414655COSMOTHEOROS, LIB. I.
quanta exiſtimetur.
Favet eorum ſententiæ, qui omnia alia
illic imaginantur, quod Natura videatur varietatem plerum-
que, & plurimis in rebus, ſectari; quodque Conditoris po-
tentia hoc ipſo magis declaretur. Sed cogitare debent, non
eſſe hominum arbitrio definiendum quàm magna iſta ſit va-
11Non nimian
in hiſce ſin-
gendam diſ-
ſimilitudi-
nem. rietas ac diſſimilitudo. Neque, quia poſſit eſſe immenſa,
reſque illæ ab intellectu, & comprehenſione noſtra penitus
remotæ, idcirco neceſſe eſſe, ut reipſa tales exiſtant. Quam-
vis enim ſimilia omnia iis quæ apud nos ſunt, finxiſſet Deus
in cæteris Planetis; nihilo minor eſſet ſpectatoribus eorum,
ſi qui ſunt, admiratio, quam ſi plurimum diſtarent: cum,
quid in aliis effectum ſit, nullo modo poſſiut cognoſcere.
Potuiſſet in terris Americæ, aliiſque longè remotis, aliqua
creaſſe viventia, quæ his noſtris nihil ſimile haberent; neque
id fecit tamen. Nam formarum quidem diverſitatem aliquam
eſſe voluit, quibus animalia herbæque noſtræ à tranſmarinis
illis, diſſiderent, ſed & in his ipſis formis, inque creſcendi
& generandi modis, multa utriſque convenire fecit. Habent
enim & illic animalia pedes, alas; atque intus cor, pulmo-
nes, inteſtina, vulvas; cum hæc omnia in unoquoque gene-
re illorum, ac noſtratium quoque, planè diverſa ratione or-
dinari potuerint, ab infinitæ ſolertiæ opifice. Non igitur
omnem varietatem quam poterat in rebus creatis, earum au-
ctor exhibuit, nec proinde argumento illi, quod a Naturæ
novandi ſtudio petitur, tantum tribuendum eſt, ut omnem,
qui in cæteris Planetis eſt, ornatum ab eo, qui in Terra no-
ſtra conſpicitur, prorſus alienum putemus. At contra cre-
dibile eſt, inter ea quæ in ſuperficie iſtorum globorum gene-
rantur, quæque apud nos ſunt, præcipuam eſſe differentiam,
quæ ex majori, minorive, eorum a Sole, caloris vitæque fon-
te, diſtantia oriatur. Propter quam tamen magis materiam,
quam formam rerum, variari neceſſe ſit.
illic imaginantur, quod Natura videatur varietatem plerum-
que, & plurimis in rebus, ſectari; quodque Conditoris po-
tentia hoc ipſo magis declaretur. Sed cogitare debent, non
eſſe hominum arbitrio definiendum quàm magna iſta ſit va-
11Non nimian
in hiſce ſin-
gendam diſ-
ſimilitudi-
nem. rietas ac diſſimilitudo. Neque, quia poſſit eſſe immenſa,
reſque illæ ab intellectu, & comprehenſione noſtra penitus
remotæ, idcirco neceſſe eſſe, ut reipſa tales exiſtant. Quam-
vis enim ſimilia omnia iis quæ apud nos ſunt, finxiſſet Deus
in cæteris Planetis; nihilo minor eſſet ſpectatoribus eorum,
ſi qui ſunt, admiratio, quam ſi plurimum diſtarent: cum,
quid in aliis effectum ſit, nullo modo poſſiut cognoſcere.
Potuiſſet in terris Americæ, aliiſque longè remotis, aliqua
creaſſe viventia, quæ his noſtris nihil ſimile haberent; neque
id fecit tamen. Nam formarum quidem diverſitatem aliquam
eſſe voluit, quibus animalia herbæque noſtræ à tranſmarinis
illis, diſſiderent, ſed & in his ipſis formis, inque creſcendi
& generandi modis, multa utriſque convenire fecit. Habent
enim & illic animalia pedes, alas; atque intus cor, pulmo-
nes, inteſtina, vulvas; cum hæc omnia in unoquoque gene-
re illorum, ac noſtratium quoque, planè diverſa ratione or-
dinari potuerint, ab infinitæ ſolertiæ opifice. Non igitur
omnem varietatem quam poterat in rebus creatis, earum au-
ctor exhibuit, nec proinde argumento illi, quod a Naturæ
novandi ſtudio petitur, tantum tribuendum eſt, ut omnem,
qui in cæteris Planetis eſt, ornatum ab eo, qui in Terra no-
ſtra conſpicitur, prorſus alienum putemus. At contra cre-
dibile eſt, inter ea quæ in ſuperficie iſtorum globorum gene-
rantur, quæque apud nos ſunt, præcipuam eſſe differentiam,
quæ ex majori, minorive, eorum a Sole, caloris vitæque fon-
te, diſtantia oriatur. Propter quam tamen magis materiam,
quam formam rerum, variari neceſſe ſit.
Ad materiam vero quod attinet qualiumcunque ſtirpium,
atque animantium, quæ Planetas exornant, etſi qualis ſit co-
gitatione aſſequi nequeamus, illud tamen vix dubitari poteſt,
quin ex elemento humido, uti noſtra omnia, creſcant &
atque animantium, quæ Planetas exornant, etſi qualis ſit co-
gitatione aſſequi nequeamus, illud tamen vix dubitari poteſt,
quin ex elemento humido, uti noſtra omnia, creſcant &
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib