Clavius, Christoph
,
Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
Table of Notes
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 321
>
[Note]
Page: 51
[Note]
Page: 51
[Note]
Page: 51
[Note]
Page: 51
[Note]
Page: 51
[Note]
Page: 51
[Note]
Page: 51
[Note]
Page: 51
[Note]
Page: 52
[Note]
Page: 52
[Note]
Page: 52
[Note]
Page: 52
[Note]
Page: 52
[Note]
Page: 52
[Note]
Page: 52
[Note]
Page: 52
[Note]
Page: 52
[Note]
Page: 52
[Note]
Page: 52
[Note]
Page: 53
[Note]
Page: 53
[Note]
Page: 53
[Note]
Page: 53
[Note]
Page: 53
[Note]
Page: 53
[Note]
Page: 53
[Note]
Page: 53
[Note]
Page: 53
[Note]
Page: 53
[Note]
Page: 53
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 321
>
page
|<
<
(383)
of 677
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
it
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1263
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
316
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25151
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
383
"
file
="
0399
"
n
="
399
"
rhead
="
LIBER TERTIVS.
"/>
nã ſecet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25152
"
xml:space
="
preserve
">Ex quo etiã fit, ſi portio axis E M, ſumatur æqualis portioni axis ρ I, in ſuperioribus ho-
<
lb
/>
rologiis inter centrũ mundi I, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25153
"
xml:space
="
preserve
">centrum horologii ρ, ubi lineam meridianam ſecat axis mundi,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25154
"
xml:space
="
preserve
">per M, ducatur ipſi K L, parallela M N, (dũmodo arcus D K, uel B K, æqualis ſit arcui Meridiani
<
lb
/>
inter planum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25155
"
xml:space
="
preserve
">Horizontẽ inuento) ſecans Æquatoris diametrum in N, rectã M N, æqualẽ eſſe
<
lb
/>
rectæ ρ M, hoc eſt, portioni lineæ meridianæ inter centrum horologii ρ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25156
"
xml:space
="
preserve
">punctum M, lineæ æ-
<
lb
/>
quinoctialis; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25157
"
xml:space
="
preserve
">rectam autẽ EN, æqualem rectæ illi in horologio, quæ ex vertice ſtyli, ſeu centro mũ-
<
lb
/>
di I, in ſublimi poſito cadit in punctum M. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25158
"
xml:space
="
preserve
">Sicut enim triangulum E M N, conſtituitur in Ana-
<
lb
/>
lemmate ex axe E M, communi ſectione Meridiani, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25159
"
xml:space
="
preserve
">plani horologii inclinati M N, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25160
"
xml:space
="
preserve
">commu-
<
lb
/>
ni ſectione Meridiani, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25161
"
xml:space
="
preserve
">Æquatoris E N, ita quoque in horologio triangulum ρ I M, in plano
<
lb
/>
Meridiani exiſtens, ſi axis ρ I, in proprio ſitu eſle intelligatur, (tranſit enim Meridianus per axem
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0399-01
"
xlink:href
="
note-0399-01a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
ρ I, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25162
"
xml:space
="
preserve
">per punctum M,) ex eiſdem lineis conſtat, atque illi omnino æquale eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25163
"
xml:space
="
preserve
">Quoniam enim
<
lb
/>
angulus E M N, in Analemmate, quem axis cum linea meridiana horologii facit, æqualis eſt an-
<
lb
/>
gulo I ρ M, in horologio, quem axis, ſi in proprio ſitu collocetur, cum linea meridiana conſtituit,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25164
"
xml:space
="
preserve
">angulus M E N, rectus angulo recto ρ I M; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25165
"
xml:space
="
preserve
">(Nam Aequator ſecat axem in I, ad rectos angulos,
<
lb
/>
ac proinde per defin. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25166
"
xml:space
="
preserve
">3. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25167
"
xml:space
="
preserve
">lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25168
"
xml:space
="
preserve
">11. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25169
"
xml:space
="
preserve
">Eucl. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25170
"
xml:space
="
preserve
">axis cum recta I M, in Aequatore exiſtente rectos angulos fa-
<
lb
/>
cit) ponitur autem & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25171
"
xml:space
="
preserve
">recta E M, rectę I ρ, æqualis; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25172
"
xml:space
="
preserve
">erit quoque recta M N, rectę ρ M, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25173
"
xml:space
="
preserve
">recta E N,
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0399-02
"
xlink:href
="
note-0399-02a
"
xml:space
="
preserve
">26. primi.</
note
>
rectæ I M, æqualis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25174
"
xml:space
="
preserve
">Iam uerò ipſamet Analemmata perſpicuè indicãt, an centrum horologii ſit in-
<
lb
/>
fra lineam æquinoctialem, an uero ſupra eãdem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25175
"
xml:space
="
preserve
">Quoniam enim in Analemmate primo & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25176
"
xml:space
="
preserve
">quar-
<
lb
/>
to centrum M, in linea meridiana M N, horologii ſuperioris infra punctum N, per quod linea æ-
<
lb
/>
quinoctialis ducenda eſt, in aliis autem duobus intermediis ſupra idem punctum N, exiſtit, fit ut
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0399-03
"
xlink:href
="
note-0399-03a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
idem centrum in prioribus duobus infra æquinoctialem lineã, in duobus uerò poſterioribus infra
<
lb
/>
eãdem exiſtat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25177
"
xml:space
="
preserve
">Quãdo enim centrũ horologii in linea meridiana exiſtit infra, uel ſupra punctum
<
lb
/>
N, æquinoctialis lineæ, idem centrum neceſſario exiſtit quoque infra lineam æquinoctialem uel
<
lb
/>
ſupra in linea ſtyli G N. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25178
"
xml:space
="
preserve
">Nam quia æquinoctialis linea ſecat lineam ſtyli G N, ad angulos rectos
<
lb
/>
liquido conſtat, ſi æquinoctialis linca ſecet meridianam lineam ſupra, uel infra centrum, eandem
<
lb
/>
ſecare quoque lineam ſtyli G N, ſupra centrum uel infra, ut ex ſuprapoſitis fig uris manifeſtum eſt.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25179
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25180
"
xml:space
="
preserve
">QVOD ſi arcus Meridiani inter planum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25181
"
xml:space
="
preserve
">Horizontẽ æqualis fuerit cõplemento altitudinis
<
lb
/>
poli ex parte auſtrali, ita ut cõmunis ſectio ipſius plani, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25182
"
xml:space
="
preserve
">Meridiani eadem ſit in Analemmate,
<
lb
/>
quæ ſectio cõmunis Meridiani & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25183
"
xml:space
="
preserve
">Aequatoris H I, ſecabit axis F G, meridianam lineam horologii,
<
lb
/>
quæ in Analemmate parallela ducitur ipſi H I, ad angulos rectos: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25184
"
xml:space
="
preserve
">atque adeo & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25185
"
xml:space
="
preserve
">linea ſtyli G N, ad
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0399-04
"
xlink:href
="
note-0399-04a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0399-05
"
xlink:href
="
note-0399-05a
"
xml:space
="
preserve
">29. primi.</
note
>
eandem lineam meridianam in horologio perpendicularis erit; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25186
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25187
"
xml:space
="
preserve
">Æquatoris diameter in eodem
<
lb
/>
Anlemmate meridianam lineam horologii, hoc eſt, communem ſectionem Meridiani, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25188
"
xml:space
="
preserve
">plani
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0399-06
"
xlink:href
="
note-0399-06a
"
xml:space
="
preserve
">In quonam ho
<
lb
/>
rologio linea
<
lb
/>
æquinoctialis,
<
lb
/>
& li
<
unsure
/>
nea meri-
<
lb
/>
diana inter ſe
<
lb
/>
parallelę ſint.</
note
>
horologii non ſecabit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25189
"
xml:space
="
preserve
">Vnde in horologio parallelæ erunt inter ſelinea meridiana, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25190
"
xml:space
="
preserve
">æquinoctia-
<
lb
/>
lis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25191
"
xml:space
="
preserve
">Quæ omnia ita confirmabimus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25192
"
xml:space
="
preserve
">Quoniam tres circuli Æquator, Meridianus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25193
"
xml:space
="
preserve
">circulus ma-
<
lb
/>
ximus, cui horologium æquidiſtat, habent unam eandemq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25194
"
xml:space
="
preserve
">cõmunem ſectionem H I, in Analem-
<
lb
/>
mate, planum autem horologii uni illorum, atque adeo communi huic ſectioni æquidiſtat, erunt
<
lb
/>
communes ſectiones, quas reliqu
<
unsure
/>
@uo circuli, nempe Æquator, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25195
"
xml:space
="
preserve
">Meridianus in plano horolo-
<
lb
/>
gij faciunt, parallelæ, ex propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25196
"
xml:space
="
preserve
">18. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25197
"
xml:space
="
preserve
">lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25198
"
xml:space
="
preserve
">1. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25199
"
xml:space
="
preserve
">quales ſunt linea æquinoctialis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25200
"
xml:space
="
preserve
">linea meridiana.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25201
"
xml:space
="
preserve
">Cum ergo linea ſtyli ρ G, æquinoctialem lineam ſecet ad angulos rectos, ſecabit eadem & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25202
"
xml:space
="
preserve
">meri-
<
lb
/>
dianam lineam ad rectos angulos. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25203
"
xml:space
="
preserve
">Erit nihilominus adhuc centrum horologii infra lineam æqui
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0399-07
"
xlink:href
="
note-0399-07a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0399-08
"
xlink:href
="
note-0399-08a
"
xml:space
="
preserve
">29. primi.</
note
>
noctialem, vt in ſexta figura apparet.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25204
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
right
"
xml:space
="
preserve
">Quodnam ho-
<
lb
/>
rologium @@-
<
lb
/>
tro careat.</
note
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25205
"
xml:space
="
preserve
">SI denique arcus Meridiani inter planum inclinatum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25206
"
xml:space
="
preserve
">Horizontem æqualis fuerit ex par-
<
lb
/>
te boreali altitudini poli, ita vt communis ſectio plani, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25207
"
xml:space
="
preserve
">Meridiani non differatab axe F G, per-
<
lb
/>
ſpicuum eſt, horologium centro carere, quia axis lineam meridianam ſecare non poteſt, immo
<
lb
/>
nec ipſum planum horologii, cum parallelum ſit circulo maximo per axem ducto. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25208
"
xml:space
="
preserve
">Rectè igitur
<
lb
/>
præſcripſimus, rectam H I, ex portione Analemmatis in rectam G N, quæ eſt linea ſtyli in horolo
<
lb
/>
gio, modo infra punctum G, modo ſupra idem eſſe transferendam vſque ad punctum ρ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25209
"
xml:space
="
preserve
">c.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25210
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25211
"
xml:space
="
preserve
">INVENTO hac ratione horologij centro ρ, quod modo infra æquinoctialem lineam eſt,
<
lb
/>
modo ſupra eandem, vt tradidimus, progrediemur vlterius in conſtructione horologij hoc mo-
<
lb
/>
do. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25212
"
xml:space
="
preserve
">Ex portione Analemmatis ſumatur recta D I, nempe portio ſectionis Meridiani, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25213
"
xml:space
="
preserve
">Aequato-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0399-10
"
xlink:href
="
note-0399-10a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
ris intercepta inter D, centrum Mundi, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25214
"
xml:space
="
preserve
">rectam H I, transferaturq́ue in rectam G N, ex puncto
<
lb
/>
G, ſiue ſurſum, ſiue deorſum verſus vſque ad punctum L, ex quo circulus cuiuſuis magnitudinis
<
lb
/>
deſcribatur, qui ſecetur in 24. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25215
"
xml:space
="
preserve
">partes æquales. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25216
"
xml:space
="
preserve
">Verum diuiſio inchoanda hic non eſt à recta G N,
<
lb
/>
vt in horologio horizontali à linea H E, incipit, quia linea G N, non eſt hic meridiana, vt ibi H E,
<
lb
/>
ſed communis ſectio plani horologii, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25217
"
xml:space
="
preserve
">circuli maximi per polos ipſius plani, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25218
"
xml:space
="
preserve
">polos mundi trã
<
lb
/>
ſeuntis, inſtar proprii Meridiani ipſius plani, qui non eſt Meridianus Horizontis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25219
"
xml:space
="
preserve
">Hinc enim fit,
<
lb
/>
rectam G N, in circulo ex L, deſcripto non poſſe eſſe ſectionem communem Aequatoris, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25220
"
xml:space
="
preserve
">Meri-
<
lb
/>
diani ipſius Horizontis, ſi circulus ex L, deſcriptus in propria poſitione intelligatur eſſe conſtitu
<
lb
/>
tus, quemadmodum in horizontali horologio recta I E, in circulo ex E, deſcripto eſt communis
<
lb
/>
ſectio Meridiani, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25221
"
xml:space
="
preserve
">Aequatoris, ſi dictus circulus proprium ſitum habeat, vt ibi oſtendimus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25222
"
xml:space
="
preserve
">Vnde cum à communi ſectione dicta Meridiani, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25223
"
xml:space
="
preserve
">Aequatoris, nempe ab hora 12. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s25224
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>