Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
22
"/>
quæ fiunt ab humana voluntate; in iis verò quæ fiunt à natura ſolam rationem concedimus, quę
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg220
"/>
<
lb
/>
adæquet formam: atque illam quidem tribuimus cauſsis efficientibus particularibus, non vni
<
lb
/>
uerſalibus vt cęlo & Deo, cùm illam mentem Ariſtotelis fuiſſe cenſeamus cauſſas vniuerſales
<
lb
/>
ita ſe extuliſſe ab his inferioribus vt illorum gratia nihil agant; nec rationibus oppoſitis aliud in
<
lb
/>
duci poſſum vt credam, quod ſuo loco tractabitur. </
s
>
<
s
>Cęterùm detur hoc, ne ſimus moroſi
<
expan
abbr
="
nimiũ
">nimium</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Fateamur item ex ea ratione produci id quod fit, at quòd ex nihilo negamus. </
s
>
<
s
>Etenim, ex ea ra
<
lb
/>
tione fit id, quod fit, vt efficiente, vel conſtituente efficiens: at verò id ego dicam ab efficiente
<
lb
/>
produci, ſed ex materia. </
s
>
<
s
>Quocirca probandum fuit efficiens per talem rationem ſine materia
<
lb
/>
poſſe producere; quę vniuerſa peruicax, & qui ſe duci patitur à ſenſu & experientiis, quod Phy
<
lb
/>
ſici faciunt; & inficiabitur, & conuinci non poterit. </
s
>
<
s
>Hæ non eò dicta ſunt à nob. </
s
>
<
s
>vt creationem
<
lb
/>
euerteremus, ſed vt ab Ariſtotele & phyſicis haud approbatam fuiſſe perſpiceres, & agnoſceres
<
lb
/>
altius ſeſe extuliſſe noſtræ ſalutis initia quàm vt à phyſico. </
s
>
<
s
>rationibus quæ ſenſu niterentur, at
<
lb
/>
tingi poſſent; atque vt doceremus id eſſe principium in hac methodo, vnde omnia quæ in hac
<
lb
/>
philoſophia colligerentur repugnantia veritati, per eius
<
expan
abbr
="
inficiationẽ
">inficiationem</
expan
>
liberrimè negarentur, quòd
<
lb
/>
oppoſitum diuino beneficio multò magis eſſet perſpicuum: neque iis vllo modo noſtra mens
<
lb
/>
adhæreſceret. </
s
>
<
s
>Nec me latet, cùm hic nonnulla ex Peripateticorum fontibus hauſta fuiſſe, tùm
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg221
"/>
<
lb
/>
etiam alia prętermiſſa, quæ ſolent in confirmationem eiuſdem theorematis afferri; de quibus
<
lb
/>
phyſico adhuc plura dicenda forent. </
s
>
<
s
>nos omnia ſuo loco declarabimus, eo nunc contenti; quòd
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg222
"/>
<
lb
/>
ex nihilo nihil fieri, pro principio philoſophiæ naturalis ab Ariſtotele conſtitutum fuerit, & ni
<
lb
/>
hil ex hac philoſophia depromi poſsit, quod ipſum demoliatur. </
s
>
<
s
>Tertium effatum naturale prę
<
lb
/>
cipua naturæ munera quæ cuique ſunt euidentia continebit. </
s
>
<
s
>ea quanquam innumerabilia ſunt,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg223
"/>
<
lb
/>
in decem capita digerentur. </
s
>
<
s
>Itaque ea quæ fiunt, aut à natura fiunt, aut à nobis, aut ab aliis cauſ
<
lb
/>
ſis, vt puta caſu, & fortuna. </
s
>
<
s
>A nobis ea quæ fiunt, incertos exitus habent, & à noſtra voluntate
<
lb
/>
proficiſcentia, quemadmodum facultas eſt mutabilis & inconſtans, ita & ortum & euentum
<
expan
abbr
="
cõ-ſimiles
">con
<
lb
/>
ſimiles</
expan
>
obtinent. </
s
>
<
s
>Eorum quæ ſemper aut frequenter eueniunt, cauſſam nemo, niſi fortè Em
<
lb
/>
pedocleus fortunæ adſcripſerit; vt quòd ſemper hyeme pluat; aut quòd ſub cane ſit æſtus: ſed ſi
<
lb
/>
pluat, dum ſub cane ſol eſt, aut ſi media hyeme nos æſtus inuadat. </
s
>
<
s
>Reſtat igitur, vt eorum ſit
<
lb
/>
auctor ipſa natura, quæ plurimum ſemperúe fiunt eodem modo, & ea ſecundum naturam fieri
<
lb
/>
optimo iure dicentur quæ maxima ex parte fient: hoc eſt in pluribus eiuſdem ſpeciei ſingularib.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>& frequentius, aut ſemper: naturale enim eſt caneſcere, licet in ſenectute contingat, quod om
<
lb
/>
nis homo ferè, cùm venerit ad ſenectutem, caneſcit, & naturalis hyeme pluuia, quia ſit frequen
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg224
"/>
<
lb
/>
tior in ea tempeſtate, & iis potiſsimè natura conſiſtit quæ non ſemper ſunt; horum enim maxi
<
lb
/>
ma pars eſt. </
s
>
<
s
>Itaque Ptolemæus
<
foreign
lang
="
grc
">ἔυλογον</
foreign
>
relinquebat phyſicis, non
<
foreign
lang
="
grc
">ἀναγκαῖον</
foreign
>
. </
s
>
<
s
>Sed & illa
<
lb
/>
ſunt ſecundum naturam, quæ certis quibuſdam interuallis repetuntur, vt æſtas & hyems: quo
<
lb
/>
niam circuitus ille perpetuitatem habeat in tali ſucceſsione poſitam: ſemper enim ſui ſimilis eſt
<
lb
/>
illa ſucceſsio. </
s
>
<
s
>Natura quoque ſunt eclipſis ſolis & lunæ, quæ tamen neque ſemper neque fre
<
lb
/>
quenter exiſtunt. </
s
>
<
s
>Veruntamen, cum cauſsis illis concurrentibus neceſſario fiant, cauſſarum ve
<
lb
/>
rò certus fit reditus, & circuitio & tempeſtates & eclipſis in perpetuis numerari queunt. </
s
>
<
s
>At verò
<
lb
/>
ſi natura eſt eorum cauſſa quæ plurimum ſemperúe fiunt: & ea, quæ natura ſunt, plurimum
<
lb
/>
ſemperúe contingunt. </
s
>
<
s
>igitur ea quæ non ſemper plurimumúe eueniunt, non ſunt natura. </
s
>
<
s
>Atqui
<
lb
/>
violenta ſunt naturæ contraria; non ergo plurimum ſemperúe contingunt. </
s
>
<
s
>Etenim ſi contraria
<
lb
/>
naturæ plurimum, aut ſemper euenirent non eſſet natura de iis quę plurimum, ſed rarò, aut nun
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg225
"/>
<
lb
/>
quam exiſtunt; id verò fieri nequit. </
s
>
<
s
>Nihil etiam fruſtra efficiunt Deus & natura cuius ſcilicet
<
lb
/>
non ſit aliquod munus, officium, vel vſus, nihil ocioſum, nihil redundans vt calceus ille fruſtra
<
lb
/>
eſſet, quo, cùm non eſſet habilis & aptus ad pedem, vti non poſſem. </
s
>
<
s
>Natura, inquàm, illa quæ po
<
lb
/>
ſita eſt in nexu cauſſarum, vis ſcilicet per omnia corpora penetrans, & ſine ratione ciens & exci
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg226
"/>
<
lb
/>
piens motus in corporibus neceſſarios, & Deus omnium princeps, à quo omnes iſti motus re
<
lb
/>
guntur & gubernantur, curſus aſtrorum, mutationes temporum, rerum viciſsitudines
<
expan
abbr
="
ordinesq́
">ordinesque</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>conſeruantur. </
s
>
<
s
>Deus igitur & natura nihil fruſtra moliuntur cunctis rebus vſum exhiben
<
lb
/>
do, quo ſeipſa tueantur & in mundi theatrum conferant, & ad hominis vſum præcipuè; quo
<
lb
/>
ſanè vinculo mundi partes adſtrictæ, ſiquid ſeorſum detrimenti capiunt ab externo, vniuerſam
<
lb
/>
tamen naturam quæ ſingula corpora cohibet, labefactare non poſſunt. </
s
>
<
s
>Proinde vbi vnum ſuf
<
lb
/>
ficiat inſtrumentum,
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
non ſolet ipſum natura geminare: neque fortè, ſi geminetur; officia natu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg227
"/>
<
lb
/>
ræ minus impediret, & grauitarem afferret quàm moleſtia nos afficiat ſextus digitus quem ma
<
lb
/>
nui natura peccans affinxerit. </
s
>
<
s
>Itaque vbi commodè id effici potuerit; ad officia complura abu
<
lb
/>
titur vno
<
expan
abbr
="
eodemq́
">eodemque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>inſtrumento, vt lingua ad guſtatum,
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
& locutionem, & ore in habentibus
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg228
"/>
<
lb
/>
pulmonem ad cibi ſumptionem, & reſpirationem. </
s
>
<
s
>vt nihil planè ſine optima ratione feciſſe vi
<
lb
/>
deatur. </
s
>
<
s
>Neque verò, quia natura ſit vis quæ ratione vtatur, iam enim ratione vti eſt animæ, non
<
lb
/>
naturæ. </
s
>
<
s
>Natura porrò
<
foreign
lang
="
grc
">ὐποτατικῶς</
foreign
>
& ex ſua natura & eſſentia ſine cognitione agit pro fine </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>