Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
391 375
392 376
393 377
394 378
395 379
396 380
397 381
398 382
399 383
400 384
401 385
402 386
403 387
404 388
405 389
406 390
407 391
408 392
409 393
410 394
411 395
412 396
413 397
414 398
415 399
416 400
417 401
418 402
419 403
420 404
< >
page |< < (384) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1263" type="section" level="1" n="316">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s25224" xml:space="preserve">
              <pb o="384" file="0400" n="400" rhead="GNOMONICES"/>
            habere debeat diuiſio dicti circuli ex L, deſcripti, ut in horizontali horologio factum eſt, inuenie-
              <lb/>
            mus huiuſimodi ſectionem, ſeu lineam horæ 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s25225" xml:space="preserve">in prædicto circulo hac ratione. </s>
            <s xml:id="echoid-s25226" xml:space="preserve">Inquiratur
              <lb/>
            per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s25227" xml:space="preserve">30. </s>
            <s xml:id="echoid-s25228" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s25229" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s25230" xml:space="preserve">inclinatio Meridiani proprij ipſius plani ad Meridianum Horizontis: </s>
            <s xml:id="echoid-s25231" xml:space="preserve">quam
              <lb/>
            quidem comperimus in prima figura grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s25232" xml:space="preserve">14. </s>
            <s xml:id="echoid-s25233" xml:space="preserve">Min. </s>
            <s xml:id="echoid-s25234" xml:space="preserve">10. </s>
            <s xml:id="echoid-s25235" xml:space="preserve">In ſecunda grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s25236" xml:space="preserve">20. </s>
            <s xml:id="echoid-s25237" xml:space="preserve">Min. </s>
            <s xml:id="echoid-s25238" xml:space="preserve">52. </s>
            <s xml:id="echoid-s25239" xml:space="preserve">In terria
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0400-01" xlink:href="note-0400-01a" xml:space="preserve">Quanta ſit in
                <lb/>
              cli
                <unsure/>
              natio Meri
                <lb/>
              diani proprii
                <lb/>
              ipſius plani in
                <lb/>
              clinati ad Meri
                <lb/>
              dianum Hori-
                <lb/>
              zontis in quali
                <lb/>
              bet ſex figura-
                <lb/>
              rum huius pro
                <lb/>
              poſ.</note>
            grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s25240" xml:space="preserve">33. </s>
            <s xml:id="echoid-s25241" xml:space="preserve">Min. </s>
            <s xml:id="echoid-s25242" xml:space="preserve">47. </s>
            <s xml:id="echoid-s25243" xml:space="preserve">In quarta grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s25244" xml:space="preserve">27. </s>
            <s xml:id="echoid-s25245" xml:space="preserve">Min. </s>
            <s xml:id="echoid-s25246" xml:space="preserve">30. </s>
            <s xml:id="echoid-s25247" xml:space="preserve">In quinta grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s25248" xml:space="preserve">75. </s>
            <s xml:id="echoid-s25249" xml:space="preserve">Min. </s>
            <s xml:id="echoid-s25250" xml:space="preserve">46. </s>
            <s xml:id="echoid-s25251" xml:space="preserve">In ſexta denique
              <lb/>
            grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s25252" xml:space="preserve">90. </s>
            <s xml:id="echoid-s25253" xml:space="preserve">Min. </s>
            <s xml:id="echoid-s25254" xml:space="preserve">o. </s>
            <s xml:id="echoid-s25255" xml:space="preserve">Hęc enim inclinatio numeranda eſt à puncto N, in circulo ex L, deſcripto uſque
              <lb/>
            ad punctum O, hac ſeruata lege. </s>
            <s xml:id="echoid-s25256" xml:space="preserve">Si planum ad Horizontem fuerit inclinatum ad partes boreales,
              <lb/>
            hoc eſt, facies eius ſuperior à meridie declinet in ortum, uel occaſum, ſi quidem à meridie in or-
              <lb/>
            tum declinet, numeranda eſt dicta inclinatio Meridianorum à puncto N, uerſus ſiniſtram, hoc eſt,
              <lb/>
            uerſus partes occidentales, ut in figura prima & </s>
            <s xml:id="echoid-s25257" xml:space="preserve">tertia factum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s25258" xml:space="preserve">Nam quia tunc circulus maxi-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0400-02" xlink:href="note-0400-02a" xml:space="preserve">10</note>
            mus per polos Horizontis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s25259" xml:space="preserve">polos plani inclinati ductus, qui nimirum inclinationem ad Hori-
              <lb/>
            zontem metitur, cadit ex parte auſtri in quadrantem hemiſphęrii ſuperi orientalem; </s>
            <s xml:id="echoid-s25260" xml:space="preserve">(Vocamus
              <lb/>
            quadrantes hemiſphęrii ſuperi, partes illas, quæ inter Meridianum, Horizontem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s25261" xml:space="preserve">Verticalem
              <lb/>
            circulum@ propriè dictum continentur. </s>
            <s xml:id="echoid-s25262" xml:space="preserve">Hi enim tres circuli ſe mutuo ad angulos rectos ſecantes
              <lb/>
            partiuntur totum hemiſphęrium ſuperum in quatuor partes æquales, quarum duæ auſtrales
              <lb/>
            ſunt, una orientalis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s25263" xml:space="preserve">occidentalis altera; </s>
            <s xml:id="echoid-s25264" xml:space="preserve">duæ uero boreales, vna orientalis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s25265" xml:space="preserve">altera occidenta-
              <lb/>
            lis, ut ex ſphæra materiali conſtat) exiſtet polus plani inclinati in eodem quadrante ſupra Ho-
              <lb/>
            rizontem. </s>
            <s xml:id="echoid-s25266" xml:space="preserve">Cum enim arcus illius circuli maximi ducti per uerticem loci, & </s>
            <s xml:id="echoid-s25267" xml:space="preserve">polum plani incli-
              <lb/>
            nati poſitus inter planum & </s>
            <s xml:id="echoid-s25268" xml:space="preserve">uerticem ſit quadrante minor, arcus autem eiuſdem circuli maximi
              <lb/>
            à plano per verticem uſque ad Horizontem porrectus quadrante maior, propterea quòd arcus
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0400-03" xlink:href="note-0400-03a" xml:space="preserve">20</note>
            dicti circuli maximi inter uerticem & </s>
            <s xml:id="echoid-s25269" xml:space="preserve">Horizontem interiecti quadrantes ſunt; </s>
            <s xml:id="echoid-s25270" xml:space="preserve">perſpicuum eſt,
              <lb/>
            polum plani inclinati, qui terminat quadrantem dicti circuli maximi, quo polus plani inclinati ab
              <lb/>
            ipſo plano, per coroll. </s>
            <s xml:id="echoid-s25271" xml:space="preserve">propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s25272" xml:space="preserve">16. </s>
            <s xml:id="echoid-s25273" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s25274" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s25275" xml:space="preserve">Theod. </s>
            <s xml:id="echoid-s25276" xml:space="preserve">abeſt, cadere in quadrantẽ hemiſphęrii ſuperi
              <lb/>
            orientalem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s25277" xml:space="preserve">auſtralem. </s>
            <s xml:id="echoid-s25278" xml:space="preserve">Quare Meridianus Horizontis occidentalior erit in Æquatore ſupra
              <lb/>
            Horizontem Meridiano proprio plani inclinati per eius polos, & </s>
            <s xml:id="echoid-s25279" xml:space="preserve">per polosmundi ducto; </s>
            <s xml:id="echoid-s25280" xml:space="preserve">ac pro-
              <lb/>
            pterea cum, poſito circulo ex L, deſcripto in proprio ſitu, Meridianus proprius plani inclinati ſe-
              <lb/>
            cet dictum circulum ſupra Horizontem in puncto N, numeranda erit ab N, uerſus partes occidẽ-
              <lb/>
            tales inclinatio Meridiani huius ad Meridianum Horizontis uſquead punctum O. </s>
            <s xml:id="echoid-s25281" xml:space="preserve">In hoc enim
              <lb/>
            puncto eundem circulum ſecabit Meridianus Horizontis, cum ab illo ſecedat in Æquatore ſupra
              <lb/>
            Horizontem, atque adeo in circulo ex L, deſcripto, ab N, uerſus occidentẽ, ut dictum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s25282" xml:space="preserve">Igitur à
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0400-04" xlink:href="note-0400-04a" xml:space="preserve">30</note>
            puncto O, inchoanda erit diuiſio circuli ex L, deſcripti. </s>
            <s xml:id="echoid-s25283" xml:space="preserve">Si uerò planum eiuſdem generis, quod
              <lb/>
            nimirum ex parte boreali ad Horizontem eſt inclinatum, à meridie deflectat in occaſum, nume-
              <lb/>
            randa erit dicta inclinatio duorum Meridianorum ab N, uerſus orientales partes, uſque ad O,
              <lb/>
            punctum, quod initium prębeat diuiſionis circuli ex L, deſcripti: </s>
            <s xml:id="echoid-s25284" xml:space="preserve">quia tunc polus plani inclinati
              <lb/>
            exiſtit in quadrante hemiſphęrii ſuperi occidentali; </s>
            <s xml:id="echoid-s25285" xml:space="preserve">(quod nõ aliter probabimus, quàm proximè
              <lb/>
            oſtendimus, polum plani eſle in quadrãte oriẽtali, quando planum declinabat à meridie in ortũ)
              <lb/>
            atque adeò Meridianus Horizontis in Æquatore ſupra Horizontem orientalior eſt Meridiano
              <lb/>
            proprii plani inclinati, & </s>
            <s xml:id="echoid-s25286" xml:space="preserve">c.</s>
            <s xml:id="echoid-s25287" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s25288" xml:space="preserve">IN planis autem, quæ ex parte auſtrali inclinata ſunt ad Horizontem, hoc eſt, quorum ſupe-
              <lb/>
            riores facies à ſeptentrione deflectunt in ortum, occaſumue, ut ſciamus, quamnã in partem ſuppu-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0400-05" xlink:href="note-0400-05a" xml:space="preserve">40</note>
            tare debeamus dictam inclinationem Meridianorum, inquirẽdi erunt primum per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s25289" xml:space="preserve">32. </s>
            <s xml:id="echoid-s25290" xml:space="preserve">lib.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s25291" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s25292" xml:space="preserve">arcus circulorum maximorum inclinationes planorum ad Horizontem metientium inter Ho-
              <lb/>
            rizontem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s25293" xml:space="preserve">circulũ horæ 6. </s>
            <s xml:id="echoid-s25294" xml:space="preserve">à mer. </s>
            <s xml:id="echoid-s25295" xml:space="preserve">uel med. </s>
            <s xml:id="echoid-s25296" xml:space="preserve">nocte interiecti. </s>
            <s xml:id="echoid-s25297" xml:space="preserve">In quarta figura huius propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s25298" xml:space="preserve">inue-
              <lb/>
            nimus eiuſmodi arcum (in prioribus enim tribus figuris hiſce arcubus non indigemus, cum
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0400-06" xlink:href="note-0400-06a" xml:space="preserve">Quanti ſint at
                <lb/>
              cus circulorum
                <lb/>
              maximorũ in-
                <lb/>
              clinationes pla
                <lb/>
              norum metien
                <lb/>
              tium, inter Ho
                <lb/>
              rizontem & cir
                <lb/>
              culum horæ 6.
                <lb/>
              à mer. vel med.
                <lb/>
              noc. interiecti
                <lb/>
              in poſteriorib’
                <lb/>
              tribus ſiguris
                <lb/>
              huius propoſ.</note>
            earum plana ad Horizontem inclinata ſint ex parte boreali) grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s25299" xml:space="preserve">40. </s>
            <s xml:id="echoid-s25300" xml:space="preserve">Min. </s>
            <s xml:id="echoid-s25301" xml:space="preserve">14. </s>
            <s xml:id="echoid-s25302" xml:space="preserve">In quinta grad.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s25303" xml:space="preserve">24. </s>
            <s xml:id="echoid-s25304" xml:space="preserve">Min. </s>
            <s xml:id="echoid-s25305" xml:space="preserve">14. </s>
            <s xml:id="echoid-s25306" xml:space="preserve">In ſexta denique grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s25307" xml:space="preserve">37. </s>
            <s xml:id="echoid-s25308" xml:space="preserve">Min. </s>
            <s xml:id="echoid-s25309" xml:space="preserve">57. </s>
            <s xml:id="echoid-s25310" xml:space="preserve">Deinde explorandum erit, an polus plani inclina-
              <lb/>
            ti ex parte auſtrali ad Horizontem (qui quidem in huiuſmodi planis perpetuo in alterutrum
              <lb/>
            quadrantum borealium hemiſphęrii ſuperi cadit, quemadmodum in planis ex parte boreali ad
              <lb/>
            Horizontem inclinatis ſemper cadit in alterutrum quadrantum auſtralium, ut paulo ante oſten-
              <lb/>
            dimus) exiſtat infra circulum horæ 6. </s>
            <s xml:id="echoid-s25311" xml:space="preserve">à mer. </s>
            <s xml:id="echoid-s25312" xml:space="preserve">uel med. </s>
            <s xml:id="echoid-s25313" xml:space="preserve">nocte, uel in ipſomer circulo, uel deni-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0400-07" xlink:href="note-0400-07a" xml:space="preserve">50</note>
            que ſupra eundem. </s>
            <s xml:id="echoid-s25314" xml:space="preserve">Hoc autem facile aſſequemur, ſi cum arcu proxime inuento conferamus ar-
              <lb/>
            cum circuli maximi inclinationem plani ad Horizontem metientis (in quo etiam exiſtit arcus
              <lb/>
            proximè inuentus) poſitum inter polum plani inclinati, & </s>
            <s xml:id="echoid-s25315" xml:space="preserve">Horizontem, quem mox reperiemus.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s25316" xml:space="preserve">Si enim hic arcus minor repertus fuerit illo, manifeſtum eſt, polum plani inclinati cadere infra
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0400-08" xlink:href="note-0400-08a" xml:space="preserve">An polus plani
                <lb/>
              inclinati in tri
                <lb/>
              bus poſteriori-
                <lb/>
              bus figuris hu-
                <lb/>
              ius propoſ. ca-
                <lb/>
              dat infra circu
                <lb/>
              lum horæ 6. an
                <lb/>
              ſupra, an vero
                <lb/>
              in ipſummet
                <lb/>
              circulum, qua
                <lb/>
              ratione cogno-
                <lb/>
              @catur.</note>
            circulum horæ 6. </s>
            <s xml:id="echoid-s25317" xml:space="preserve">à mer. </s>
            <s xml:id="echoid-s25318" xml:space="preserve">vel med. </s>
            <s xml:id="echoid-s25319" xml:space="preserve">noc. </s>
            <s xml:id="echoid-s25320" xml:space="preserve">Si autem æqualis extiterit, polum plani in ipſomer circu
              <lb/>
            lo locari: </s>
            <s xml:id="echoid-s25321" xml:space="preserve">ſi denique maior fuerit inuentus, polum plani ſupra eundem circulum cadere, vt per-
              <lb/>
            ſpicuum eſt ex figura propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s25322" xml:space="preserve">32. </s>
            <s xml:id="echoid-s25323" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s25324" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s25325" xml:space="preserve">vbi M, polus plani inclinati E, cadit infra circulum horæ
              <lb/>
            6. </s>
            <s xml:id="echoid-s25326" xml:space="preserve">B K D, quia arcus H M, inter polum plani, & </s>
            <s xml:id="echoid-s25327" xml:space="preserve">Horizontem minor eſt arcu H L, inter circulum
              <lb/>
            horæ 6. </s>
            <s xml:id="echoid-s25328" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s25329" xml:space="preserve">Horizontem: </s>
            <s xml:id="echoid-s25330" xml:space="preserve">quòd ſi æqualis eſlet, caderet polus in L, ſi verò maior, ſupra L, vt patet.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s25331" xml:space="preserve">Cæterum arcus dictus inter polum plani, & </s>
            <s xml:id="echoid-s25332" xml:space="preserve">Horizontem dicto citius reperitur, cum perpetuo
              <lb/>
            ęqualis ſit complemento inclinationis plani ad Horizontem, ut ex eadem figura propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s25333" xml:space="preserve">32. </s>
            <s xml:id="echoid-s25334" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s25335" xml:space="preserve">1.</s>
            <s xml:id="echoid-s25336" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>