Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N24CC8">
            <p id="N26BA3" type="main">
              <s id="N26BB3">
                <pb pagenum="369" xlink:href="026/01/403.jpg"/>
              vt radij, motus eſt purè circularis; ſi verò eſt alia inæqualitas, erit
                <lb/>
              mixtus, qui magis accedet ad circularem, quò maior erit inæqualitas, &
                <lb/>
              magis ad rectum, quò minor erit. </s>
            </p>
            <p id="N26BC0" type="main">
              <s id="N26BC2">Vigeſimò, hinc qui ludunt trunculis illis luſoriis inuerſo tamen mo­
                <lb/>
              re, quod ſæpè hic fit, quo ſcilicet non globus in trunculos, ſed trunculi
                <lb/>
              in globum proijciantur, arripiunt trunculum ipſum per medium trun­
                <lb/>
              cum, vt ſcilicet æqualem impetum ſingulis partibus imprimant; vnde
                <lb/>
              ſequitur motus rectus, & ex motu recto vniformis trunculi caſus, ne ſi
                <lb/>
              altera extremitas ante aliam ſolum tangat, ſtatim reſiliat alia per ali­
                <lb/>
              quot gyros, & à ſcopo diſcedat. </s>
            </p>
            <p id="N26BD2" type="main">
              <s id="N26BD4">Vigeſimoprimò, mouetur baculus proiectus eo modo, de quo num. </s>
              <s id="N26BD7">18.
                <lb/>
              circa aliquod centrum, quod tribus quartis tribuimus verſus eam ex­
                <lb/>
              tremitatem, quæ vltimò à manu dimittitur; quippe faciliùs circa hoc
                <lb/>
              centrum mouetur, de quo alibi, vnde eſt motus mixtus ex recto centri,
                <lb/>
              ex recto naturali, & ex circulari orbis, quæ omnia ex dictis ſatis intelli­
                <lb/>
              guntur. </s>
            </p>
            <p id="N26BE5" type="main">
              <s id="N26BE7">Vigeſimoſecundò, non ſunt omittenda aliquot phœnomena, quæ in
                <lb/>
              trunculorum ludo ferè ſemper occurrunt. </s>
              <s id="N26BEC">1°. </s>
              <s id="N26BEF">ſi iuxta verticem tangan­
                <lb/>
              tur faciliùs decutiuntur, quia maior eſt vectis, 2°. </s>
              <s id="N26BF4">minùs deflectit glo­
                <lb/>
              bus à ſuo tramite, ſi per ſummos vertices decutiat, quia minùs reſiſtunt. </s>
              <s id="N26BF9">
                <lb/>
              3°. </s>
              <s id="N26BFD">hinc, ſi etiam per imum pedem directo ictu verberentur, plùs reſi­
                <lb/>
              ſtunt, quia minor eſt vectis, 4°. </s>
              <s id="N26C02">hinc ſtatim à recta via globus deflectit,
                <lb/>
              5°. </s>
              <s id="N26C07">ſi obliquè globus feriat trunculum, quaſi lambendo, parùm declinat
                <lb/>
              à ſuo curſu, quia minima eſt reſiſtentia, quía obliquus ictus minimus
                <lb/>
              eſt, vt conſtat ex dictis ſæpiùs in ſuperioribus libris. </s>
              <s id="N26C10">6. cum ſic obliquè
                <lb/>
              decutitur trunculus, hic decuſſus deinde alios decutit; </s>
              <s id="N26C16">quia ex obliquo
                <lb/>
              ictu craſſioris pedis agitur in vertiginem circa verticem ad inſtar coni,
                <lb/>
              de quo ſuprà; & cum maiorem gyrum deſcribit, vix vnquam accidit, vt
                <lb/>
              in ſatis frequenti ſylua in alium trunculum non incidat, quem etiam
                <lb/>
              decutit. </s>
              <s id="N26C22">7°. </s>
              <s id="N26C25">aliqui tradunt artem, qua nouem trunculi decuti poſſunt,
                <lb/>
              quod multis modis præſtari poteſt, ſed ad rem præſentem non ſpe­
                <lb/>
              ctat. </s>
            </p>
            <p id="N26C2C" type="main">
              <s id="N26C2E">Vigeſimotertiò, eſt etiam aliud ludi genus, quo pueri ruſticani ludunt; </s>
              <s id="N26C32">
                <lb/>
              eſt autem minimum parallelipedum gemino mucrone hinc inde inſtru­
                <lb/>
              ctum, vel cuius vtraque extremitas eſt emarginata, vel ad inſtar fuſi in
                <lb/>
              apicem coni, hinc inde deſinens; ſi enim baculo roſtrum illud ferias,
                <lb/>
              ſtatim aſſurgit. </s>
              <s id="N26C3D">Sit enim primò parallelipedum emarginatum AD in­
                <lb/>
              cubans ſolo EC; </s>
              <s id="N26C43">ſi roſtrum A baculo percutiatur, deprimitur A circa
                <lb/>
              centrum E, & attollitur D maiore quidem arcu; igitur maiore impe­
                <lb/>
              tu, qui quia non retinetur omninò non mouetur circulari motu D,
                <lb/>
              ſed curuo mixto circa centrum E, quod ab extremitate D tantillùm
                <lb/>
              eleuatur. </s>
              <s id="N26C4F">Secundò, ex hoc phœnomeno manifeſtè confirmatur, quod
                <lb/>
              diximus ſuprà de baculo num. </s>
              <s id="N26C54">17. quod ſcilicet aſſurgat extremitas illa,
                <lb/>
              quæ manu tenetur ſupra horizontalem. </s>
              <s id="N26C59">Tertiò, idem prorſus accidet </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>