xml:space="preserve">punctum β, puncto F, congruat, propter rectos angu
              <unsure/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>