3832ARIST. PHYSICORVM
alia instrumenta.
Cauſæigitur, tot ferè modis dicũtur.
Fit
autẽ ut cũ multipliciter cauſæ dicantur, multæ etiã eiuſdem
ſint nõ per accidens cauſæ: ceu ſtatuæ, & ſtatuaria ars, &
æs, nõ per aliud quicquã, ſed ut ſtatua eſt: at nõ eodẽ modo,
ſed æs quidem ut materia, ars autẽ ut id à quo motio profici
ſcitur. Sunt prætereà quæ ſibi ſunt mutuo cauſæ: ut exer-
citiũ, bonæ habitudinis: & hæc, exercitij: at nõ eodẽ modo,
ſed hæc, ut finis: illud ut principium motus. Idem inſuper
cõtrariorũ eſt cauſa. Quod enim præſens, cauſa cuiuſpiam
eſt id & abſens nonnunquã cauſam eſſe contrarij dicimus.
autẽ ut cũ multipliciter cauſæ dicantur, multæ etiã eiuſdem
ſint nõ per accidens cauſæ: ceu ſtatuæ, & ſtatuaria ars, &
æs, nõ per aliud quicquã, ſed ut ſtatua eſt: at nõ eodẽ modo,
ſed æs quidem ut materia, ars autẽ ut id à quo motio profici
ſcitur. Sunt prætereà quæ ſibi ſunt mutuo cauſæ: ut exer-
citiũ, bonæ habitudinis: & hæc, exercitij: at nõ eodẽ modo,
ſed hæc, ut finis: illud ut principium motus. Idem inſuper
cõtrariorũ eſt cauſa. Quod enim præſens, cauſa cuiuſpiam
eſt id & abſens nonnunquã cauſam eſſe contrarij dicimus.
Vt gubernatoris abſentiã ſubuerſionis nauis, cuius præ-
ſentia, cauſa erat ſalutis. Vniuerſæ autẽ nunc dictæ cauſæ,
quatuor in genera manifestißima cadunt. Elementa nanq;
ſyllabarũ, materies, conficiendorũ operũ arte: ignis, & ta-
lia, corporum partes, totius: ſuppo ſitiones deniq; , conclu-
ſionis. Vt id ex quo fit aliquid, cauſæ ſunt. Atq; horũ, quæ-
dam ſunt ut ſubiectũ, ueluti partes: quædã ut quidditas totũ
inquam, cõpoſitio, atque forma. At ſemen, medicus, quiq́;
conſuluit, & omnino efficiens, omnia ſunt cauſæ, unde eſt
mutationis principium, uel quietis, uel motus. Quædam
autẽ cauſæ ſunt, ut finis, bonumq́; cæterorũ. Id enim gratia
cuius cætera fiunt, optimum eſſe ſolet, ac finis illorũ. Inter-
ſit autẽ nihil, bonũ ipſum, an apparens bonum dicatur. Ta-
les igitur, at que tot, cauſæ ſpecie eſſe uidentur. Modi autẽ
cauſarũ, numero quidẽ ſunt multi: ſi in capita uerò redigan
tur, & ip ſi pauciores euadunt: dicuntur enim cauſæ mul-
tipliciter, & ipſarum, quæ ſunt eiuſdem generis, alia prior,
alia & posterior: ut ſanitatis medicus, atq; artifex: & con-
centus eius, qui omnes ſonos cõplectitur, duplum, ac nume-
rus: & ſemper eæ, quæ continent, ad eas quæ ſunt
ſentia, cauſa erat ſalutis. Vniuerſæ autẽ nunc dictæ cauſæ,
quatuor in genera manifestißima cadunt. Elementa nanq;
ſyllabarũ, materies, conficiendorũ operũ arte: ignis, & ta-
lia, corporum partes, totius: ſuppo ſitiones deniq; , conclu-
ſionis. Vt id ex quo fit aliquid, cauſæ ſunt. Atq; horũ, quæ-
dam ſunt ut ſubiectũ, ueluti partes: quædã ut quidditas totũ
inquam, cõpoſitio, atque forma. At ſemen, medicus, quiq́;
conſuluit, & omnino efficiens, omnia ſunt cauſæ, unde eſt
mutationis principium, uel quietis, uel motus. Quædam
autẽ cauſæ ſunt, ut finis, bonumq́; cæterorũ. Id enim gratia
cuius cætera fiunt, optimum eſſe ſolet, ac finis illorũ. Inter-
ſit autẽ nihil, bonũ ipſum, an apparens bonum dicatur. Ta-
les igitur, at que tot, cauſæ ſpecie eſſe uidentur. Modi autẽ
cauſarũ, numero quidẽ ſunt multi: ſi in capita uerò redigan
tur, & ip ſi pauciores euadunt: dicuntur enim cauſæ mul-
tipliciter, & ipſarum, quæ ſunt eiuſdem generis, alia prior,
alia & posterior: ut ſanitatis medicus, atq; artifex: & con-
centus eius, qui omnes ſonos cõplectitur, duplum, ac nume-
rus: & ſemper eæ, quæ continent, ad eas quæ ſunt