Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
61 41
62 42
63 43
64 44
65 45
66 46
67 47
68 48
69 49
70 50
71 51
72 52
73 53
74 54
75 55
76 56
77 57
78 58
79 59
80 60
81 61
82 62
83 63
84 64
85 65
86 66
87 67
88 68
89 69
90 70
< >
page |< < (16) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div56" type="section" level="1" n="18">
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s1166" xml:space="preserve">
              <pb o="16" file="0036" n="36" rhead="GNOMONICES"/>
            eiuſdẽ arcus 30. </s>
            <s xml:id="echoid-s1167" xml:space="preserve">grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s1168" xml:space="preserve">ex demonſtratis à Ioanne Regiom. </s>
            <s xml:id="echoid-s1169" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s1170" xml:space="preserve">Petro Nonio, vt dictum eſt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1171" xml:space="preserve">nos pro ver@
              <lb/>
            at que conceſſo ſumpſimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s1172" xml:space="preserve">Igitur ſinus O φ, ęqualis eſt ſinui declinationis illius arcus Eclipticæ, qui 30.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1173" xml:space="preserve">gradus complectitur, eſt arcui QX, ſimilis. </s>
            <s xml:id="echoid-s1174" xml:space="preserve">Quare arcus H γ, æqualis eſt arcui declinationis illius ar-
              <lb/>
            cus Eclipticæ 30. </s>
            <s xml:id="echoid-s1175" xml:space="preserve">grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s1176" xml:space="preserve">qui ar cui QX, 30. </s>
            <s xml:id="echoid-s1177" xml:space="preserve">grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s1178" xml:space="preserve">eſt ſimilis. </s>
            <s xml:id="echoid-s1179" xml:space="preserve">Eademq́, de cæteris arcubus zodiaci est ratio,
              <lb/>
            quod erat demonſtr andum.</s>
            <s xml:id="echoid-s1180" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s1181" xml:space="preserve">INVENIRI quoque poſſunt declinationes omnium ſignorũ Eclipticæ hoc modo. </s>
            <s xml:id="echoid-s1182" xml:space="preserve">Circulus Ana-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0036-01" xlink:href="note-0036-01a" xml:space="preserve">Alia deſcriptio
                <lb/>
              pa@allelorã Ae-
                <lb/>
              quatoris per ſi-
                <lb/>
              gnorum prin-
                <lb/>
              cipia ductorum.</note>
            lemmatis A B C D, diuidatur in 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s1183" xml:space="preserve">partes æquales, initio facto à puncto M, maximæ declinationis; </s>
            <s xml:id="echoid-s1184" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s1185" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quælibet duo puncta diuiſionum æqualiter à puncto M, remota, rectis lineis iungantur; </s>
            <s xml:id="echoid-s1186" xml:space="preserve">quales ſunt in
              <lb/>
            Analemmate lineæ punctis diſtinctæ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1187" xml:space="preserve">in punctis l, p, E, q, u, rectam M ρ, ſecantes; </s>
            <s xml:id="echoid-s1188" xml:space="preserve">quæ omnes paral-
              <lb/>
            lelæ inter ſe erunt, ex ſcholio propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s1189" xml:space="preserve">27. </s>
            <s xml:id="echoid-s1190" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s1191" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s1192" xml:space="preserve">Euclidis. </s>
            <s xml:id="echoid-s1193" xml:space="preserve">Hæ lineæ vbi rectam M ρ, ſecabunt, per ea
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0036-02" xlink:href="note-0036-02a" xml:space="preserve">10</note>
              <figure xlink:label="fig-0036-01" xlink:href="fig-0036-01a" number="15">
                <image file="0036-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0036-01"/>
              </figure>
            puncta, qualia ſunt l, p, E, q, u, du-
              <lb/>
            cendæ erunt rectæ lineæ β λ, γ μ,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s1194" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s1195" xml:space="preserve">æquinoctiali lineæ H I, paral-
              <lb/>
            lelæ pro diametris parallelorũ per
              <lb/>
            ſignorum initia deſcriptorum; </s>
            <s xml:id="echoid-s1196" xml:space="preserve">ita
              <lb/>
            vt rurſus arcus H β, H γ, &</s>
            <s xml:id="echoid-s1197" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s1198" xml:space="preserve">ſint
              <lb/>
            declinationes ſignorum Zodiaci.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1199" xml:space="preserve">Quod vt demonſtremus, intelligen-
              <lb/>
            dus est circulus A B C D, eſſe
              <lb/>
            Ecliptica, cuius ſignorũ initia ſunt
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0036-03" xlink:href="note-0036-03a" xml:space="preserve">20</note>
            in illis punctis diuiſionum 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s1200" xml:space="preserve">ita
              <lb/>
            vt M, ρ, ſint principia ♋ & </s>
            <s xml:id="echoid-s1201" xml:space="preserve">
              <lb/>
            ♑. </s>
            <s xml:id="echoid-s1202" xml:space="preserve">Deindemanente hac Eclipti-
              <lb/>
            caimmobili, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1203" xml:space="preserve">in coſitu, quem in
              <lb/>
            Sphæra habet, poſito principio
              <lb/>
            ♋ M, in Meridiano circulo ſu-
              <lb/>
            pra Horizontẽ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1204" xml:space="preserve">principio ♑,
              <lb/>
            ρ, in eodem ſub Horizonte, intelli-
              <lb/>
            gendus eſt idem circulus inſtar Co-
              <lb/>
            luri ſolſtitiorum circa diametrum
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0036-04" xlink:href="note-0036-04a" xml:space="preserve">30</note>
            M ρ, conuerti, donec rectus ſit ad
              <lb/>
            Eclipticæ planum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1205" xml:space="preserve">punctum F,
              <lb/>
            directo ad polum arcticum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1206" xml:space="preserve">G,
              <lb/>
            ad antarcticum ſpectet, ita ut Ae-
              <lb/>
            quator ad hunc Colurum rectus per rectam H I, ductus, faciat in plano Eclipticæ communem ſectionem,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0036-05" xlink:href="note-0036-05a" xml:space="preserve">3. vndec.</note>
            rectam illam punctis not at am, quæ ipſam M ρ, ad angulos rectos ſecat in E, centro. </s>
            <s xml:id="echoid-s1207" xml:space="preserve">Cum enim tam pla-
              <lb/>
            num Eclipticæ, quàm Aequatoris ad Colurum ſit rectum, erit quoque communis illorum ſectio ad eundem
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0036-06" xlink:href="note-0036-06a" xml:space="preserve">19. vndec.</note>
            recta, at que adeo & </s>
            <s xml:id="echoid-s1208" xml:space="preserve">ad rectam M ρ, in eodem Coluro exiſtentem. </s>
            <s xml:id="echoid-s1209" xml:space="preserve">Si igitur per punctum p, verbi gratia,
              <lb/>
            concipiamus tranſire planum Aequatori par allelum, faciet id in plano Eclipticæ rectam punctis diſtin-
              <lb/>
            ctam, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1210" xml:space="preserve">per p, tranſeuntem, at que alteri rectæ per E, ductæ, punctis{q́ue} diſtinctæ par allelam; </s>
            <s xml:id="echoid-s1211" xml:space="preserve">propterea
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0036-07" xlink:href="note-0036-07a" xml:space="preserve">16. vndec.</note>
              <note position="left" xlink:label="note-0036-08" xlink:href="note-0036-08a" xml:space="preserve">40</note>
            quòd hæ lineæ per E, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1212" xml:space="preserve">p, ductæ ſint ſectiones planorum parallelorum, nempe Aequatoris, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1213" xml:space="preserve">plani ipſi
              <lb/>
            paralleli, factæ à plano Eclipticæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s1214" xml:space="preserve">In Sphera autem circulum efficiet ex propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s1215" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s1216" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s1217" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s1218" xml:space="preserve">Theod. </s>
            <s xml:id="echoid-s1219" xml:space="preserve">Aequa-
              <lb/>
            tori parallelum, cuius diameter per p, incedens parallela erit diametro Aequatoris H I; </s>
            <s xml:id="echoid-s1220" xml:space="preserve">propterea quòd
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0036-09" xlink:href="note-0036-09a" xml:space="preserve">16. vndec.</note>
            H I, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1221" xml:space="preserve">diameter huius circuli ſint ſectiones planorum parallelorum, nimirum Aequatoris, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1222" xml:space="preserve">plani
              <lb/>
            ipſi æquidiſtantis, factæ à plano Coluri ſolſtitiorum. </s>
            <s xml:id="echoid-s1223" xml:space="preserve">Igitur recta γ ω, per p, ducta ipſi H I, parallela dia-
              <lb/>
            meter eſt illius paralleli, qui in Ecliptica per puncta terminantia rectam illam punctis not at am, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1224" xml:space="preserve">per
              <lb/>
            p, ductam, tranſit, nempe per arcus 30. </s>
            <s xml:id="echoid-s1225" xml:space="preserve">grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s1226" xml:space="preserve">ab æquinoctialibus punctis computatos; </s>
            <s xml:id="echoid-s1227" xml:space="preserve">quæ quidem pun-
              <lb/>
            cta æquinoctialia terminantur àrecta illa punctis notata, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1228" xml:space="preserve">per centrum E, ducta. </s>
            <s xml:id="echoid-s1229" xml:space="preserve">Quare cum arcus
              <lb/>
            Coluri ſolſtitiorum inter Aequatorem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1230" xml:space="preserve">parallelum circulum quemcunque interceptus metiatur decli-
              <lb/>
            nationem illius paralleli ab Aequatore, erit arcus H γ, declinatio paralleli, cuius diameter γ μ, qui{q́ue}
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0036-10" xlink:href="note-0036-10a" xml:space="preserve">50</note>
            per ea puncta in Ecliptica incedit, quæ à recta punctis diſtincta, at que per punctum p, ducta terminan-
              <lb/>
            tur. </s>
            <s xml:id="echoid-s1231" xml:space="preserve">Eadem{q́ue} eſt ratio de cæteris. </s>
            <s xml:id="echoid-s1232" xml:space="preserve">Quòd ſi circulus A B C D, non ſolum in 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s1233" xml:space="preserve">partes, ſed in ſingulos
              <lb/>
            etiam diſtribuatur gradus, eadem{q́ue} fiant, quæ prius, deſcribemus eodem artificio diametros parallelorum
              <lb/>
            per ſingulos gradus Eclipticæ incedentium.</s>
            <s xml:id="echoid-s1234" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s1235" xml:space="preserve">DENIQVE, ſi declinationes ſignorum, vel quorumlibet punctorum Eclipticæ, inuentæ per doctri-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0036-11" xlink:href="note-0036-11a" xml:space="preserve">Alia adhue de-
                <lb/>
              ſcriptio paralle-
                <lb/>
              lorũ per puncta
                <lb/>
              Eclipticæ tran-
                <lb/>
              ſeuntium.</note>
            nam ſinuum, vt in coroll. </s>
            <s xml:id="echoid-s1236" xml:space="preserve">huius propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s1237" xml:space="preserve">docuimus, ſupputentur ab Aequatoris diametro H I, ad vtram-
              <lb/>
            que partem in circulo Analemmatis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1238" xml:space="preserve">per fines ſupputationum ipſi H I, parallelæ agantur, erunt hæ
              <lb/>
            rurſus diametri parallelorum per initia ſignorum, vel per data puncta Eclipticæ, tranſeuntium, vt prius;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1239" xml:space="preserve">quamuis vt in initio diximus, incerta eſt per hanc viam Analemmatis deſcriptio, propter declinationes,
              <lb/>
            quæ uix ſine errore in circulo A B C D, ſupputari poſſunt, cum in eo minuta, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1240" xml:space="preserve">ſecunda graduum de-
              <lb/>
            ſignari nequeant.</s>
            <s xml:id="echoid-s1241" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>