Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Table of contents

< >
[Item 1.]
[2.] CHRISTOPHORI CLAVII BAMBERGENSIS EX SOCIETATE IESV IN SPH AERAM IOANNIS DE SACRO BOSCO COMMENTARIVS, Nunc tertio ab ipſo Auctore recognitus, & pleriſque in locis locupletatus. PERMISSV SVPERIORVM.
[3.] VENETIIS, MD XCI.
[4.] AD LECTOREM.
[5.] MAX-PLANCK-INSTITUT FÜR WISSENSCHAFTSGESCHICHTE Bibliothek
[6.] IO. IA COBO TONIALO VIRO ERVDITISSIMO. IO. BAPTISTA CIOTVS S.P.D.
[7.] INDEX RERVM, ET VERBORVM, QV AE HIS COMMENTARIIS CONTINENTVR.
[8.] INDEX.
[9.] INDEX.
[10.] INDEX.
[11.] INDEX
[12.] INDEX
[13.] INDEX
[14.] INDEX
[15.] INDEX.
[16.] INDEX
[17.] INDEX.
[18.] INDEX.
[19.] INDEX.
[20.] INDEX.
[21.] INDEX.
[22.] INDEX.
[23.] INDEX.
[24.] INDEX.
[25.] INDEX.
[26.] INDEX.
[27.] INDEX.
[28.] INDEX.
[29.] INDEX.
[30.] INDEX.
< >
page |< < (5) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div41" type="section" level="1" n="35">
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s200" xml:space="preserve">
              <pb o="5" file="041" n="42" rhead="Ioan. de Sacro Boſco."/>
            de rebus cæleſtibus, quæ Aſtronomia appellatur, iuxta nominis rationem, etymologiam-
              <lb/>
            q́ue nihil aliud ſi gniſicare videtur, quàm aſtrorum rationem, ac legem, ita ut Aſtrono-
              <lb/>
            mia idem ſit, quod ſyderum ſcientia. </s>
            <s xml:id="echoid-s201" xml:space="preserve">Diſſerit enim de ſyderum motibus, motuumq́ue
              <lb/>
            certis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s202" xml:space="preserve">perpetuis vicibus, ac legibus, ordine ſtellarum, atque cœlorum ſitu, ac poſitu, or
              <lb/>
            tu, & </s>
            <s xml:id="echoid-s203" xml:space="preserve">occaſu, multitudine, ac magnitudine, diſtantia à terra, & </s>
            <s xml:id="echoid-s204" xml:space="preserve">à ſe inuicem, mutuo con-
              <lb/>
            greſſu, eclipſibus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s205" xml:space="preserve">alijs huiuſmodi. </s>
            <s xml:id="echoid-s206" xml:space="preserve">Hæc ab alijs appellari ſolet Aſtrologia. </s>
            <s xml:id="echoid-s207" xml:space="preserve">Hac
              <lb/>
            enim tempeſtate pro eadem ſcientia uſurpantur fere Aſtronomia, & </s>
            <s xml:id="echoid-s208" xml:space="preserve">Aſtrologia, & </s>
            <s xml:id="echoid-s209" xml:space="preserve">
              <lb/>
            idcirco nos quoque hiſce nominibus ſine diſcrimine in his noſtris commentarijs vtemur;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s210" xml:space="preserve">quamuis nonnulli Mathematicorum id diſcriminis inter hæc vocabula conſticuendum eſ
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-041-01" xlink:href="note-041-01a" xml:space="preserve">Aſtrono-
                <lb/>
              mia, & A-
                <lb/>
              ſtrologia,
                <lb/>
              quo pacto
                <lb/>
              inter ſe dif
                <lb/>
              ferant.</note>
            ſe uelint, ut Aſtronomia eam doctrinam ſignificet, quæ motus cœlorum, aſtrorumq́ue
              <lb/>
            conſiderat; </s>
            <s xml:id="echoid-s211" xml:space="preserve">Aſtrologia uero illi arti accommodetur, quæ ex conuerſionibus cœlorum,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s212" xml:space="preserve">coniunctionibus aſtrorum, oppoſitionibusve euentus prædicit futuros, & </s>
            <s xml:id="echoid-s213" xml:space="preserve">præſenſio-
              <lb/>
            nes quaſdam, ſignificationesq́ue ad valetudinem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s214" xml:space="preserve">rem familiarem tuendam accomo-
              <lb/>
            datas.</s>
            <s xml:id="echoid-s215" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s216" xml:space="preserve">DIVIDITVR autem Aſtronomia in Theoricam, ideſt, contemplatricem; </s>
            <s xml:id="echoid-s217" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s218" xml:space="preserve">
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-041-02" xlink:href="note-041-02a" xml:space="preserve">Diuiſio A
                <lb/>
              ſtronomiæ
                <lb/>
              in Theori-
                <lb/>
              cam, & Pra
                <lb/>
              cticam.</note>
            Practicam, hoc eſt, operantem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s219" xml:space="preserve">agentem. </s>
            <s xml:id="echoid-s220" xml:space="preserve">Theorica conſiderat uniuerſam mundi ma-
              <lb/>
            chinam, ut in ſe eſt, deſcribens conſtitutionem mundi, diuidensq́ue totam mundi compa-
              <lb/>
            gem in ætheream, & </s>
            <s xml:id="echoid-s221" xml:space="preserve">elementarem regionem: </s>
            <s xml:id="echoid-s222" xml:space="preserve">Deinde inueſtigat numerum, magnitudi-
              <lb/>
            nem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s223" xml:space="preserve">motum omnium corporum cæleſtium, ſtellarum omnium, ac planetarum ortus,
              <lb/>
            obitusq́ue ſpeculatur: </s>
            <s xml:id="echoid-s224" xml:space="preserve">Pari ratione omnium conſtellationum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s225" xml:space="preserve">ſignorum figuras, & </s>
            <s xml:id="echoid-s226" xml:space="preserve">ima
              <lb/>
            gines conſiderat, veraque loca tam ſtellarum fixarum, quam errantium, quas Planetas
              <lb/>
            vocant, numerorum docet calculo ſupputare: </s>
            <s xml:id="echoid-s227" xml:space="preserve">Similiter planetarum progreſſus, ſtatus,
              <lb/>
            regreſſus, coniunctiones, oppoſitiones unà cum eclipſihus luminarium, Solis uidelicet, ac
              <lb/>
            Lunæ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s228" xml:space="preserve">id genus alia propemodum infinita, diligentiſſime inquirit. </s>
            <s xml:id="echoid-s229" xml:space="preserve">Atque hæc Aſtro
              <lb/>
            nomia explicatur partim in Almageſto, ſeu magna conſtructione Ptolemæi, vel etiam in
              <lb/>
            Epitome Ioannis regiomontani, in opere Aſtronomino Albategnij, in opuſculo Alphra-
              <lb/>
            ni, in Theoricis planetarum Georgij Peurbachij, in reuolutionibus cæleſtibus Nicolai
              <lb/>
            Copernici, & </s>
            <s xml:id="echoid-s230" xml:space="preserve">in aliorum fere innumerabilium auctorum uoluminibus: </s>
            <s xml:id="echoid-s231" xml:space="preserve">Partim inſtru-
              <lb/>
            mentis quamplurimis ab Aſtronomis ſumma induſtria ad hoc inuentis, ut motus cæle-
              <lb/>
            ſtes nobis ob oculos ponerent, quale eſt Aſtrolabium uulgare, ſeu planiſphærium Ptole
              <lb/>
            mæi, Aſtrolabium Gemmæ F
              <unsure/>
            risij catholicum. </s>
            <s xml:id="echoid-s232" xml:space="preserve">ſeu uniuerſale, Planiſphærium Ioannis
              <lb/>
            de Roias uniuerſale quoque, Annulus Aſtronomicus, Quadrans, Torquetum, Radius
              <lb/>
            Aſtronomicus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s233" xml:space="preserve">id genus alia: </s>
            <s xml:id="echoid-s234" xml:space="preserve">Partim denique docetur Theorica Aſtronomia in e@
              <lb/>
            parte, quæ dici ſolet tabularis eo quod per numeros in tabulas digeſtos Aſtronomi cœlo-
              <lb/>
            rum motus ſcrutentur quales ſunt tabulæ Alphonſi regis Hiſpaniæ, Ioannis Regiomon-
              <lb/>
            tani, Ioannis Blanchini Ferrarienſis, Nicolai Copernici, quæ tabulæ Prutenicæ nuncupæ
              <lb/>
            ri ſolent, & </s>
            <s xml:id="echoid-s235" xml:space="preserve">multorum aliorum.</s>
            <s xml:id="echoid-s236" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s237" xml:space="preserve">PRACTICA vero Aſtronomia, quam alij Iudiciariam, ſeu Prognoſticam, id
              <lb/>
            @ſt, Diuinatricem dicunt, omnia iſta ad uſum uitæ humanæ accomodat. </s>
            <s xml:id="echoid-s238" xml:space="preserve">Contemplatur
              <lb/>
            enim complexiones, & </s>
            <s xml:id="echoid-s239" xml:space="preserve">naturas tum ſignorum, conſtellationumq́ue, tum etiam Plane-
              <lb/>
            tarum, reliquarumq́ue ſtellarum, explicatq́ue quænam ſigna ſint calida, quæ frigida,
              <lb/>
            quæ temperata, quæ maſculina, quæ fœminina, & </s>
            <s xml:id="echoid-s240" xml:space="preserve">id genus alia. </s>
            <s xml:id="echoid-s241" xml:space="preserve">Rurſus ex motibus
              <lb/>
            orbium, & </s>
            <s xml:id="echoid-s242" xml:space="preserve">ſtellarum futuros euentus in hiſce inferiorib{us} prædicit. </s>
            <s xml:id="echoid-s243" xml:space="preserve">Verum q́uoniam
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-041-03" xlink:href="note-041-03a" xml:space="preserve">Aſtrologia
                <lb/>
              iudicia@ia
                <lb/>
              res eſt ſu-
                <lb/>
              per
                <unsure/>
              ſtitioſa.</note>
            huic Aſtronomiæ parti multi multa temerarie, ac perperam auſi ſunt adijcere, adeo que
              <lb/>
            hanc partem prognoſticam amplificare uoluerunt, ut ſit iam res omnino ſuperſtitioſa,
              <lb/>
            e
              <unsure/>
            xoſaq́ue, & </s>
            <s xml:id="echoid-s244" xml:space="preserve">merito ab Eccleſia ſuſpecta habeatur, mirumq́ue in modum à B. </s>
            <s xml:id="echoid-s245" xml:space="preserve">Auguſtino
              <lb/>
            damnata in libris de Doctrina Chriſtiana; </s>
            <s xml:id="echoid-s246" xml:space="preserve">propterea nihil omnino de ea nobis dicen-
              <lb/>
            dum exiſtimo
              <unsure/>
            , niſi quòd illam funditus euertunt Ioan. </s>
            <s xml:id="echoid-s247" xml:space="preserve">Picus Mirandulanus libris 12.</s>
            <s xml:id="echoid-s248" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>