Newton, Isaac, Philosophia naturalis principia mathematica, 1713

Page concordance

< >
Scan Original
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
< >
page |< < of 524 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s>
                <pb xlink:href="039/01/038.jpg" pagenum="10"/>
                <arrow.to.target n="note4"/>
              tur vere. </s>
              <s>Mutant enim poſitiones ſuas ad invicem (ſecus quam fit
                <lb/>
              in vere quieſcentibus) unaque cum cælis delati participant eorum
                <lb/>
              motus, & ut partes revolventium totorum, ab eorum axibus rece­
                <lb/>
              dere conantur. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="note4"/>
              NI­
                <lb/>
              ES.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>Igitur quantitates relativæ non ſunt eæ ipſæ quantitates, quarum
                <lb/>
              nomina præ ſe ferunt, ſed earum menſuræ illæ ſenſibiles (veræ an
                <lb/>
              errantes) quibus vulgus loco quantitatum menſuratarum utitur. </s>
              <s>At
                <lb/>
              ſi ex uſu definiendæ ſunt verborum ſignificationes; per nomina il­
                <lb/>
              la Temporis, Spatii, Loci & Motus proprie intelligendæ erunt hæ
                <lb/>
              menſuræ; & ſermo erit inſolens & pure Mathematicus, ſi quantita­
                <lb/>
              tes menſuratæ hic intelligantur. </s>
              <s>Proinde vim inferunt Sacris
                <lb/>
              Literis, qui voces haſce de quantitatibus menſuratis ibi interpre­
                <lb/>
              tantur. </s>
              <s>Neque minus contaminant Matheſin & Philoſophiam,
                <lb/>
              qui quantitates veras cum ipſarum relationibus & vulgaribus men­
                <lb/>
              furis confundunt. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>Motus quidem veros corporum ſingulorum cognoſcere, & ab
                <lb/>
              apparentibus actu diſcriminare, difficillimum. </s>
              <s>eſt propterea quod
                <lb/>
              partes ſpatii illius immobilis, in quo corpora vere moventur, non
                <lb/>
              incurrunt in ſenſus. </s>
              <s>Cauſa tamen non eſt prorſus deſperata. </s>
              <s>Nam
                <lb/>
              ſuppetunt argumenta, partim ex motibus apparentibus qui ſunt
                <lb/>
              motuum verorum differentiæ, partim ex viribus quæ ſunt mo­
                <lb/>
              tuum verorum cauſæ & effectus. </s>
              <s>Ut ſi globi duo, ad datam ab in­
                <lb/>
              vicem diſtantiam filo intercedente connexi, revolverentur circa
                <lb/>
              commune gravitatis centrum; innoteſceret ex tenſione fili cona­
                <lb/>
              tus globorum recedendi ab axe motus, & inde quantitas motus
                <lb/>
              circularis computari poſſet. </s>
              <s>Deinde ſi vires quælibet æquales in
                <lb/>
              alternas globorum facies ad motum circularem augendum vel mi­
                <lb/>
              nuendum ſimul imprimerentur, innoteſceret ex aucta vel diminuta
                <lb/>
              fili tenſione augmentum vel decrementum motus; & inde tandem
                <lb/>
              inveniri poſſent facies globorum in quas vires imprimi deberent,
                <lb/>
              ut motus maxime augeretur; id eſt, facies poſticæ, ſive quæ in mo­
                <lb/>
              tu circulari ſequuntur. </s>
              <s>Cognitis autem faciebus quæ ſequuntur,
                <lb/>
              & faciebus oppoſitis quæ præcedunt, cognoſceretur determinatio
                <lb/>
              motus. </s>
              <s>In hunc modum inveniri poſſet & quantitas & determi­
                <lb/>
              natio motus hujus circularis in vacuo quovis immenſo, ubi nihil
                <lb/>
              extaret externum & ſenſibile quocum globi conferri poſſent. </s>
              <s>Si
                <lb/>
              jam conſtituerentur in ſpatio illo corpora aliqua longinqua datam
                <lb/>
              inter ſe poſitionem ſervantia, qualia ſunt Stellæ Fixæ in regionibus
                <lb/>
              noſtris: ſciri quidem non poſſet ex relativa globorum tranſlatione
                <lb/>
              inter corpora, utrum his an illis tribuendus eſſet motus. </s>
              <s>At ſi </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>