Clavius, Christoph, Geometria practica

Page concordance

< >
Scan Original
61 31
62 32
63 33
64 34
65 35
66 36
67 37
68 38
69 39
70 40
71 41
72 42
73 43
74 44
75 45
76 46
77 47
78 48
79 49
80 50
81 51
82 52
83 53
84 54
85 55
86 56
87 57
88 58
89 59
90 60
< >
page |< < (8) of 450 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div17" type="section" level="1" n="17">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s510" xml:space="preserve">
              <pb o="8" file="038" n="38" rhead="GEOMETR. PRACT."/>
            Tangens 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s511" xml:space="preserve">partium reſpectu ſinus totius FG. </s>
            <s xml:id="echoid-s512" xml:space="preserve">Sumptis duabus Tangentibus
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-038-01" xlink:href="note-038-01a" xml:space="preserve">ſima in AF,
                <lb/>
              eadem reperi-
                <lb/>
              atur reſpectu
                <lb/>
              dati ſin{us} to-
                <lb/>
              ti{us}.</note>
            majoribus, quarum maior minorem ſeptem vnitatibus ſuperet, nimirum 30.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s513" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s514" xml:space="preserve">37. </s>
            <s xml:id="echoid-s515" xml:space="preserve">vel 80. </s>
            <s xml:id="echoid-s516" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s517" xml:space="preserve">87. </s>
            <s xml:id="echoid-s518" xml:space="preserve">&</s>
            <s xml:id="echoid-s519" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s520" xml:space="preserve">dabit earum differentia (ſi nimirũ vtraquein aliquam
              <lb/>
            rectam lineam transferatur) Tangentem 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s521" xml:space="preserve">quæ quæritur: </s>
            <s xml:id="echoid-s522" xml:space="preserve">Atque ita ſemper
              <lb/>
            ſumendæ erunt duæ Tangẽtes maiores prope medium inſtrumenti quarum
              <lb/>
              <handwritten xlink:label="hd-038-01" xlink:href="hd-038-01a" number="8"/>
              <handwritten xlink:label="hd-038-01" xlink:href="hd-038-01a" number="9"/>
            differentia æqualis ſit Tangenti exiguæ propoſitæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s523" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s524" xml:space="preserve">10. </s>
            <s xml:id="echoid-s525" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Si</emph>
            vtraque regula AF, AG, contineat 1000. </s>
            <s xml:id="echoid-s526" xml:space="preserve">particulas, & </s>
            <s xml:id="echoid-s527" xml:space="preserve">ſinus to-
              <lb/>
            tupropoſitus conſtituatur 1000. </s>
            <s xml:id="echoid-s528" xml:space="preserve">eique interuallũ F G, æquale ſumatur, com-
              <lb/>
            modiſsime accipientur omnes Tangentes, vtin Tabula nouæ deſcriptionis
              <lb/>
            horologiorum poſitæ ſunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s529" xml:space="preserve">Nam verbi gratia Tangens 2430. </s>
            <s xml:id="echoid-s530" xml:space="preserve">Grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s531" xml:space="preserve">67. </s>
            <s xml:id="echoid-s532" xml:space="preserve">min.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s533" xml:space="preserve">38. </s>
            <s xml:id="echoid-s534" xml:space="preserve">habebitur, ſi relictis millenis, ſumaturinteruallũ inter partes 430. </s>
            <s xml:id="echoid-s535" xml:space="preserve">vtriuſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s536" xml:space="preserve">
              <lb/>
            regulæ A F, A G, eique ſinus totus F G, bis adijciatur.</s>
            <s xml:id="echoid-s537" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s538" xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:id="echoid-s539" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Et</emph>
            ſi adhibeas lineam K L, partium 11. </s>
            <s xml:id="echoid-s540" xml:space="preserve">diuiſam in 10. </s>
            <s xml:id="echoid-s541" xml:space="preserve">accipere poteris
              <lb/>
            Tangentes reſpectu ſinus totius 10000. </s>
            <s xml:id="echoid-s542" xml:space="preserve">Item ſi rectam partium 101. </s>
            <s xml:id="echoid-s543" xml:space="preserve">in 100.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s544" xml:space="preserve">particulas diſtributam adhibeas, habebis Tangentes reſpectu ſinus totius
              <lb/>
            100000. </s>
            <s xml:id="echoid-s545" xml:space="preserve">Si denique rectam partium 1001. </s>
            <s xml:id="echoid-s546" xml:space="preserve">partiaris in 1000. </s>
            <s xml:id="echoid-s547" xml:space="preserve">particulas, obti-
              <lb/>
            nebis Tangentes, poſito ſinu toto 1000000. </s>
            <s xml:id="echoid-s548" xml:space="preserve">vt ex dictis patet.</s>
            <s xml:id="echoid-s549" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s550" xml:space="preserve">12. </s>
            <s xml:id="echoid-s551" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvod</emph>
            dictum eſt de Tangentibus, intelligendum eſt etiam de ſinu-
              <lb/>
              <handwritten xlink:label="hd-038-01" xlink:href="hd-038-01a" number="8"/>
              <handwritten xlink:label="hd-038-01" xlink:href="hd-038-01a" number="9"/>
            bus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s552" xml:space="preserve">ſecantibus. </s>
            <s xml:id="echoid-s553" xml:space="preserve">Nam ſi interuallum F G, æquale ſit ſinuialicuitoti, ſiueis
              <lb/>
            partium ſit 100. </s>
            <s xml:id="echoid-s554" xml:space="preserve">ſiue 1000. </s>
            <s xml:id="echoid-s555" xml:space="preserve">ſiue plurium, dabunt interualla inter ſinus, vel ſe-
              <lb/>
            cantes in vtraqueregula A F, A G, acceptas, per ea, quæ Num. </s>
            <s xml:id="echoid-s556" xml:space="preserve">4. </s>
            <s xml:id="echoid-s557" xml:space="preserve">docuimus,
              <lb/>
            ſinus & </s>
            <s xml:id="echoid-s558" xml:space="preserve">ſecantes reſpectu ſinus totius F G, accepti; </s>
            <s xml:id="echoid-s559" xml:space="preserve">propterea quod per Lem-
              <lb/>
            ma 5. </s>
            <s xml:id="echoid-s560" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s561" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s562" xml:space="preserve">noſtri Aſtrolabij, eandem proportionem habet ſinus totus A F, ad
              <lb/>
            ſinum totum F G, quam ſinus verbi gratia A 50. </s>
            <s xml:id="echoid-s563" xml:space="preserve">ad ſinum arcus circuli, cuius
              <lb/>
            ſemidiameter F G, quiarcus arcuiſinus A 50. </s>
            <s xml:id="echoid-s564" xml:space="preserve">ſimilis eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s565" xml:space="preserve"> Cum ergo ſit, vt A
              <note symbol="a" position="left" xlink:label="note-038-02" xlink:href="note-038-02a" xml:space="preserve">4. ſexti.</note>
            ad F G, ita A 50. </s>
            <s xml:id="echoid-s566" xml:space="preserve">ad rectam 50. </s>
            <s xml:id="echoid-s567" xml:space="preserve">50. </s>
            <s xml:id="echoid-s568" xml:space="preserve">erit recta 50. </s>
            <s xml:id="echoid-s569" xml:space="preserve">50. </s>
            <s xml:id="echoid-s570" xml:space="preserve">ſinus arcus, quiarcuiſinus
              <lb/>
            A 50. </s>
            <s xml:id="echoid-s571" xml:space="preserve">ſimilis eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s572" xml:space="preserve">Eademqueratio eſt de ſecantibus.</s>
            <s xml:id="echoid-s573" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">Quo pacto co-
            <lb/>
          gnoſcatur,
            <lb/>
          quot decimæ
            <lb/>
          in particula
            <lb/>
          cuiuſuis cen-
            <lb/>
          teſimæ partis
            <lb/>
          contineantur.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s574" xml:space="preserve">13. </s>
            <s xml:id="echoid-s575" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Vicissim</emph>
            cognoſcemus, quot particulas ex 1000. </s>
            <s xml:id="echoid-s576" xml:space="preserve">quælibet parti-
              <lb/>
            cula vnius partis rectæ A F, complectatur: </s>
            <s xml:id="echoid-s577" xml:space="preserve">hoc ſcilicet modo. </s>
            <s xml:id="echoid-s578" xml:space="preserve">Circino ſuma-
              <lb/>
            tur data particula, vna cum vna parte centeſima, vel duabus, vel tribus, qua-
              <lb/>
            tuorue; </s>
            <s xml:id="echoid-s579" xml:space="preserve">circinuſque decies repetatur in recta A F, diligenterque notetur ſe-
              <lb/>
            gmentum rectæ A F, quod circinus percucurrit. </s>
            <s xml:id="echoid-s580" xml:space="preserve">Nam ſi ex partibus centeſimis
              <lb/>
            in eo ſegmento contentis abijciantur to ties 10. </s>
            <s xml:id="echoid-s581" xml:space="preserve">quot partes vna cum particu-
              <lb/>
            la data ſumptę fuerũt, reliquus numerusindicabit partes decimas vnius cen-
              <lb/>
            teſimæ, hoc eſt, milleſimas in data particula comprehenſas. </s>
            <s xml:id="echoid-s582" xml:space="preserve">Et ſi cumreliqua
              <lb/>
            particula eius ſegmenti (ſi qua forte ſuperſit) ſimiliter agemus, reperiemus
              <lb/>
            partes decimas vnius milleſimæ, hoc eſt, partes {1/10000}. </s>
            <s xml:id="echoid-s583" xml:space="preserve">Et ſi iterum operatio-
              <lb/>
            nemrepetemus, inueniemus partes {1/10000}. </s>
            <s xml:id="echoid-s584" xml:space="preserve">quod quidem ad finem libelli de
              <lb/>
            fabrica, & </s>
            <s xml:id="echoid-s585" xml:space="preserve">vſu inſtrumenti horologiorum demoſtrauimus, eademq; </s>
            <s xml:id="echoid-s586" xml:space="preserve">demon-
              <lb/>
            ſtrationem breuiter capite in ſequenti Num. </s>
            <s xml:id="echoid-s587" xml:space="preserve">14. </s>
            <s xml:id="echoid-s588" xml:space="preserve">repetemus. </s>
            <s xml:id="echoid-s589" xml:space="preserve">Exempli cauſa. </s>
            <s xml:id="echoid-s590" xml:space="preserve">Si
              <lb/>
            particula data cum tribus centeſimis deciesrepetita percurrat partes 37. </s>
            <s xml:id="echoid-s591" xml:space="preserve">abie-
              <lb/>
            ctis 30. </s>
            <s xml:id="echoid-s592" xml:space="preserve">continebunturin data particula {7/10}. </s>
            <s xml:id="echoid-s593" xml:space="preserve">vnius centeſimæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s594" xml:space="preserve">Quare ſi ea par-
              <lb/>
            ticula data fuerit V. </s>
            <s xml:id="echoid-s595" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s596" xml:space="preserve">poſt vigeſimam partem centeſimam, continebit illud
              <lb/>
            ſegmentum rectæ A F, {207/1000}. </s>
            <s xml:id="echoid-s597" xml:space="preserve">Nam {7/10} vniuscenteſimæ faciunt {7/1000}. </s>
            <s xml:id="echoid-s598" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s599" xml:space="preserve">20. </s>
            <s xml:id="echoid-s600" xml:space="preserve">cen-
              <lb/>
            teſimæ, ſi ſingulæ in decem particulas congitentur eſſe ſectæ, efficiunt {200/1000}.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s601" xml:space="preserve">quippe cum omnes centum partes æqui valeant 1000. </s>
            <s xml:id="echoid-s602" xml:space="preserve">particulis. </s>
            <s xml:id="echoid-s603" xml:space="preserve">Quod </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>