Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Page concordance

< >
Scan Original
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
< >
page |< < of 290 > >|
    <echo version="1.0">
      <text xml:lang="la">
        <div xml:id="N10132" level="1" n="1" type="body">
          <div xml:id="N1194D" level="2" n="2" type="other" type-free="pars">
            <div xml:id="N13CDA" level="3" n="5" type="chapter" type-free="capitulum">
              <pb chead="Secunde partis" file="0040" n="40"/>
              <p xml:id="N13D28">
                <s xml:id="N13D29" xml:space="preserve">Quarta ſuppoſitio ſiue petitio. </s>
                <s xml:id="N13D2C" xml:space="preserve">Oē
                  <lb/>
                quod ſucceſſiue diminuitur vſ ad non gradū eſt
                  <lb/>
                latitudo diuiſibilis: et in duas medietates: et ī tres
                  <lb/>
                tertias, et in quatuor quartas, et ſic conſequenter
                  <lb/>
                </s>
                <s xml:id="N13D36" xml:space="preserve">Diminuitur enim ad ſubduplum, ad ſubtriplum,
                  <lb/>
                ad ſubquadruplum: et ſic deinceps.</s>
              </p>
              <p xml:id="N13D3B">
                <s xml:id="N13D3C" xml:space="preserve">Quīta ſuppoſitio. </s>
                <s xml:id="N13D3F" xml:space="preserve">Latitudo propor-
                  <lb/>
                tionis maiores inequalitatis eſt ſucceſſiue dimi-
                  <lb/>
                nuibilis vſ ad nõ gradum. </s>
                <s xml:id="N13D46" xml:space="preserve">Probatur tum pri-
                  <lb/>
                mo / quia maius extremum proportionis maioris
                  <lb/>
                īequalitatis ſucceſſiue valet diminui vſ ad equa­
                  <lb/>
                litatē minoris extremi: et in tali diminutione pro-
                  <lb/>
                portio maioris inequalitatis ſucceſſiue diminui-
                  <lb/>
                tur ad non gradum / vt conſtat: igitur in tali di-
                  <lb/>
                minutione quelibet proportio minor illa ſignata
                  <lb/>
                dabitur. </s>
                <s xml:id="N13D57" xml:space="preserve">Tum ſecundo / q2 vt baſanus concedit ve­
                  <lb/>
                locitas motus correſpondet magnitudini ꝓpor-
                  <lb/>
                tionis quo ad equalitatē: ſed ipſa velocitas mo-
                  <lb/>
                tus eſt diminuibilis continuo ſucceſſiue vſ ad nõ
                  <lb/>
                gradū: igitur et latitudo proportionis ſibi corre-
                  <lb/>
                ſpondens inequalitate. </s>
                <s xml:id="N13D64" xml:space="preserve">¶ Ex hac ſequitur /  que-
                  <lb/>
                libet latitudo proportionis maioris inequalita-
                  <lb/>
                tis diuidi poteſt in duas medietates, in tres ter-
                  <lb/>
                tias, in quatuor quartas, et ſic deinceps. </s>
                <s xml:id="N13D6D" xml:space="preserve">Patet
                  <lb/>
                hoc correlariū ex priore auxiliante quarta.</s>
              </p>
              <p xml:id="N13D72">
                <s xml:id="N13D73" xml:space="preserve">Sexta ſuppoſitio. </s>
                <s xml:id="N13D76" xml:space="preserve">Omne quod effi-
                  <lb/>
                citur ſubduplū ad id quod erat antea perdit me-
                  <lb/>
                dietatem ſui: et id quod remanet eſt tantū quantuꝫ
                  <lb/>
                eſt id quod perdidit / qm̄ perdidit aliã medietatem
                  <lb/>
                et cuiuſlibet quanti medietates ſunt equales.</s>
              </p>
              <p xml:id="N13D81">
                <s xml:id="N13D82" xml:space="preserve">His ſuppoſitis aduertendū eſt /  ba-
                  <lb/>
                ſanus volens defenſare quãlibet proportionalē ra-
                  <lb/>
                tionalē cuilibet alteri eſſe cõmenſurabilē aſtruxit
                  <lb/>
                proportionū cõmenſurabilitatē ſiue ꝓportioneꝫ
                  <lb/>
                aſſumendã eſſe ex denominationū ꝓportionibus
                  <lb/>
                ponens talem concluſionē. </s>
                <s xml:id="N13D8F" xml:space="preserve">Proportionū propor­
                  <lb/>
                tio eſt earū denominationū proportio: vt quadru­
                  <lb/>
                pla eſt dupla ad duplã: q2 inter earum denomina­
                  <lb/>
                tiones ſiue numeros a quibus denominantur eſt
                  <lb/>
                proportio dupla, a binario enim dupla: et a qua-
                  <lb/>
                ternario quadrupla denomīatur. </s>
                <s xml:id="N13D9C" xml:space="preserve">Item dupla eſt
                  <lb/>
                ſexquitertia ad ſexquialteram: q2 dupla a bina-
                  <lb/>
                rio ſexquialtera vero ab vnitate cū dimidio deno­
                  <lb/>
                minatur. </s>
                <s xml:id="N13DA5" xml:space="preserve">Conſtat autem binarii ad vnitatem cum
                  <lb/>
                dimidio proportionem ſexquitertiam eſſe.</s>
              </p>
              <note position="left" xml:id="N13DAA" xml:space="preserve">Contra
                <lb/>
              baſanū
                <lb/>
              primo.</note>
              <p xml:id="N13DB2">
                <s xml:id="N13DB3" xml:space="preserve">Sed contra hanc opinationem mea
                  <lb/>
                ſententia mathemathicis principiis derogantē et
                  <lb/>
                contrariã: arguitur primo ſic. </s>
                <s xml:id="N13DBA" xml:space="preserve">Ex hac opinione ſe­
                  <lb/>
                quitur octuplam eſſe duplaꝫ ad quadruplam: ſed
                  <lb/>
                conſequens eſt manifeſte falſū: igitur illud ex quo
                  <lb/>
                ſequitur. </s>
                <s xml:id="N13DC3" xml:space="preserve">Sequela probatur / q2 illarū proportio-
                  <lb/>
                onū octuple videlicet et quadruple denominatio-
                  <lb/>
                nes ſiue numeros a quibus denominãtur, duple
                  <lb/>
                ꝓportiõis rationē habere conſtat .8. em̄ ad .4. du­
                  <lb/>
                pla ꝓportio eſt: igitur expoſitiõe octupla dupla
                  <lb/>
                eſt ad quadruplã. </s>
                <s xml:id="N13DD0" xml:space="preserve">Iã falſitatē cõſequentis oſten-
                  <lb/>
                damus ſuꝑeſt: qm̄ ſi octupla eſt dupla ad quadru-
                  <lb/>
                plã: ſequitur /  quadrupla eſt medietas ipſiꝰ octu­
                  <lb/>
                ple: vt ptꝫ ex prima ſuppoſitione: ſed cõſequēs eſt
                  <lb/>
                falſum: igitur illud ex quo ſequitur: q2 tūc ſeque-
                  <lb/>
                retur /  octupla cõtineret quadruplã bis adequa­
                  <lb/>
                te: ſed hoc eſt falſuꝫ / q2 cõtinet quadruplã et duplã
                  <lb/>
                adequate / vt ptꝫ in his terminis .8. ad .4. et .4. ad .1.
                  <lb/>
                </s>
                <s xml:id="N13DE2" xml:space="preserve">Patet hec conſequentia ex ſecunda parte eiuſdē
                  <lb/>
                ſuppoſitionis.
                  <note position="left" xlink:href="note-0040-01a" xlink:label="note-0040-01" xml:id="N13E6D" xml:space="preserve">Cõfirma­
                    <lb/>
                  tio ṗma.</note>
                </s>
                <s xml:id="N13DEC" xml:space="preserve">¶ Et confirmatur / q2 omne dupluꝫ
                  <lb/>
                ad aliquod continet ipſum vel equale ei bis tantū
                  <cb chead="Capitulū quintū."/>
                ſed octupla eſt dupla ad quadruplã per te / igitur
                  <lb/>
                continet ipſum bis tantū: ſed cõſequens eſt falſuꝫ /
                  <lb/>
                q2 ſexdecupla cõtinet quadruplã bis tantū. </s>
                <s xml:id="N13DF8" xml:space="preserve">Cõſe-
                  <lb/>
                quentia ptꝫ ex ſe: et minor eſt prima pars ſecunde
                  <lb/>
                ſuppoſitionis.
                  <note position="right" xlink:href="note-0040-02a" xlink:label="note-0040-02" xml:id="N13E75" xml:space="preserve">Cõfirma­
                    <lb/>
                  tio ſcḋa</note>
                </s>
                <s xml:id="N13E04" xml:space="preserve">¶ Confirmatur ſecundo / q2 ſi poſi-
                  <lb/>
                tio eſſet vera / ſequeretur /  dupla eſſet medietas
                  <lb/>
                octuple: ſed hoc eſt falſum: igitur illud ex quo ſe-
                  <lb/>
                quitur: q2 ſecundū iſtã opinionē octupla eſt qua-
                  <lb/>
                drupla ad duplã / vt ptꝫ ex ꝓportione denoīationū
                  <lb/>
                duple et octuple: et ſi octupla eſt quadrupla ad du­
                  <lb/>
                plã iam ſequitur /  ipſa dupla eſt quarta octuple
                  <lb/>
                et nõ medietas. </s>
                <s xml:id="N13E15" xml:space="preserve">Quodlibet em̄ eſt quadruplū ad
                  <lb/>
                ſui quartã: cum eã contineat quater adequate. </s>
                <s xml:id="N13E1A" xml:space="preserve">Iã
                  <lb/>
                probatur ſequela: et capio ꝓportionē octuplam: et
                  <lb/>
                volo /  diminuatur quouſ fiat quadrupla ade-
                  <lb/>
                quate: vt poſito /  octo diminuãtur vſ ad quatu­
                  <lb/>
                or: et arguitur ſic: ipſa proportio octupla efficitur
                  <lb/>
                in duplo minor vĺ cõcedit poſitio. </s>
                <s xml:id="N13E27" xml:space="preserve">Efficitur enim
                  <lb/>
                q̈drupla que eſt ſubdupla ad octuplã: igitur ipſa
                  <lb/>
                proportio octupla perdit adequate medietatem
                  <lb/>
                ſui / vt ptꝫ ex tertia ſuppoſitione: et non perdit niſi
                  <lb/>
                duplã adequate / vt conſtat / igitur dupla eſt medie­
                  <lb/>
                tas octuple / qḋ fuit inferendū.
                  <note position="right" xlink:href="note-0040-03a" xlink:label="note-0040-03" xml:id="N13E7D" xml:space="preserve">3. confir-
                    <lb/>
                  matio</note>
                </s>
                <s xml:id="N13E39" xml:space="preserve">¶ Et ↄ̨firmat̄̄ tertio /
                  <lb/>
                q2 ſi iſta poſitio eſſet vera / ſeq̄ret̄̄ /  dupla eſſet eq̈-
                  <lb/>
                lis quadruple. </s>
                <s xml:id="N13E40" xml:space="preserve">Cõſequēs eſt falſum et cõtra opi-
                  <lb/>
                nantem / igitur illud ex quo ſequitur. </s>
                <s xml:id="N13E45" xml:space="preserve">Sequela ar-
                  <lb/>
                guitur / et volo /  potentia vt octo moueat reſiſten­
                  <lb/>
                tiam vt vnum velocitate vt quatuor exempli gra-
                  <lb/>
                tia / deinde volo /  potētia ſtante reſiſtentia: dimi-
                  <lb/>
                nuatur vſ ad ſubduplū: et arguo ſic / ille motꝰ ſiue
                  <lb/>
                velocitas vt quatuor diminuetur ad ſubduplum:
                  <lb/>
                igitur perdit medietatē ſui. </s>
                <s xml:id="N13E54" xml:space="preserve">Patet cõſequentia ex
                  <lb/>
                ſuppoſitione tertia: et per cõſequens nõ manebit
                  <lb/>
                niſi velocitas vt duo: et deperdet̄̄ velocitas vt duo /
                  <lb/>
                igitur tanta ꝓportio deperdita eſt quanta manet
                  <lb/>
                </s>
                <s xml:id="N13E5E" xml:space="preserve">Patet hec cõſequētia / q2 ab equalibꝰ ꝓportioni-
                  <lb/>
                bus equales latitudines motuū ꝓueniūt: ſed ma-
                  <lb/>
                net quadrupla / ergo deperdita eſt ei equalis: ſed
                  <lb/>
                deperdita eſt dūtaxat ꝓportio dupla: ergo dupla
                  <lb/>
                eſt equalis quadruple: quod fuit inferendum.</s>
              </p>
              <p xml:id="N13E85">
                <s xml:id="N13E86" xml:space="preserve">Secundo arguitur ſic / ſi illa poſitio
                  <lb/>
                eſſet vera / ſequeretur /  quarta alicuiꝰ et ſua medie­
                  <lb/>
                tas eſſent equales ſed cõſequens eſt falſum: igitur
                  <lb/>
                illud ex quo ſequitur. </s>
                <s xml:id="N13E8F" xml:space="preserve">Sequela ꝓbatur / q2 dupla
                  <lb/>
                eſt quarta pars octuple et medietas octuple ꝑ po-
                  <lb/>
                ſitionē: igitur propoſitū. </s>
                <s xml:id="N13E96" xml:space="preserve">Maior probatur / q2 du­
                  <lb/>
                pla eſt quarta pars ipſius octuple cū octuple ad
                  <lb/>
                duplam ſit proportio quadrupla / vt patet ex po-
                  <lb/>
                ſitiõe. </s>
                <s xml:id="N13E9F" xml:space="preserve">Minor probatur: et volo /  octupla perdat
                  <lb/>
                ꝓportionē duplã adequate: et manifeſtū eſt /  effi-
                  <lb/>
                citur quadrupla: et per cõſequens ſubdupla ad id
                  <lb/>
                quod erat antea / vt patet ex poſitione: igitur ꝑdit
                  <lb/>
                medietatē ſui. </s>
                <s xml:id="N13EAA" xml:space="preserve">Patet cõſequentia ex tertia et ſexta
                  <lb/>
                ſuppoſitionibus: et non perdit niſi duplam: ergo
                  <lb/>
                dupla eſt medietas octuple / quod fuit probandū.
                  <lb/>
                  <note position="right" xlink:href="note-0040-04a" xlink:label="note-0040-04" xml:id="N13EDD" xml:space="preserve">Cõfirma­
                    <lb/>
                  tio ṗma.</note>
                </s>
                <s xml:id="N13EB8" xml:space="preserve">¶ Et confirmatur / quia ſi poſitio eſſet vera / ſeque-
                  <lb/>
                retur /  aliquid contineret alterum bis adequate
                  <lb/>
                et tamen non eſſet duplum ad illud: ſed minꝰ quaꝫ
                  <lb/>
                duplum: conſequens eſt manifeſte falſuꝫ et contra
                  <lb/>
                diffinitionem proportionis duple: igitur. </s>
                <s xml:id="N13EC3" xml:space="preserve">Seque­
                  <lb/>
                la probatur: quia proportio dupla ſexquiquar-
                  <lb/>
                ta bis adequate continet ſexquialteram: patet
                  <lb/>
                in his terminis .9.6.4. </s>
                <s xml:id="N13ECC" xml:space="preserve">Nouem enim ad quatuor
                  <lb/>
                eſt proportio dupla ſexquiquarta: et componitur
                  <lb/>
                adequate ex proportione .9. ad .6. et .6. ad .4. qua­
                  <lb/>
                rum vtra eſt ſexquialtera: et tamen ipſa propor­
                  <lb/>
                tio dupla ſexquiquarta eſt minor quam dupla
                  <lb/>
                ad ſexquialteram: igitur propoſitum.</s>
              </p>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>