1velut caloris frigus.
Sed dices: Si anima ſo
lum eſt calor cœleſtis, non erit ſubſtantia,
ſed accidens. Et ſi ſolum lumen, corruptibilis
eſt enim lumen, quia lux, & ſublata luce,
lumen & corrumpitur: quare nec genera
bit. nec genita ſeruabit. Et ſi calor ille cor
pus eſt, erit in corpore corpus, quod eſſe non
poſſe ſuperiùs demonſtratum eſt. Et ſi abſ
que corpore atque ſubſtantia, erit in corpore
incorporea ſubſtantia. Talibus difficultati
bus premi videntur, qui calorem hunc ani
mam eſſe contendunt. Sed calor hic, de quo
agitur, corpus non eſt, neque impreſſio quæ
dam: ob id neque accidens, nec corpus pe
netrabile à corpore: ſed corporeus dicitur,
quia ſine corpore eſſe non poteſt. Manife
ſtum eſt igitur, quod à principio propoſue
ramus, quinque vbique eſſe principia, ma
teriam, formam, motum, locum, & ani
mam. Sed anima forma eſt quædam, non au
tem quæ primò cum hyle iungitur. Forma
igitur eſt anima, ſed non eiuſdem generis:
quatuor enim eſſent principia. Forma etiam
altera fit, reliqua perficitur. Omnis igitur
anima eodem modo perennis eſt, nec vt Pla
to ait, perfectorum animalium tantùm:
eſſet enim ac ſi diceremus, quòd hominum
cæcorum, aut mutorum aliæ ſint animæ,
quàm perfectorum hominum. Conſentiunt
autem hæc dictis in libro de Animi immor
talitate, & demonſtrata ſunt in libris de
Æternitatis arcanis. Nunc verò eouſque
declaraſſe ſufficiat, quoniam calores iſti
eiuſdem ſunt generis; & animæ: differunt
autem vt contraria. Nec ſolùm quæ ſine
ſemine generantur, his quæ cum ſemine,
ſed & ſemine genita inuicem contraria ſunt,
vt bobus & hominibus viperæ, ſcorpij,
araneæ: nam dentibus, & aculeo, & forci
pe ſi ſauciauerint hominem, corpus illius
putrefaciunt atque corrumpunt, nonnun
quam etiam occidentes. Quum igitur terra,
& aqua parum concocta ſunt, prouenit ge
neratio animalium viliorum, vt vermium.
Si autem miſtio vehemens fuerit, & calor
potens ſeu multus, temperatus tamen, ge
nerabuntur ſtirpes, aut animalia perfectio
ra, præſertim autem adiuuante alieno ſemi
ne, aut ex aliorum cadaueribus ac corpori
bus: hæc enim magis refracta, & minus ex
cedunt qualitatibus impreſſis, aut proprio
frigore vim generantis caloris, ob id obtem
perat materia melius illi, & fiunt, mures,
ſerpentes, lepores, fibri, lupi fluuiatiles, quos
nemo ſanæ mentis nouis piſcinis ſpontè ad
dat, & tamen breui coaleſcunt. Ergo quum
vnus ſit calor, plures ſunt illius modi tùm
ſpecies. Sic quædam nobis conueniunt, alia
autem aduerſantur. Hoc autem contingit,
quia eorum calor, etſi in humido ſit ſitus,
non tamen humido hominis conuenit: nam
ab aliquo obruitur, ab aliquo diſſipatur: ita
verſa vice cogit humidum calor naturalis
exiguus, alius exurit. Vt igitur omnis ig
neus calor exurit, non ita quicunque exurit
humidum aliquod, igneus eſt, ſed illi tantùm
igneus.
lum eſt calor cœleſtis, non erit ſubſtantia,
ſed accidens. Et ſi ſolum lumen, corruptibilis
eſt enim lumen, quia lux, & ſublata luce,
lumen & corrumpitur: quare nec genera
bit. nec genita ſeruabit. Et ſi calor ille cor
pus eſt, erit in corpore corpus, quod eſſe non
poſſe ſuperiùs demonſtratum eſt. Et ſi abſ
que corpore atque ſubſtantia, erit in corpore
incorporea ſubſtantia. Talibus difficultati
bus premi videntur, qui calorem hunc ani
mam eſſe contendunt. Sed calor hic, de quo
agitur, corpus non eſt, neque impreſſio quæ
dam: ob id neque accidens, nec corpus pe
netrabile à corpore: ſed corporeus dicitur,
quia ſine corpore eſſe non poteſt. Manife
ſtum eſt igitur, quod à principio propoſue
ramus, quinque vbique eſſe principia, ma
teriam, formam, motum, locum, & ani
mam. Sed anima forma eſt quædam, non au
tem quæ primò cum hyle iungitur. Forma
igitur eſt anima, ſed non eiuſdem generis:
quatuor enim eſſent principia. Forma etiam
altera fit, reliqua perficitur. Omnis igitur
anima eodem modo perennis eſt, nec vt Pla
to ait, perfectorum animalium tantùm:
eſſet enim ac ſi diceremus, quòd hominum
cæcorum, aut mutorum aliæ ſint animæ,
quàm perfectorum hominum. Conſentiunt
autem hæc dictis in libro de Animi immor
talitate, & demonſtrata ſunt in libris de
Æternitatis arcanis. Nunc verò eouſque
declaraſſe ſufficiat, quoniam calores iſti
eiuſdem ſunt generis; & animæ: differunt
autem vt contraria. Nec ſolùm quæ ſine
ſemine generantur, his quæ cum ſemine,
ſed & ſemine genita inuicem contraria ſunt,
vt bobus & hominibus viperæ, ſcorpij,
araneæ: nam dentibus, & aculeo, & forci
pe ſi ſauciauerint hominem, corpus illius
putrefaciunt atque corrumpunt, nonnun
quam etiam occidentes. Quum igitur terra,
& aqua parum concocta ſunt, prouenit ge
neratio animalium viliorum, vt vermium.
Si autem miſtio vehemens fuerit, & calor
potens ſeu multus, temperatus tamen, ge
nerabuntur ſtirpes, aut animalia perfectio
ra, præſertim autem adiuuante alieno ſemi
ne, aut ex aliorum cadaueribus ac corpori
bus: hæc enim magis refracta, & minus ex
cedunt qualitatibus impreſſis, aut proprio
frigore vim generantis caloris, ob id obtem
perat materia melius illi, & fiunt, mures,
ſerpentes, lepores, fibri, lupi fluuiatiles, quos
nemo ſanæ mentis nouis piſcinis ſpontè ad
dat, & tamen breui coaleſcunt. Ergo quum
vnus ſit calor, plures ſunt illius modi tùm
ſpecies. Sic quædam nobis conueniunt, alia
autem aduerſantur. Hoc autem contingit,
quia eorum calor, etſi in humido ſit ſitus,
non tamen humido hominis conuenit: nam
ab aliquo obruitur, ab aliquo diſſipatur: ita
verſa vice cogit humidum calor naturalis
exiguus, alius exurit. Vt igitur omnis ig
neus calor exurit, non ita quicunque exurit
humidum aliquod, igneus eſt, ſed illi tantùm
igneus.
Non putreſcunt igitur ſicca: putreſcunt
quæ humido aqueo prædita ſunt celerrimè
ac maximè: medio modo quæ pinguia ſunt,
vt laridum, oleum, nuces, amygdalæ, farci
mina. Malè olent, quæ ſic putreſcunt, atta
men eduntur, præſertim à minùs delicati
palati hominibus. Sic etiam ſaliti piſces,
vt nihil magis. Dubitatur autem, quia
magis putreſcere deberent aqueis, quæ ca
loris ſunt expertia: calor autem putrefacit
omnia, vt diximus. Sed cauſa quare non
putreſcunt talia, nec celeriter, nec perfe
ctè, vt caro & ſtans aqua, eſt, quia cùm
putredo à calore contrario naturali fiat,
quæ plurimum caloris innati retinent, vt
pinguia, ſeriùs putreſcunt, dum verò ran
cida fiunt, amara euadunt. Nam calor putre
faciens cùm pingue putreſcat, in amarorem
tranſit, vel ex dulci, vel ex pingui ſapore. In
ſipida ergo non putreſcunt ſic, ſed ſalſa, pin
guia, amara, acuta: calidorum enim hæc
paſſio eſt, vt diximus. Frigidi autem ſapores
ſunt, auſterus, acidus, acerbus, aſtringens,
atque inſipidus: reliqui autem calidi, vt pin
guis, dulcis, ſalſus, amarus, acutus qui om
nium eſt calidiſſimus. Ob hoc igitur oleum
glandis vnguentariæ, quam Myrobalanum
rectè vocant (non hæc eſt myrobalanus, nec
ei conuenit hoc nomen, cùm odore, ac ſa
pore penè vacet ) quaſi temperatum non
marceſcit. Optimè igitur odores illi ab vn
guentariis excipiuntur. Quia ergo quod ran
cidum euadit, amareſcit, & ſiccatur, idque
vetuſtate contingit: quæ oleo merguntur,
non ranceſcunt, ſicque ſeruantur farcimina,
minúſque in libero aëre, quia non caleſcunt.
Oleum autem ipſum cùm multùm fuerit,
non corrumpitur: quia ambiens aër eſt cau
ſa corruptionis, multùm autem reſiſtit. Sic
vinum multum, aqua, oleum, atque omnia
quantitate diutiùs ſeruantur. Quoniam verò
omnia vetuſtate exeduntur, quæ putreſcere
perfectè nequeunt, tempore talia fiunt om
nia, vt farcimina, nuces, piſtacia, pineæ, &
quæcunque oleum continent. Nam & piſ
ces ſaliti oleum habent, tùm ratione ſalis,
tùm ratione carnis: atque etiam pinguia (vt
dixi) omnia. Humida verò valdè dum talia
ſunt non putreſcunt ſic, ſed ſi benè pinguia,
ſeruantur: aut ſi minùs, ſitum contrahunt,
alia putreſcunt. Vt verò à calore debili fiunt
hæc tria, ſitus, rancor, & putredo: ita vbi
calor viget, ſeruantur plurimum. Commu
ne eſt autem omni putredinis generi, odor
prauus, in ſitu quidem grauis, in rancore
rancens, in putredine perfecta fœtidus. Sed
in carie (nam & xoc genus quoddam putre
dinis) odor minimus, quia in terreo. Quatuor
enim eſſe genera putredinis, neque plura, ne
que pauciora, facilè eſt demonſtrare. Quæ
enim putreſcunt, aut integrè corrumpuntur,
& dicuntur putrida: aut non perfectè, &
tunc vel ob frigus non perfectè corrumpun
tur, & vocatur ſitus: aut ob calorem, & voca
tur rancor: vel ob ſiccitatem, & dicitur caries.
Ob humidum autem non poteſt impediri
putredo: ſed humidum cùm ſit putredinis
ſubiectum, aut omninò prohibet putredinem,
aut omninò putreſcit, quod humidum eſt.
Humidum enim non ex ſe, ſed vel ob calidi
tatem, vel ob frigiditatem remoratur putre
dinem. Hac de cauſa facilè eſt prohibere
putredinem in ſitu, & vera putredine, amota
quæ humido aqueo prædita ſunt celerrimè
ac maximè: medio modo quæ pinguia ſunt,
vt laridum, oleum, nuces, amygdalæ, farci
mina. Malè olent, quæ ſic putreſcunt, atta
men eduntur, præſertim à minùs delicati
palati hominibus. Sic etiam ſaliti piſces,
vt nihil magis. Dubitatur autem, quia
magis putreſcere deberent aqueis, quæ ca
loris ſunt expertia: calor autem putrefacit
omnia, vt diximus. Sed cauſa quare non
putreſcunt talia, nec celeriter, nec perfe
ctè, vt caro & ſtans aqua, eſt, quia cùm
putredo à calore contrario naturali fiat,
quæ plurimum caloris innati retinent, vt
pinguia, ſeriùs putreſcunt, dum verò ran
cida fiunt, amara euadunt. Nam calor putre
faciens cùm pingue putreſcat, in amarorem
tranſit, vel ex dulci, vel ex pingui ſapore. In
ſipida ergo non putreſcunt ſic, ſed ſalſa, pin
guia, amara, acuta: calidorum enim hæc
paſſio eſt, vt diximus. Frigidi autem ſapores
ſunt, auſterus, acidus, acerbus, aſtringens,
atque inſipidus: reliqui autem calidi, vt pin
guis, dulcis, ſalſus, amarus, acutus qui om
nium eſt calidiſſimus. Ob hoc igitur oleum
glandis vnguentariæ, quam Myrobalanum
rectè vocant (non hæc eſt myrobalanus, nec
ei conuenit hoc nomen, cùm odore, ac ſa
pore penè vacet ) quaſi temperatum non
marceſcit. Optimè igitur odores illi ab vn
guentariis excipiuntur. Quia ergo quod ran
cidum euadit, amareſcit, & ſiccatur, idque
vetuſtate contingit: quæ oleo merguntur,
non ranceſcunt, ſicque ſeruantur farcimina,
minúſque in libero aëre, quia non caleſcunt.
Oleum autem ipſum cùm multùm fuerit,
non corrumpitur: quia ambiens aër eſt cau
ſa corruptionis, multùm autem reſiſtit. Sic
vinum multum, aqua, oleum, atque omnia
quantitate diutiùs ſeruantur. Quoniam verò
omnia vetuſtate exeduntur, quæ putreſcere
perfectè nequeunt, tempore talia fiunt om
nia, vt farcimina, nuces, piſtacia, pineæ, &
quæcunque oleum continent. Nam & piſ
ces ſaliti oleum habent, tùm ratione ſalis,
tùm ratione carnis: atque etiam pinguia (vt
dixi) omnia. Humida verò valdè dum talia
ſunt non putreſcunt ſic, ſed ſi benè pinguia,
ſeruantur: aut ſi minùs, ſitum contrahunt,
alia putreſcunt. Vt verò à calore debili fiunt
hæc tria, ſitus, rancor, & putredo: ita vbi
calor viget, ſeruantur plurimum. Commu
ne eſt autem omni putredinis generi, odor
prauus, in ſitu quidem grauis, in rancore
rancens, in putredine perfecta fœtidus. Sed
in carie (nam & xoc genus quoddam putre
dinis) odor minimus, quia in terreo. Quatuor
enim eſſe genera putredinis, neque plura, ne
que pauciora, facilè eſt demonſtrare. Quæ
enim putreſcunt, aut integrè corrumpuntur,
& dicuntur putrida: aut non perfectè, &
tunc vel ob frigus non perfectè corrumpun
tur, & vocatur ſitus: aut ob calorem, & voca
tur rancor: vel ob ſiccitatem, & dicitur caries.
Ob humidum autem non poteſt impediri
putredo: ſed humidum cùm ſit putredinis
ſubiectum, aut omninò prohibet putredinem,
aut omninò putreſcit, quod humidum eſt.
Humidum enim non ex ſe, ſed vel ob calidi
tatem, vel ob frigiditatem remoratur putre
dinem. Hac de cauſa facilè eſt prohibere
putredinem in ſitu, & vera putredine, amota