Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 168
[out of range]
>
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 168
[out of range]
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.015970
">
<
pb
pagenum
="
710
"
xlink:href
="
016/01/357.jpg
"/>
attuliſſe non nugas, vt ipſe ſolet. </
s
>
<
s
id
="
s.015971
">Nam ani
<
lb
/>
maduertimus à ſapientibus viris rationes,
<
lb
/>
atque experimenta, quibus deducti ſumus in
<
lb
/>
veritatis plenam cognitionem. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.015972
">324. Reprehendit ordinem ingeniorum
<
lb
/>
in Subtilitate: ſed cùm inſanientibus cogor
<
lb
/>
inſanire. </
s
>
<
s
id
="
s.015973
">Audeo dicere, ſed omnes libri amiſ
<
lb
/>
ſi eſſent, non totius Ariſtotelis volumen,
<
lb
/>
aut Scoti, ſed tamen ſingulas quas quiſque
<
lb
/>
optaret partes, me reſtituere poſſe, vel to
<
lb
/>
tum Euclidem. </
s
>
<
s
id
="
s.015974
">At Archimedis, aut Apol
<
lb
/>
lonij, vel Ptolemæi librorum, ſeu prædi
<
lb
/>
ctionis, ſeu magnæ compoſitionis, primo
<
lb
/>
duntaxat excepto, ne vel tota vita quatuor
<
lb
/>
lineas inſtaurare poſſe ſperarem. </
s
>
<
s
id
="
s.015975
">Sed quid
<
lb
/>
aſino ad lyram, aut ſuibus prædico amara
<
lb
/>
cum? </
s
>
<
s
id
="
s.015976
">Subtiliſſimos & ſupra humanum fa
<
lb
/>
ſtigium ipſe exiſtimat Occam, Entisberum
<
lb
/>
fuiſſe, qui certè ingeniosè, & dilucidè om
<
lb
/>
nia ſcripſerunt: cæterùm inuentione nulla,
<
lb
/>
vt ſi propoſitionem vnam neges, quindecim
<
lb
/>
paginæ corruant. </
s
>
<
s
id
="
s.015977
">Sed quia ad diſputationes
<
lb
/>
ſcholarum ſunt accommodati, hoc arridet,
<
lb
/>
hoc laudat, quos etiam non intelligere pla
<
lb
/>
num eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.015978
">Laudat enim, vt intelligere videa
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.015979
">Inde leuiſſimis ex cauſis cenſor nouus
<
lb
/>
literaturæ damnat, quod nos non facimus:
<
lb
/>
ſed laudamus egregiè, honeſtóque loco
<
lb
/>
fuiſſet. </
s
>
<
s
id
="
s.015980
">Quid de Galeno, quem duodecimo
<
lb
/>
collocauimus? </
s
>
<
s
id
="
s.015981
">Hippocratem nullo, quan
<
lb
/>
quam principes medicinæ, & de toto huma
<
lb
/>
no genere bene meritos: cùm tamen aliud
<
lb
/>
ſit Subtilitatis præſtantia, aliud iudicij gra
<
lb
/>
uitas, aliud eruditio, aliud eloquentia, de
<
lb
/>
mum aliud vtilitas libri. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.015982
">325. Rurſus ad ſua vireta redit, vbi om
<
lb
/>
nia pro arbitrio ſcribit: neminem habet
<
lb
/>
quem obſeruet, ſic tribuit candidum terræ
<
lb
/>
colorem, flauum igni, viridem aquæ, cæru
<
lb
/>
leum aëri, quod in humido tenui conſtet, cum
<
lb
/>
ſit terminus viſus. </
s
>
<
s
id
="
s.015983
">Atque ideò tenebræ illu
<
lb
/>
minatæ: ergo cæruleus non ob aërem. </
s
>
<
s
id
="
s.015984
">Hæc
<
lb
/>
in octaua ſectione, ſed in nona ſuum melli
<
lb
/>
fluum genium, ſuum præceptorem, diui
<
lb
/>
num virum repræhendit Ariſtotelem, &
<
lb
/>
malè, quòd dixerit nigrum eſſe albi priua
<
lb
/>
tionem, & quod ex vtriſque alij colores
<
lb
/>
conſtent. </
s
>
<
s
id
="
s.015985
">Ita rectè ille mihi dixiſſe videtur,
<
lb
/>
Stultorum infinitus eſt numerus. </
s
>
<
s
id
="
s.015986
">Nam huius
<
lb
/>
amentiæ generis, qui nihil cùm ſciat, in om
<
lb
/>
nes eruditos cenſuram agat: laudet, vitupe
<
lb
/>
ret, quovis placet loco vnumquemque re
<
lb
/>
ponat: ſemetipſum tot præconiis extollat:
<
lb
/>
de rebus quas penitus non nouit tam auda
<
lb
/>
cter loquatur, quaſi Syrus inter Germanos
<
lb
/>
exultet, glorietur, nullum adhud aliud
<
lb
/>
exemplum inueni. </
s
>
<
s
id
="
s.015987
">Sed vt video, parum
<
lb
/>
abeſt ne illum vincire ſui cogantur. </
s
>
<
s
id
="
s.015988
">In
<
lb
/>
de quaſi victor præ lætitia natat tota hac
<
lb
/>
exercitatione, vt lupus piſcis in ſterquili
<
lb
/>
niis, iudicio ac pudore nullo, tot paginis,
<
lb
/>
vbi etiam docendi diſcrimen neſcire vide
<
lb
/>
tur ( res enim controuerſæ non ſunt ) ſuffi
<
lb
/>
cit ob id, ſi quis ſimpliciter doceat vbi de
<
lb
/>
nominibus, de interpretatione ſententiæ
<
lb
/>
agitur, quæ perſæpè ſunt controuerſæ, candi
<
lb
/>
dè, purè, ſimpliciter, adiectis teſtimoniis ſunt
<
lb
/>
edocendæ, ſaltem Lexica, quæ ille adeò con
<
lb
/>
temnit cenſor, ignorantiæ ſuæ eum admo
<
lb
/>
nuiſſent? </
s
>
<
s
id
="
s.015989
">Quis eſt, qui de illis iuſtè queri
<
lb
/>
poſſit? </
s
>
<
s
id
="
s.015990
">aut illorum deſiderare diligentiam?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015991
">At ille confusè mendoſa è ſuo cerebro in
<
lb
/>
uenta, quaſi mathematica doceret, ſine teſti
<
lb
/>
moniis tradidit, natus non ſolum ad rerum
<
lb
/>
ſcientiam peruertendam, ſed & ad linguas,
<
lb
/>
& Grammaticam corrumpendam: vt ſi vel
<
lb
/>
ipſemet propria velit relegere, ni prorſus in
<
lb
/>
ſaniat, ſuum hunc deſultorium laborem non
<
lb
/>
leuiter ſit damnaturus. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.015992
">326 Docet volatilem columbam facere?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015993
">vel non docet? </
s
>
<
s
id
="
s.015994
">vtinam docuiſſet, vel ſciret.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015995
">Hoccine eſt ſuum ſic docere? </
s
>
<
s
id
="
s.015996
">rem quam
<
lb
/>
tota poſteritas admirata eſt, nemo adhuc
<
lb
/>
imitari potuit, ille tanquam facillimam pro
<
lb
/>
ponit, docetque quod neſcit: hoc eſt impo
<
lb
/>
ſturæ ſuæ egregiæ, & amentiæ certiſſimum
<
lb
/>
argumentum, cùm ſuum mendacium expe
<
lb
/>
rimento depræhendi facilè poſſit. </
s
>
<
s
id
="
s.015997
">Exhibere
<
lb
/>
debuerat tam optatum ſpectaculum: nam
<
lb
/>
dignus venia erat pro tot flagitiis in rem li
<
lb
/>
terariam hoc in opere admiſſis. </
s
>
<
s
id
="
s.015998
">Præclaris
<
lb
/>
enim ingeniis etiam hoſtes parcere ſolent,
<
lb
/>
vt Archimedi Marcellus quantum in illo
<
lb
/>
fuit. </
s
>
<
s
id
="
s.015999
">At hic malum malo addidit, dum ſe
<
lb
/>
impoſtorem maximum profitetur, profliga
<
lb
/>
to omnino pudore verba pro rebus vendi
<
lb
/>
cat. </
s
>
<
s
id
="
s.016000
">Deſine tandem cum iſta tua impudentia
<
lb
/>
& adeò mendaci procacitate offundere te
<
lb
/>
nebras mortalibus, & præſtigias facere
<
lb
/>
conari eruditis, qui iam te norunt, tuoſque
<
lb
/>
fucos. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.016001
">329 Hic vir ſanè malus eſt, qui non ſo
<
lb
/>
lùm quæ difficillima ſunt tanquam facilli
<
lb
/>
ma deſpicit, quæ nullam continent difficul
<
lb
/>
tatem, vt difficillima admiratur: ſed omnia
<
lb
/>
agit, vt famam eorum deprimat, qui iuſtè
<
lb
/>
laboribus ſuis atque vigiliis nomen, aut
<
lb
/>
compararunt, aut quæſiuerunt. </
s
>
<
s
id
="
s.016002
">His de fibu
<
lb
/>
lis multa nugatur: & quaſi non omnes no
<
lb
/>
rint, fibulæ genus in cingulis depingit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.016003
">Nec tamen præter id quod diſcludi
<
expan
abbr
="
nequeãt
">nequeant</
expan
>
,
<
lb
/>
ſuæ depictæ ſimiles ſunt his, quæ à Io. </
s
>
<
s
id
="
s.016004
">Iu
<
lb
/>
cundo, quem adeò laudat, exhibentur. </
s
>
<
s
id
="
s.016005
">Ita
<
lb
/>
vir hic nemini conſtat, non Cæſari, non
<
lb
/>
Iucundo, non ſibi ipſi, tanta eſt hominis in
<
lb
/>
conſtantia, iudiciumque rerum omnium
<
lb
/>
peruerſum. </
s
>
<
s
id
="
s.016006
">Ob id quis ferat hunc calumnia
<
lb
/>
torem? </
s
>
<
s
id
="
s.016007
">Id verò non animaduertit quod ma
<
lb
/>
ximum eſt, & nos ſuppleuimus Cæſarem
<
lb
/>
non niſi partem pontis deſcripſiſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.016008
">Ergo vt
<
lb
/>
ad fibulas redeam, illis non depinximus,
<
lb
/>
quoniam multis modis fieri poſſunt, vt idem
<
lb
/>
efficiant: at ex his modis non conſtant,
<
lb
/>
quali vſus ſit ipſe Cæſar. </
s
>
<
s
id
="
s.016009
">Cæterùm & mu
<
lb
/>
nimenta pontis deſcripſimus, attamen au
<
lb
/>
det impudens in tanta caligine huius Cæ
<
lb
/>
ſarianæ inuentionis, negare me quicquam
<
lb
/>
ad lucem illius attuliſſe. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.016010
">330. Simili malitia ac ſtultitia arguit,
<
lb
/>
quod non intelligit: nam ſingulæ rotæ
<
lb
/>
ſuam partem ponderis recipiunt: quare cum
<
lb
/>
pondus ſit idem, minus autem terræ infiga
<
lb
/>
tur leuius, non parum trahuntur, adeò vt ob
<
lb
/>
durum ſolum, & leue, ac leuitatem axis ho
<
lb
/>
mo nunc ſufficiat trahere pondo decem mil
<
lb
/>
lia, quæ nec decem homines aliter trahe
<
lb
/>
rent. </
s
>
<
s
id
="
s.016011
">Vbi autem extrema, ibi etiam me
<
lb
/>
dium. </
s
>
<
s
id
="
s.016012
">Detrahere autem oportet pondus ro
<
lb
/>
tarum, quod minimum eſt ab hoc compen
<
lb
/>
dio leuitatis: nec minori amentia exiſti-</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>