Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
[out of range]
>
<
1 - 30
[out of range]
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
338
"/>
tenus
<
expan
abbr
="
continuũ
">continuum</
expan
>
, hoc eſt, vt conſtans è partibus quanti, ſub ea ratione generali comprehenditur, vt
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg2180
"/>
<
lb
/>
à ſeipſo primo non moueatur? </
s
>
<
s
>Scio. </
s
>
<
s
>negare non audebis. </
s
>
<
s
>Igitur, ſi qua pars quieſcat, & ipſum
<
lb
/>
quieſcet. </
s
>
<
s
>Vtar
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
hîc Ariſtotelica ratione. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Nanq.
">Nanque</
expan
>
aliqua parte quieſcente totum
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
erit id quod
<
lb
/>
mouebitur. </
s
>
<
s
>At erit'ne pars hæc à qua ciebitur continuum? </
s
>
<
s
>Minimè profectò,
<
expan
abbr
="
continuũ
">continuum</
expan
>
,
<
lb
/>
vt continuum .i. </
s
>
<
s
>quantum, in tale partium genus ſecari non
<
expan
abbr
="
põt
">potest</
expan
>
, quarum vna, vel ipſis etiam au
<
lb
/>
ctoribus ſit mouens, altera verò moueatur. </
s
>
<
s
>Quòd, ſi in eiuſmodi parteis non ſecatur: ergo non
<
lb
/>
neceſſe eſt, vt id quod ad quietem partis alicuius primò quieſcit, ab ea parte primò moueatur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Itaq.
">Itaque</
expan
>
falſa erit propoſitio primi argumenti, & negabitur à nobis. </
s
>
<
s
>Et illud
<
expan
abbr
="
quoq.
">quoque</
expan
>
falſum,
<
expan
abbr
="
eodemq́
">eodemque</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>fallaciæ genere implicatum. </
s
>
<
s
>Si parte aliqua primò quieſcente primò quieſcit, & continui partes
<
lb
/>
ſint materia & forma, quae proptereà quieſcente forma, nec vlla alia parte primò quieſcat,
<
expan
abbr
="
ideoq́
">ideoque</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>forma ſit quæ moueat. </
s
>
<
s
>Nam, ſi illius continui ratio, quod à ſeipſo primò mouetur, in omnib. par
<
lb
/>
tibus poſita eſt;
<
expan
abbr
="
ideoq́
">ideoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ab Ariſtotele
<
expan
abbr
="
quæq.
">quæque</
expan
>
pars indefinitè ſumitur: cùm materia ſit
<
expan
abbr
="
ẽt
">etiam</
expan
>
pars eius
<
lb
/>
continui: profectò & ea quieſcente primò quieſcet, neque
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
amplius, vt
<
expan
abbr
="
totũ
">totum</
expan
>
primò mouebitur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>ita concludetur eſſe
<
expan
abbr
="
quoq.
">quoque</
expan
>
<
expan
abbr
="
materiã
">materiam</
expan
>
principium, quod erit cauſſa efficiens motum. </
s
>
<
s
>Præterquàm
<
lb
/>
quòd quis docuit, vel illum etiam, qui phyſica ſuperficietenus attigerit, de forma, aut de materia
<
lb
/>
quietem prædicari? </
s
>
<
s
>quę tam impropria locutio? </
s
>
<
s
>ſunt illa quidem principia motus & quietis: ne
<
lb
/>
quaquam verò mouentur, aut quieſcunt corpora; quieſcunt & corporum partes integrantes quę
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg2181
"/>
<
lb
/>
extra totum ſubſiſtere queunt. </
s
>
<
s
>Paucis aduerte nunc tranſumptionem illam rationis. </
s
>
<
s
>Quicquid
<
lb
/>
ab aliquo primùm mouetur, ad eius
<
expan
abbr
="
quietẽ
">quietem</
expan
>
primò quieſcit. </
s
>
<
s
>Elementa verò non quieſcunt primò
<
lb
/>
ad
<
expan
abbr
="
quietẽ
">quietem</
expan
>
mouentis externi. </
s
>
<
s
>Si, quicquid ad alterius quietem primò quieſcit, non à ſeipſo primò,
<
lb
/>
ſed ab alio mouetur; ſiue intra ſe habeat
<
expan
abbr
="
mouẽs
">mouens</
expan
>
, ſiue petat extrinſecùs; ſiue
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
<
expan
abbr
="
vtrunq.
">vtrunque</
expan
>
<
expan
abbr
="
mouẽtiũ
">mouentium</
expan
>
<
lb
/>
genus flagitet: ergo quicquid à ſeipſo primò non mouetur, ad alterius quietem primò quieſcit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Elementa à ſeipſis primò non mouentur: ergo ad alterius quietem primo quieſcunt. </
s
>
<
s
>Sed primò
<
lb
/>
quieſcunt ad
<
expan
abbr
="
quietẽ
">quietem</
expan
>
mouentis externi: ergo cientur ab externo mouente, primò verò quieſcunt
<
lb
/>
ad illius
<
expan
abbr
="
quietẽ
">quietem</
expan
>
, quia forma elementi, vt aiunt, imperfectè operatur:
<
expan
abbr
="
itaq.
">itaque</
expan
>
eget generante, & vbi
<
lb
/>
genitum ſit, flagitat remouens impedimentum: aliter ocioſa maneret. </
s
>
<
s
>Igitur erit cauſſa mouens
<
lb
/>
externa. </
s
>
<
s
>Quia verò primò, vel citra medium ſignificat, vel etiam adæquatè, in Ariſtotelica ratio
<
lb
/>
ne, & in
<
expan
abbr
="
eiuſdẽ
">eiuſdem</
expan
>
tranſumptione, quam nunc ipſum tractamus, & de
<
expan
abbr
="
vtroq.
">vtroque</
expan
>
ſuſpicio poſſet incide
<
lb
/>
re: ſpecta obſecro, ſi Ariſtoteles, vt certè fecit, primò. </
s
>
<
s
>I. adæquatè ſumpſii: totum ab alio moueri
<
lb
/>
primò, præterquàm à ſeipſo non accipit: falsò igitur accipientur illa. </
s
>
<
s
>Quicquid ab aliquo pri
<
lb
/>
mò mouetur: quandò nihil ab aliquo primò, præterquàm à ſeipſo concitari poſsit. </
s
>
<
s
>Si verò cauſ
<
lb
/>
ſam primam motus eſſe velis eam qua primùm poſita ponatur,
<
expan
abbr
="
eademq́
">eademque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ſublata tollatur effe
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg2182
"/>
<
lb
/>
ctus, ſiue vna exiſtat, ſiue plures. </
s
>
<
s
>Nam, vt inquit ille.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2178
"/>
C</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2179
"/>
D</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2180
"/>
E</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2181
"/>
F</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2182
"/>
G</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Sunt aliquot
<
expan
abbr
="
quoq.
">quoque</
expan
>
res, quarum vnam dicere cauſſam
<
emph.end
type
="
italics
"/>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>Non ſatis eſt, verùm plures, vnde vna tamen ſit,
<
expan
abbr
="
eademq.
">eademque</
expan
>
ex externo & interno principio
<
expan
abbr
="
cõſtet
">conſtet</
expan
>
;
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
opponã
">opponam</
expan
>
mixta inanima, in
<
expan
abbr
="
quib.
">quibus</
expan
>
cum formæ pars non detur, vt dictum eſt, aliter
<
expan
abbr
="
oẽ
">omnem</
expan
>
inanimum ex
<
lb
/>
forma conſtaret, quæ intenderetur & remitteretur, ſunt
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
hæc theoremata
<
expan
abbr
="
cõmunia
">communia</
expan
>
cunctis ina
<
lb
/>
nimis forma, vt mouens, ne
<
expan
abbr
="
vtiq̃
">vtiquae</
expan
>
conuenire poteſt, ſed generans ſolùm præſtabit motum interno
<
lb
/>
principio concurrente, quod patibilis duntaxat vicem ſuſtineat. </
s
>
<
s
>Quòd, ſi primò valeat
<
expan
abbr
="
abſq.
">abſque</
expan
>
me
<
lb
/>
dio: non igitur à forma primò concitabitur. </
s
>
<
s
>cùm in ordine efficientium illud quod remotius eſt
<
lb
/>
à mobili, ſit
<
expan
abbr
="
oĩum
">omnium</
expan
>
principium. </
s
>
<
s
>Dicet quiſpiam primò idem eſſe àc proximè. </
s
>
<
s
>Quare quicquid ab
<
lb
/>
alio proximè mouetur, ad eius
<
expan
abbr
="
quietẽ
">quietem</
expan
>
primò quieſcit, ſed non ad externi
<
expan
abbr
="
cuiuſq.
">cuiuſque</
expan
>
quietem manet
<
lb
/>
proximè
<
expan
abbr
="
elementũ
">elementum</
expan
>
: non igitur ab eo mouetur. </
s
>
<
s
>Vide tu, ſi id generatim ſumas, quàm abhorreat
<
lb
/>
à vero. </
s
>
<
s
>Nam quies violenta prorſus eſt ab alio. </
s
>
<
s
>Si naturalem à forma proficiſci dederis: tamen ſi
<
lb
/>
opus item generantis ceſſet, non erit vllus motus, ſed quies. </
s
>
<
s
>An'ne fortè non primò; verùm, quia
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg2183
"/>
<
lb
/>
ſic ceſſet etiam forma? </
s
>
<
s
>At hîc ita inſtabo ordinem naturæ peruerti, quippe quae
<
foreign
lang
="
grc
">το κύριον</
foreign
>
& impe
<
lb
/>
rium ſit in cauſſa
<
expan
abbr
="
efficiẽte
">efficiente</
expan
>
ad formam & materiam. </
s
>
<
s
>Verùm ſi ita decernatur efficiens erit formæ
<
lb
/>
miniſter. </
s
>
<
s
>Quòd ſi aliud principium, quod internum ſit, requiratur ad præſtandum motus natu
<
lb
/>
rales,
<
expan
abbr
="
eoſq́
">eoſque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>proximè. </
s
>
<
s
>Mitum in materiæ
<
expan
abbr
="
quoq.
">quoque</
expan
>
vim efficiendi commiſeris, aut totum naturæ de
<
lb
/>
finitionem euerteris, aut tandem in mobili principium patibile collocabis, quod ſit cauſſa proxi
<
lb
/>
ma motus naturalis. </
s
>
<
s
>Quoniam verò propoſitio & concluſio, quas expoſuit Ariſtoteles, & quas
<
lb
/>
iſti conuerterunt, habet adiectum modum primò: ex quo effici poſſet, vt ratio contradictionis,
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
quemadmodũ
">quemadmodum</
expan
>
fit in propoſitionibus quibus accedit modus, immutetur:
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
nos hoc caput in
<
lb
/>
tactum relinquamus. </
s
>
<
s
>Sit id, non moueri à ſeipſo primò: hoc eſt, non habere in ſe cauſſam quæ
<
lb
/>
ſuum proprium ipſius motum adæquet. </
s
>
<
s
>vnde potuimus perſuaderi id conſequi. </
s
>
<
s
>Non habet in ſe
<
lb
/>
cauſſam adæquatam: ergo habet in ſeipſo cauſſam proximam,
<
expan
abbr
="
eandemq́
">eandemque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ex eorum genere quæ
<
lb
/>
efficiant? </
s
>
<
s
>Sed mitto
<
expan
abbr
="
cauſſarũ
">cauſſarum</
expan
>
genus: cùm Ariſtoteles de cauſsis efficientibus verba faciat. </
s
>
<
s
>Etenim
<
lb
/>
dicam: non habet in ſe
<
expan
abbr
="
cauſsã
">cauſsam</
expan
>
adæquatam. </
s
>
<
s
>negabo etiam habere in ſe cauſſam quę non adæquet
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
motũ
">motum</
expan
>
: ſiquidem
<
expan
abbr
="
vtraq.
">vtraque</
expan
>
conſequentia cum
<
expan
abbr
="
eodẽ
">eodem</
expan
>
antecedente conſiſtant: ſicut etiam ex eo quae non </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>