Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of contents

< >
[1.130.] M. VITRVVIIDE ARCHITECTVRA LIBER NONVS.
[1.131.] Proœmium
[1.132.] Platonis inuentumde agro metiendo. Cap. I.
[1.133.] De norma Pythagoricum inuentum ex orthogonij trigoni deformatione. Cap. II.
[1.134.] Luomodo portio argenti auro miſta in integro opere depre- hendi, diſcernig, poßit.#Cap.# III.
[1.135.] PTOLEM AEO REGI ERATOSTHENES. S.
[1.136.] De Gnomonicis rationibus ex radij Solis per umbram inuen-tis, & mundo, atque planetis. Cao.IIII.
[1.137.] TABVLA MOTVVM COELESTIVM.
[1.138.] De Solis curſu per duodecim ſigna Zodia- ci. Cap. V.
[1.139.] Continuatio diei, & luminis.Horæ Minuta Secunda.
[1.140.] De ſyderibus, quæ ſunt a Zodiaco ad Septentrio-nem. Cap.VI.
[1.141.] De ſyderibus, quæ ſunt a Zodiaco, ad meridiem. Cap. VII.
[1.142.] De horologiorum rationibus, & umbris gnomonum æquinoctia-li tempore Romæ, & nonnullis alijs locis. Cap. VIII.
[1.143.] De horologiorum ratione, & uſu, atque eorum inuentione & quibus inuentoribus. # Cap. IX.
[1.144.] Finis Libri Noni.
[1.145.] M. VITR V V II DE ARCHITECTVRA LIBER DECIMVS. Proœmium.
[1.146.] De machina quid ſit, & eius ab organo differentia, origine, & neceßitate. # Cap. I.
[1.147.] De Aedium ſacrum, publicorum̈, operum machina-tionibus tractorijs # Cap. II.
[1.148.] De diuerſis appellationibus, machmarũ, & gantur. Ca. III.
[1.149.] Similis ſuperiori machina, cui coloßicotera tutius committi poſſunt, immutata duntaxat ſucula in tympa-num. # Cap. IIII.
[1.150.] Aliud machinæ tractoriæ genus. # Cap. V.
[1.151.] Cteſifontis ratio ad grauia onera ducenda. # Cap. VI.
[1.152.] De inuentione lapicidinæ, qua templum Dianæ Epheſiæ conſtructum eſt. # Cap. VII.
[1.153.] De porrecto, & rotundatione machinarum ad onerum leuationes. # Cap. VIII.
[1.154.] De organorum ad aquam hauriendam generibus, & pri-mum de tympano. # Cap. IX.
[1.155.] De rotis, & tympanis ad molendam farinam. # Cap. X.
[1.156.] De Cochlea, quæ magnam copiam extollit aquæ, ſed non tam alte. # Cap. XI.
[1.157.] De Cteſibcamachina, quæ altißime extollit aquam. # Cap. XII.
[1.158.] De hydr aulicis machinis, quibus organa perficiun-tur. # Cap. XIII.
[1.159.] Qua ratione rheda, uelnaui uecti peractum iter deme-tiamur. # Cap. XIIII.
< >
page |< < (349) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div838" type="section" level="2" n="157">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s26318" xml:space="preserve">
                <pb o="349" file="514.01.381" n="381" rhead="DECIMVS."/>
              uatis, ex uirgulis enim tanquam anſis cum tympanis coniunctis ſigilla egrediuntur, ut in nono ſuperioris li-
                <lb/>
              bri capite uidiſſe potuimus, cum de horologijs ageretur.</s>
              <s xml:id="echoid-s26319" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s26320" xml:space="preserve">Machina Ctefibica.</s>
              <s xml:id="echoid-s26321" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <figure number="170">
              <image file="514.01.381-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/514.01.381-01"/>
            </figure>
            <note position="left" xml:space="preserve">10</note>
            <note position="left" xml:space="preserve">20</note>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div841" type="section" level="2" n="158">
            <head xml:id="echoid-head166" style="it" xml:space="preserve">De hydr aulicis machinis, quibus organa perficiun-
              <lb/>
            tur. # Cap. XIII.</head>
            <note position="left" xml:space="preserve">30</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s26322" xml:space="preserve">DE hydraulicis autem quas habeant ratiocinationes, quam breuiſsime proximeq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s26323" xml:space="preserve">attingere
                <lb/>
              potero, & </s>
              <s xml:id="echoid-s26324" xml:space="preserve">ſcriptura conſequi, non prætermittam. </s>
              <s xml:id="echoid-s26325" xml:space="preserve">De materia compacta baſi, arca in
                <lb/>
              ea ex ære fabricata collocarur. </s>
              <s xml:id="echoid-s26326" xml:space="preserve">Supra baſim eriguntur regulæ dextra, ac ſiniſtra ſcalari
                <lb/>
              forma compactæ, quibus includuntur ærei modioli ſundulis ambulatilibus ex torno ſub-
                <lb/>
              tiliter ſubactis, habentibus fixos in medio ſerreosancones, & </s>
              <s xml:id="echoid-s26327" xml:space="preserve">uerticulis cum uctibus coniunctos pel-
                <lb/>
              libusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s26328" xml:space="preserve">lanatis inuolutos. </s>
              <s xml:id="echoid-s26329" xml:space="preserve">Item in ſumma planitia foramina circiter digitorum ternum, quibus ſo-
                <lb/>
              raminibus proxime in uerticulis collocati ærei Delphini, pendentia habentes catenis cybala ex ære
                <lb/>
              inſra foramina modiolorum chalata intra arcam, quo loci aqua ſuſtinetur. </s>
              <s xml:id="echoid-s26330" xml:space="preserve">Ineſt in id genus uti in-
                <lb/>
              fundibulum inuerſum, quod ſubter taxilli alti circiter digitorum ternum ſuppoſiti librant ſpatium
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.381-04" xlink:href="note-514.01.381-04a" xml:space="preserve">40</note>
              imum, ima inter labra phigæos, & </s>
              <s xml:id="echoid-s26331" xml:space="preserve">arcæ fundum. </s>
              <s xml:id="echoid-s26332" xml:space="preserve">Supra autem ceruiculam eius coagmentata arcula
                <lb/>
              ſuſtinet caput machinæ, quæ Græce ?</s>
              <s xml:id="echoid-s26333" xml:space="preserve">ανὼν μδσι?</s>
              <s xml:id="echoid-s26334" xml:space="preserve">ος appellatur, in cuius longitudine canales ſi tetrachor-
                <lb/>
              dos eſt, ſunt quatuor: </s>
              <s xml:id="echoid-s26335" xml:space="preserve">ſi exachordos, ſex: </s>
              <s xml:id="echoid-s26336" xml:space="preserve">ſi octochordos, octo. </s>
              <s xml:id="echoid-s26337" xml:space="preserve">Singulis autem canalibus ſingula
                <lb/>
              epiſtomia ſunt incluſa manubrijs ſerreis collocata, quæ manubria cum torquentur, ex arca pateſa-
                <lb/>
              ciunt nares in canales Ex canalibus autem canon habet ordinata in tranſuerſo ſoramina reſpondentia
                <lb/>
              in naribus, quæ ſunt in tabula ſumma, quæ tabula Græce πινφξ dicitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s26338" xml:space="preserve">Inter tabulam. </s>
              <s xml:id="echoid-s26339" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s26340" xml:space="preserve">canonem re-
                <lb/>
              gulæ ſunt interpoſitæ ad eundem modum foratæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s26341" xml:space="preserve">oleo ſubactæ, ut ſaciliter impellantur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s26342" xml:space="preserve">rur-
                <lb/>
              fus introrſus reducantur, quæ obturant ea ſoramina, pleuritidesq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s26343" xml:space="preserve">appellantur, quarum itus & </s>
              <s xml:id="echoid-s26344" xml:space="preserve">reditus
                <lb/>
              alias obturat, alias aperit terebrationes. </s>
              <s xml:id="echoid-s26345" xml:space="preserve">Hæ regulæ habent ſerrea choragia ſixa, & </s>
              <s xml:id="echoid-s26346" xml:space="preserve">iuncta cum pinnis,
                <lb/>
              quarum pinnarum tactus motiones efficit regularum. </s>
              <s xml:id="echoid-s26347" xml:space="preserve">Continentur ſupra tabulam foramina, quæ ex
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.381-05" xlink:href="note-514.01.381-05a" xml:space="preserve">50</note>
              canalibus habent egreſſum ſpiritus. </s>
              <s xml:id="echoid-s26348" xml:space="preserve">Regulis ſunt annuli agglutinati, quibus lingulæ omnium inclu-
                <lb/>
              duntur organorum. </s>
              <s xml:id="echoid-s26349" xml:space="preserve">E modiolis autem ſiſtulæ ſunt continenter coniunctæ ligneis ceruicibus, per-
                <lb/>
              tingentesq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s26350" xml:space="preserve">ad nares, quæ ſunt in arcula, in quibus axes ſunt ex torno ſubacti, & </s>
              <s xml:id="echoid-s26351" xml:space="preserve">ibi collocati, qui cum
                <lb/>
              recipit arcula animam, ſpiritum non patienrur obturantes ſoramina rurſus redire. </s>
              <s xml:id="echoid-s26352" xml:space="preserve">Ita cum uectes ex-
                <lb/>
              tolluntur, ancones deducunt ſundos modiolorum ad imum, Delphiniq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s26353" xml:space="preserve">, qui ſunt in uerticulis in-
                <lb/>
              cluſi chalantes in os cymbala, replent ſpatia modiolorum, at que ancones extollentes fundos intra mo-
                <lb/>
              diolos uehementi pulſus crebritate, & </s>
              <s xml:id="echoid-s26354" xml:space="preserve">obturantes foramina cymbalis ſuperiora, aera, qui eſt ibi clau-
                <lb/>
              ſus, preſsionibus coactum, in fiſtulas cogunt, per quas in lignea concurrit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s26355" xml:space="preserve">per eius ceruices in
                <lb/>
              arcam: </s>
              <s xml:id="echoid-s26356" xml:space="preserve">motione uero uectium uehementiore, ſpiritus ſrequens compreſſus epiſtomiorum aperturis
                <lb/>
              inſluit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s26357" xml:space="preserve">replet anima canales. </s>
              <s xml:id="echoid-s26358" xml:space="preserve">Itaque cum pinnæ manibus tactæ propellunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s26359" xml:space="preserve">redueunt continen-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.381-06" xlink:href="note-514.01.381-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>