1ex demonſtratis conſtare videantur magna ſaltem ex parte.
Vnde
licet de rebus præſtantioribus agant ſecundum rationem obiecti
totalis, vt eſt corpus animale ſanabile; aut vegetatiuum germina
bile; nullatenus tamen Mechanicam facultatem, quæ de familia
rioribus omnimoda cum euidentia tractat, antecellere putabuntur.
licet de rebus præſtantioribus agant ſecundum rationem obiecti
totalis, vt eſt corpus animale ſanabile; aut vegetatiuum germina
bile; nullatenus tamen Mechanicam facultatem, quæ de familia
rioribus omnimoda cum euidentia tractat, antecellere putabuntur.
Enim uero, vt Ariſtoteles adnotauit primo de partibus ani
mal. cap. 5. etiam nobis propiora, & natura familiariora ali
quid cum rerum diuinarum ſtudio rependunt, atque compen
ſant, modò cauſas perſpicere valeamus; cum in omnibus na
turæ numen, & honeſtum, pulchrumque inſit ingenium.
mal. cap. 5. etiam nobis propiora, & natura familiariora ali
quid cum rerum diuinarum ſtudio rependunt, atque compen
ſant, modò cauſas perſpicere valeamus; cum in omnibus na
turæ numen, & honeſtum, pulchrumque inſit ingenium.
Accedit, quod ſæpe vtilitas refunditur in dignitatem obie
cti; vtilitas enim attenditur ex fine, ad quem ordinatur ſcien
tia; qui profectò in ſcientijs practicis coincidit cum obiecto
formali. Eadem namque ſanitas animalis, eſt finis medicinæ,
& ratio, ſub qua Medicina agit de ſuis ſubiectis. Eademque
directio operationum intellectus, eſt finis Logicæ ſcientiæ, &
ratio ſub qua de ipſis operationibus agitur in illa. Cum igi
tur talis, ac tanta ſit vtilitas Mechanicæ ſcientiæ ad fines præ
ſtantiſſimos admirabili cum artificio conſequendos, vt ad le
uanda ingentia pondera, parua, & exigua virtute, ad commo
ditates tam plurimas, vrbiumque ornatum tam varium: ad ſub
miniſtrandas tot machinas, & inſtrumenta in bello, vt belli
gerare potius Mechanica, quam armis ipſis, homines videan
tur: ad aptius mouenda Nauigia; ingentes paruo momento
excitandas moles, immaniaque euertenda ædificia: ad aquas ar
tificioſiſſimè ſublimandas, aeremque perpetuis follibus emitten
dum; voces tàm varias effingendas, concentum æquabiliter
efformandum, motum quaſi animalem inſenſibilibus imper
tiendum, & ſimilia; ingenue fatendum eſt nec eſſe artem,
quæ ſe Mechanicæ arti in dignitate valeat comparari, nec
eſſe ſcientiam practicam, quam ipſa ex certitudine, & euiden
tia, qua procedit, & ex dignitate, ac præſtantia finis, non an
tecellat; ita vt in quo ſuperatur ex parte ſubiecti nobilioris à
Medicina, vel Logica, compenſetur, aut vincatur ex parte
digniſſimi finis, & obiecti formalis, dum admirabili artificio
intendit ipſos naturæ fines Naturam emulando ſuperare.
cti; vtilitas enim attenditur ex fine, ad quem ordinatur ſcien
tia; qui profectò in ſcientijs practicis coincidit cum obiecto
formali. Eadem namque ſanitas animalis, eſt finis medicinæ,
& ratio, ſub qua Medicina agit de ſuis ſubiectis. Eademque
directio operationum intellectus, eſt finis Logicæ ſcientiæ, &
ratio ſub qua de ipſis operationibus agitur in illa. Cum igi
tur talis, ac tanta ſit vtilitas Mechanicæ ſcientiæ ad fines præ
ſtantiſſimos admirabili cum artificio conſequendos, vt ad le
uanda ingentia pondera, parua, & exigua virtute, ad commo
ditates tam plurimas, vrbiumque ornatum tam varium: ad ſub
miniſtrandas tot machinas, & inſtrumenta in bello, vt belli
gerare potius Mechanica, quam armis ipſis, homines videan
tur: ad aptius mouenda Nauigia; ingentes paruo momento
excitandas moles, immaniaque euertenda ædificia: ad aquas ar
tificioſiſſimè ſublimandas, aeremque perpetuis follibus emitten
dum; voces tàm varias effingendas, concentum æquabiliter
efformandum, motum quaſi animalem inſenſibilibus imper
tiendum, & ſimilia; ingenue fatendum eſt nec eſſe artem,
quæ ſe Mechanicæ arti in dignitate valeat comparari, nec
eſſe ſcientiam practicam, quam ipſa ex certitudine, & euiden
tia, qua procedit, & ex dignitate, ac præſtantia finis, non an
tecellat; ita vt in quo ſuperatur ex parte ſubiecti nobilioris à
Medicina, vel Logica, compenſetur, aut vincatur ex parte
digniſſimi finis, & obiecti formalis, dum admirabili artificio
intendit ipſos naturæ fines Naturam emulando ſuperare.