3927De ignis Natura
autem, Aquam videlicet &
Terram, attenuari:
Atqui attenuan-
di vis Calor eſt, cogendi Frigus; tenuioribus ergo naturis aëri &
igni calor tribuendus fuit, qui craſſiores attenuaret, craſſioribus
verò naturis terræ & aquæ frigus congruebat, quod cogeret tenuio-
res, ijſque quodammodo vincula inijceret. Eſt autem obſeruan-
dum ſingulas vniuſcuiuſque elementi complexiones binarum qua-
litatumita temperandas fuiſſe, vt, quoniam altera Actiua, altera
Paſſiua eſt, altera alteri præſtaret, hoc eſt, ſuas vires clariùs & mani-
feſtiùs exerceret; atque adeò in duobus quidem Elementis Paſſi-
uæ, in duobus verò Actiuæ ſummum locum obtinerent. Cum enim
ea, quæ eiuſdem Qualitatis Actiuæ communione ſimilia ſunt; de-
beant viciſſim permiſceri, alterum ab altero aliquid pati neceſſe eſt:
neutrum autem externam vim accipere poteſt, ſi pari eiuſdem qua-
litatis Actiuæ gradu prædita fuerint: alterum igitur præpolleat,
oportet. Quare ignis Aërem vincit calore, Aqua Terram frigore:
æquum ſcilicet fuit fugacem Ignem, qui difficilè miſcetur, quàm
citiſſimè agere, validiuſque miſcere cœtera, Aërem autem, qui ſua-
pte naturâ adeò fugax non eſt, & facilè miſcetur, languidiùs ope-
rari: Contra verò potiſſima vis coërcendi elementa permiſta, hoc
eſt frigus, Aquæ potiùs quàm Terræ congruit, quòd illa longè fa-
ciliùs quàm Terra permiſceatur. Inter quæ autem elementa con-
uenit Qualitate Paſſiuâ, ea diſſident Qualitate Actiuâ, cuius viri-
bus cùm inter ſe confligunt, vt temperamentum aliquod nanci-
ſcantur, ipſa quoque Paſſiua qualitas mutationem aliquam ſubeat,
neceſſe eſt: Atqui in alterutro qualitas Actiua ſumma eſt; in altero
igitur ſumma eſſe debet Qualitas Paſſiua. Hinc ſi vtrumque Ele-
mentum humidum ſit, ſummum frigus eſt in Aquâ, at non item
ſummus calor in Aĕre: maior igitur humiditas aëri tribuenda fuit,
quàm aquæ, vt ſe facillimè inſinuans aër ſuâ tenuitate præueniret
actionem frigoris vali dioris illum conſtipantis. At ſi vtrumque ſic-
cum ſit, ſummus calor in Igne eſt, ſed non ſummum frigus in Ter-
râ; huic igitur validior ſiccitas, quæ permiſtioni diutiùs obſiſte-
ret, tribuenda fuit, quàm igni, vt, dum terræ craſſities obſtinatior
obſtruit effugia, ne ignis elabatur, huius calor ſenſim langue-
ſcens vim ſentiat proximi frigoris fugacem naturam coercentis.
di vis Calor eſt, cogendi Frigus; tenuioribus ergo naturis aëri &
igni calor tribuendus fuit, qui craſſiores attenuaret, craſſioribus
verò naturis terræ & aquæ frigus congruebat, quod cogeret tenuio-
res, ijſque quodammodo vincula inijceret. Eſt autem obſeruan-
dum ſingulas vniuſcuiuſque elementi complexiones binarum qua-
litatumita temperandas fuiſſe, vt, quoniam altera Actiua, altera
Paſſiua eſt, altera alteri præſtaret, hoc eſt, ſuas vires clariùs & mani-
feſtiùs exerceret; atque adeò in duobus quidem Elementis Paſſi-
uæ, in duobus verò Actiuæ ſummum locum obtinerent. Cum enim
ea, quæ eiuſdem Qualitatis Actiuæ communione ſimilia ſunt; de-
beant viciſſim permiſceri, alterum ab altero aliquid pati neceſſe eſt:
neutrum autem externam vim accipere poteſt, ſi pari eiuſdem qua-
litatis Actiuæ gradu prædita fuerint: alterum igitur præpolleat,
oportet. Quare ignis Aërem vincit calore, Aqua Terram frigore:
æquum ſcilicet fuit fugacem Ignem, qui difficilè miſcetur, quàm
citiſſimè agere, validiuſque miſcere cœtera, Aërem autem, qui ſua-
pte naturâ adeò fugax non eſt, & facilè miſcetur, languidiùs ope-
rari: Contra verò potiſſima vis coërcendi elementa permiſta, hoc
eſt frigus, Aquæ potiùs quàm Terræ congruit, quòd illa longè fa-
ciliùs quàm Terra permiſceatur. Inter quæ autem elementa con-
uenit Qualitate Paſſiuâ, ea diſſident Qualitate Actiuâ, cuius viri-
bus cùm inter ſe confligunt, vt temperamentum aliquod nanci-
ſcantur, ipſa quoque Paſſiua qualitas mutationem aliquam ſubeat,
neceſſe eſt: Atqui in alterutro qualitas Actiua ſumma eſt; in altero
igitur ſumma eſſe debet Qualitas Paſſiua. Hinc ſi vtrumque Ele-
mentum humidum ſit, ſummum frigus eſt in Aquâ, at non item
ſummus calor in Aĕre: maior igitur humiditas aëri tribuenda fuit,
quàm aquæ, vt ſe facillimè inſinuans aër ſuâ tenuitate præueniret
actionem frigoris vali dioris illum conſtipantis. At ſi vtrumque ſic-
cum ſit, ſummus calor in Igne eſt, ſed non ſummum frigus in Ter-
râ; huic igitur validior ſiccitas, quæ permiſtioni diutiùs obſiſte-
ret, tribuenda fuit, quàm igni, vt, dum terræ craſſities obſtinatior
obſtruit effugia, ne ignis elabatur, huius calor ſenſim langue-
ſcens vim ſentiat proximi frigoris fugacem naturam coercentis.
Gradon.
Sic igitur (ſi ſatis mentem tuam, Maurocene, ſum aſ-
ſecutus) res ſe habet. Ignis, quippe qui reliqua corporis elementa
calore vincit, ea attenuat: ex quo fit vt aĕr tenuior factus
ſecutus) res ſe habet. Ignis, quippe qui reliqua corporis elementa
calore vincit, ea attenuat: ex quo fit vt aĕr tenuior factus
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib