Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.015970
">
<
pb
pagenum
="
710
"
xlink:href
="
016/01/357.jpg
"/>
attuliſſe non nugas, vt ipſe ſolet. </
s
>
<
s
id
="
s.015971
">Nam ani
<
lb
/>
maduertimus à ſapientibus viris rationes,
<
lb
/>
atque experimenta, quibus deducti ſumus in
<
lb
/>
veritatis plenam cognitionem. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.015972
">324. Reprehendit ordinem ingeniorum
<
lb
/>
in Subtilitate: ſed cùm inſanientibus cogor
<
lb
/>
inſanire. </
s
>
<
s
id
="
s.015973
">Audeo dicere, ſed omnes libri amiſ
<
lb
/>
ſi eſſent, non totius Ariſtotelis volumen,
<
lb
/>
aut Scoti, ſed tamen ſingulas quas quiſque
<
lb
/>
optaret partes, me reſtituere poſſe, vel to
<
lb
/>
tum Euclidem. </
s
>
<
s
id
="
s.015974
">At Archimedis, aut Apol
<
lb
/>
lonij, vel Ptolemæi librorum, ſeu prædi
<
lb
/>
ctionis, ſeu magnæ compoſitionis, primo
<
lb
/>
duntaxat excepto, ne vel tota vita quatuor
<
lb
/>
lineas inſtaurare poſſe ſperarem. </
s
>
<
s
id
="
s.015975
">Sed quid
<
lb
/>
aſino ad lyram, aut ſuibus prædico amara
<
lb
/>
cum? </
s
>
<
s
id
="
s.015976
">Subtiliſſimos & ſupra humanum fa
<
lb
/>
ſtigium ipſe exiſtimat Occam, Entisberum
<
lb
/>
fuiſſe, qui certè ingeniosè, & dilucidè om
<
lb
/>
nia ſcripſerunt: cæterùm inuentione nulla,
<
lb
/>
vt ſi propoſitionem vnam neges, quindecim
<
lb
/>
paginæ corruant. </
s
>
<
s
id
="
s.015977
">Sed quia ad diſputationes
<
lb
/>
ſcholarum ſunt accommodati, hoc arridet,
<
lb
/>
hoc laudat, quos etiam non intelligere pla
<
lb
/>
num eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.015978
">Laudat enim, vt intelligere videa
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.015979
">Inde leuiſſimis ex cauſis cenſor nouus
<
lb
/>
literaturæ damnat, quod nos non facimus:
<
lb
/>
ſed laudamus egregiè, honeſtóque loco
<
lb
/>
fuiſſet. </
s
>
<
s
id
="
s.015980
">Quid de Galeno, quem duodecimo
<
lb
/>
collocauimus? </
s
>
<
s
id
="
s.015981
">Hippocratem nullo, quan
<
lb
/>
quam principes medicinæ, & de toto huma
<
lb
/>
no genere bene meritos: cùm tamen aliud
<
lb
/>
ſit Subtilitatis præſtantia, aliud iudicij gra
<
lb
/>
uitas, aliud eruditio, aliud eloquentia, de
<
lb
/>
mum aliud vtilitas libri. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.015982
">325. Rurſus ad ſua vireta redit, vbi om
<
lb
/>
nia pro arbitrio ſcribit: neminem habet
<
lb
/>
quem obſeruet, ſic tribuit candidum terræ
<
lb
/>
colorem, flauum igni, viridem aquæ, cæru
<
lb
/>
leum aëri, quod in humido tenui conſtet, cum
<
lb
/>
ſit terminus viſus. </
s
>
<
s
id
="
s.015983
">Atque ideò tenebræ illu
<
lb
/>
minatæ: ergo cæruleus non ob aërem. </
s
>
<
s
id
="
s.015984
">Hæc
<
lb
/>
in octaua ſectione, ſed in nona ſuum melli
<
lb
/>
fluum genium, ſuum præceptorem, diui
<
lb
/>
num virum repræhendit Ariſtotelem, &
<
lb
/>
malè, quòd dixerit nigrum eſſe albi priua
<
lb
/>
tionem, & quod ex vtriſque alij colores
<
lb
/>
conſtent. </
s
>
<
s
id
="
s.015985
">Ita rectè ille mihi dixiſſe videtur,
<
lb
/>
Stultorum infinitus eſt numerus. </
s
>
<
s
id
="
s.015986
">Nam huius
<
lb
/>
amentiæ generis, qui nihil cùm ſciat, in om
<
lb
/>
nes eruditos cenſuram agat: laudet, vitupe
<
lb
/>
ret, quovis placet loco vnumquemque re
<
lb
/>
ponat: ſemetipſum tot præconiis extollat:
<
lb
/>
de rebus quas penitus non nouit tam auda
<
lb
/>
cter loquatur, quaſi Syrus inter Germanos
<
lb
/>
exultet, glorietur, nullum adhud aliud
<
lb
/>
exemplum inueni. </
s
>
<
s
id
="
s.015987
">Sed vt video, parum
<
lb
/>
abeſt ne illum vincire ſui cogantur. </
s
>
<
s
id
="
s.015988
">In
<
lb
/>
de quaſi victor præ lætitia natat tota hac
<
lb
/>
exercitatione, vt lupus piſcis in ſterquili
<
lb
/>
niis, iudicio ac pudore nullo, tot paginis,
<
lb
/>
vbi etiam docendi diſcrimen neſcire vide
<
lb
/>
tur ( res enim controuerſæ non ſunt ) ſuffi
<
lb
/>
cit ob id, ſi quis ſimpliciter doceat vbi de
<
lb
/>
nominibus, de interpretatione ſententiæ
<
lb
/>
agitur, quæ perſæpè ſunt controuerſæ, candi
<
lb
/>
dè, purè, ſimpliciter, adiectis teſtimoniis ſunt
<
lb
/>
edocendæ, ſaltem Lexica, quæ ille adeò con
<
lb
/>
temnit cenſor, ignorantiæ ſuæ eum admo
<
lb
/>
nuiſſent? </
s
>
<
s
id
="
s.015989
">Quis eſt, qui de illis iuſtè queri
<
lb
/>
poſſit? </
s
>
<
s
id
="
s.015990
">aut illorum deſiderare diligentiam?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015991
">At ille confusè mendoſa è ſuo cerebro in
<
lb
/>
uenta, quaſi mathematica doceret, ſine teſti
<
lb
/>
moniis tradidit, natus non ſolum ad rerum
<
lb
/>
ſcientiam peruertendam, ſed & ad linguas,
<
lb
/>
& Grammaticam corrumpendam: vt ſi vel
<
lb
/>
ipſemet propria velit relegere, ni prorſus in
<
lb
/>
ſaniat, ſuum hunc deſultorium laborem non
<
lb
/>
leuiter ſit damnaturus. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.015992
">326 Docet volatilem columbam facere?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015993
">vel non docet? </
s
>
<
s
id
="
s.015994
">vtinam docuiſſet, vel ſciret.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015995
">Hoccine eſt ſuum ſic docere? </
s
>
<
s
id
="
s.015996
">rem quam
<
lb
/>
tota poſteritas admirata eſt, nemo adhuc
<
lb
/>
imitari potuit, ille tanquam facillimam pro
<
lb
/>
ponit, docetque quod neſcit: hoc eſt impo
<
lb
/>
ſturæ ſuæ egregiæ, & amentiæ certiſſimum
<
lb
/>
argumentum, cùm ſuum mendacium expe
<
lb
/>
rimento depræhendi facilè poſſit. </
s
>
<
s
id
="
s.015997
">Exhibere
<
lb
/>
debuerat tam optatum ſpectaculum: nam
<
lb
/>
dignus venia erat pro tot flagitiis in rem li
<
lb
/>
terariam hoc in opere admiſſis. </
s
>
<
s
id
="
s.015998
">Præclaris
<
lb
/>
enim ingeniis etiam hoſtes parcere ſolent,
<
lb
/>
vt Archimedi Marcellus quantum in illo
<
lb
/>
fuit. </
s
>
<
s
id
="
s.015999
">At hic malum malo addidit, dum ſe
<
lb
/>
impoſtorem maximum profitetur, profliga
<
lb
/>
to omnino pudore verba pro rebus vendi
<
lb
/>
cat. </
s
>
<
s
id
="
s.016000
">Deſine tandem cum iſta tua impudentia
<
lb
/>
& adeò mendaci procacitate offundere te
<
lb
/>
nebras mortalibus, & præſtigias facere
<
lb
/>
conari eruditis, qui iam te norunt, tuoſque
<
lb
/>
fucos. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.016001
">329 Hic vir ſanè malus eſt, qui non ſo
<
lb
/>
lùm quæ difficillima ſunt tanquam facilli
<
lb
/>
ma deſpicit, quæ nullam continent difficul
<
lb
/>
tatem, vt difficillima admiratur: ſed omnia
<
lb
/>
agit, vt famam eorum deprimat, qui iuſtè
<
lb
/>
laboribus ſuis atque vigiliis nomen, aut
<
lb
/>
compararunt, aut quæſiuerunt. </
s
>
<
s
id
="
s.016002
">His de fibu
<
lb
/>
lis multa nugatur: & quaſi non omnes no
<
lb
/>
rint, fibulæ genus in cingulis depingit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.016003
">Nec tamen præter id quod diſcludi
<
expan
abbr
="
nequeãt
">nequeant</
expan
>
,
<
lb
/>
ſuæ depictæ ſimiles ſunt his, quæ à Io. </
s
>
<
s
id
="
s.016004
">Iu
<
lb
/>
cundo, quem adeò laudat, exhibentur. </
s
>
<
s
id
="
s.016005
">Ita
<
lb
/>
vir hic nemini conſtat, non Cæſari, non
<
lb
/>
Iucundo, non ſibi ipſi, tanta eſt hominis in
<
lb
/>
conſtantia, iudiciumque rerum omnium
<
lb
/>
peruerſum. </
s
>
<
s
id
="
s.016006
">Ob id quis ferat hunc calumnia
<
lb
/>
torem? </
s
>
<
s
id
="
s.016007
">Id verò non animaduertit quod ma
<
lb
/>
ximum eſt, & nos ſuppleuimus Cæſarem
<
lb
/>
non niſi partem pontis deſcripſiſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.016008
">Ergo vt
<
lb
/>
ad fibulas redeam, illis non depinximus,
<
lb
/>
quoniam multis modis fieri poſſunt, vt idem
<
lb
/>
efficiant: at ex his modis non conſtant,
<
lb
/>
quali vſus ſit ipſe Cæſar. </
s
>
<
s
id
="
s.016009
">Cæterùm & mu
<
lb
/>
nimenta pontis deſcripſimus, attamen au
<
lb
/>
det impudens in tanta caligine huius Cæ
<
lb
/>
ſarianæ inuentionis, negare me quicquam
<
lb
/>
ad lucem illius attuliſſe. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.016010
">330. Simili malitia ac ſtultitia arguit,
<
lb
/>
quod non intelligit: nam ſingulæ rotæ
<
lb
/>
ſuam partem ponderis recipiunt: quare cum
<
lb
/>
pondus ſit idem, minus autem terræ infiga
<
lb
/>
tur leuius, non parum trahuntur, adeò vt ob
<
lb
/>
durum ſolum, & leue, ac leuitatem axis ho
<
lb
/>
mo nunc ſufficiat trahere pondo decem mil
<
lb
/>
lia, quæ nec decem homines aliter trahe
<
lb
/>
rent. </
s
>
<
s
id
="
s.016011
">Vbi autem extrema, ibi etiam me
<
lb
/>
dium. </
s
>
<
s
id
="
s.016012
">Detrahere autem oportet pondus ro
<
lb
/>
tarum, quod minimum eſt ab hoc compen
<
lb
/>
dio leuitatis: nec minori amentia exiſti-</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>