Newton, Isaac, Philosophia naturalis principia mathematica, 1713

List of thumbnails

< >
41
41
42
42
43
43
44
44
45
45
46
46
47
47
48
48
49
49
50
50
< >
page |< < of 524 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s>
                <pb xlink:href="039/01/037.jpg" pagenum="9"/>
              mantur ut ſitus relativus conſervetur, conſervabitur relatio in qua
                <lb/>
              motus relativus conſiſtit. </s>
              <s>Mutari igitur poteſt motus omnis relati­
                <lb/>
              vus ubi verus conſervatur, & conſervari ubi verus mutatur; & prop­
                <lb/>
              terea motus verus in ejuſmodi relationibus minime conſiſtit. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>Effectus quibus motus abſoluti & relativi diſtinguuntur ab invi­
                <lb/>
              cem, ſunt vires recedendi ab axe motus circularis. </s>
              <s>Nam in motu
                <lb/>
              circulari nude relativo hæ vires nullæ ſunt, in vero autem & abſo­
                <lb/>
              luto majores vel minores pro quantitate motus. </s>
              <s>Si pendeat ſitula
                <lb/>
              a filo prælongo, agaturque perpetuo in orbem, donec filum a con­
                <lb/>
              torſione admodum rigeſcat, dein impleatur aqua, & una cum aqua
                <lb/>
              quieſcat; tum vi aliqua ſubitanea agatur motu contrario in orbem,
                <lb/>
              & filo ſe relaxante, diutius perſeveret in hoc motu; ſuperficies a­
                <lb/>
              quæ ſub initio plana erit, quemadmodum ante motum vaſis: at
                <lb/>
              poſtquam, vi in aquam paulatim impreſſa, effecit vas, ut hæc quoque
                <lb/>
              ſenſibiliter revolvi incipiat; recedet ipſa paulatim a medio, aſcen­
                <lb/>
              detque ad latera vaſis, figuram concavam induens, (ut ipſe exper­
                <lb/>
              tus ſum) & incitatiore ſemper motu aſcendet magis & magis, do­
                <lb/>
              nec revolutiones in æqualibus cum vaſe temporibus peragendo,
                <lb/>
              quieſcat in eodem relative. </s>
              <s>Indicat hic aſcenſus conatum rece­
                <lb/>
              dendi ab axe motus, & per talem conatum innoteſcit & menſura­
                <lb/>
              tur motus aquæ circularis verus & abſolutus, motuique relativo
                <lb/>
              hic omnino contrarius. </s>
              <s>Initio, ubi maximus erat aquæ motus rela­
                <lb/>
              tivus in vaſe, motus ille nullum excitabat conatum recedendi ab
                <lb/>
              axe: aqua non petebat circumferentiam aſcendendo ad latera va­
                <lb/>
              ſis, ſed plana manebat, & propterea motus illius circularis verus
                <lb/>
              nondum inceperat. </s>
              <s>Poſtea vero, ubi aquæ motus relativus decre­
                <lb/>
              vit, aſcenſus ejus ad latera vaſis indicabat conatum recedendi ab
                <lb/>
              axe; atque hic conatus monſtrabat motum illius circularem verum
                <lb/>
              perpetuo creſcentem, ac tandem maximum factum ubi aqua quie­
                <lb/>
              ſcebat in vaſe relative. </s>
              <s>Igitur conatus iſte non pendet a tranſla­
                <lb/>
              tione aquæ reſpectu corporum ambientium, & propterea motus cir­
                <lb/>
              cularis verus per tales tranſlationes definiri nequit. </s>
              <s>Unicus eſt cor­
                <lb/>
              poris cujuſque revolventis motus vere circularis, conatui unico tan­
                <lb/>
              quam proprio & adæquato effectui reſpondens: motus autem rela­
                <lb/>
              tivi pro variis relationibus ad externa innumeri ſunt; & relationum
                <lb/>
              inſtar, effectibus veris omnino deſtituuntur, niſi quatenus verum
                <lb/>
              illum & unicum motum participant. </s>
              <s>Unde & in Syſtemate eorum
                <lb/>
              qui Cælos noſtros infra Cælos Fixarum in orbem revolvi volunt,
                <lb/>
              & Planetas ſecum deferre; ſingulæ Cælorum partes, & Planetæ
                <lb/>
              qui relative quidem in Cælis ſuis proximis quieſcunt, moven-</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>