1diſtantiam tendit motu recto, qui eſt ad inſtar accelerati; non ſiſtit autem
in dicta diſtantia, vbi obtinet illam; ſed propter determinationem ac
quiſitam, licèt obluctetur eadem inclinatio, pervenit vſque ad Peri
gæum, ſimili motu recto, ſed propter reluctantiam, ad inſtar retarda
ti. Secundò, finis Naturæ eſt, vt Sol lumen ſuum æqualiter, quantum
fieri poteſt, diſtribuat; vnde petitur ratio ſecundæ inclinationis, quâ Sol
à Tropico ad Æquatorem tendit, eo modo, quo dixi; nempe definito
ſemel Axe mundi, circa quem ſphærarum cœleſtium revolutiones fiant,
cuius extremitates ſunt Poli, vi huius inclinationis Sol à D, v.g. tendit
versùs F per arcum DF, qui cadit perpendiculariter in AD; cùm enim
à D duci poſſint infinitæ lineæ, versùs Æquatorem, & vna tantùm per
pendicularis, quæ eſt tangens, vel arcus, cùm radius AD continuò ten
dat versùs F ; ſi vna eſt, determinata eſt; Nec dicas, rectam DG cade
re perpendiculariter in planum Æquatoris; nam non cadit perpendicula
riter in AD; cùm tamen arcus DF vtrumque præſtet; cadit enim perpen
diculariter in vtramque, ſcilicet in AD, AF. Accedit, quòd Sol, quan
tum eſt ex ſe, ſuppoſita diſtantia connaturali à centro mundi, ad eam re
tinendam inclinat; ſed ſi in arcu DF feratur, eadem ſemper manebit di
ſtantiæ ab A. Tertiò, finis Naturæ eſt, vt omnes revolutiones diurnæ So
lis ſint æquales, & conſequenter æquè diuturnæ, cùm hæ ſint commu
nis menſura omnium motuum, & temporis externi munere defungantur.
Porrè vt dictos fines Sol obtineat, gemina illa inclinatio ita ſeſe attempe
rat, vt & ab Apogæo ad Perigæum Sol eat, & diurnæ revolutiones æqua
les ferè ſint, ſi tantùm habeatur ratio primæ inclinationis, ſpiræ fient in
eodem plano, & omnes inæquales erunt, ſiverò ſecundæ tantùm, ſpiræ
fient in ſuperficie ſphærica, eruntque omnes inæquales, vt patet ad ocu
lum, cui figura ſubjacet. Itaque ſecunda inclinatio caſtigat inæqualita
tem à prima inductam, deflexo Sole versùs Æquatorem; & prima par pari
referens, corrigit inæqualitatem, quam alioqui prima induceret depreſſo
Sole versùs centrum A; & cùm tantùm ferè temporis à Q ad H, ponendum
eſſet, quantum à D ad Q ſunt enim ſegmenta DQ, QH, fere æqualia; haud
dubiè tot ſpiræ ſegmento QH, ineſſe deberent, quot ſegmento DQ inſunt,
vt æquè diſtractæ vtrimque eſſent; quia tamen tunc ſpiræ ſegmenti QH
minores eſſent, ac proinde inæquales ſpiris alterius ſegmenti, haud dubiè
tota ſpirarum QH congeries breviori tempore decurreretur, quàm teta ſpi
rarum DQ, eodem ſcilicet & æquabili motu; ſed ſupponuntur totidem
vtrimque dies; igitur dies intra ſegmentum QH, breviores eſſent; igitur to
tum tempus, quod complectitur dies intra ſegmentum QH, decurſos, bre
vius eſſet tempore, quod complectitur dies decurſos intra ſegmentum DQ
Sed æqualia tempora ſupponuntur: itaque vt huic incommodo occurra
tur, diſtrahuntur ſpiræ ſegmenti QH, ita vt pauciores reſtent, ſed ferè æqua
les, atque ita in motu per QH Compenſatur ille motus, qui alioqui per ſpi
ras obtineri non poteſt, cùm breviores ſint, quàm par ſit.
in dicta diſtantia, vbi obtinet illam; ſed propter determinationem ac
quiſitam, licèt obluctetur eadem inclinatio, pervenit vſque ad Peri
gæum, ſimili motu recto, ſed propter reluctantiam, ad inſtar retarda
ti. Secundò, finis Naturæ eſt, vt Sol lumen ſuum æqualiter, quantum
fieri poteſt, diſtribuat; vnde petitur ratio ſecundæ inclinationis, quâ Sol
à Tropico ad Æquatorem tendit, eo modo, quo dixi; nempe definito
ſemel Axe mundi, circa quem ſphærarum cœleſtium revolutiones fiant,
cuius extremitates ſunt Poli, vi huius inclinationis Sol à D, v.g. tendit
versùs F per arcum DF, qui cadit perpendiculariter in AD; cùm enim
à D duci poſſint infinitæ lineæ, versùs Æquatorem, & vna tantùm per
pendicularis, quæ eſt tangens, vel arcus, cùm radius AD continuò ten
dat versùs F ; ſi vna eſt, determinata eſt; Nec dicas, rectam DG cade
re perpendiculariter in planum Æquatoris; nam non cadit perpendicula
riter in AD; cùm tamen arcus DF vtrumque præſtet; cadit enim perpen
diculariter in vtramque, ſcilicet in AD, AF. Accedit, quòd Sol, quan
tum eſt ex ſe, ſuppoſita diſtantia connaturali à centro mundi, ad eam re
tinendam inclinat; ſed ſi in arcu DF feratur, eadem ſemper manebit di
ſtantiæ ab A. Tertiò, finis Naturæ eſt, vt omnes revolutiones diurnæ So
lis ſint æquales, & conſequenter æquè diuturnæ, cùm hæ ſint commu
nis menſura omnium motuum, & temporis externi munere defungantur.
Porrè vt dictos fines Sol obtineat, gemina illa inclinatio ita ſeſe attempe
rat, vt & ab Apogæo ad Perigæum Sol eat, & diurnæ revolutiones æqua
les ferè ſint, ſi tantùm habeatur ratio primæ inclinationis, ſpiræ fient in
eodem plano, & omnes inæquales erunt, ſiverò ſecundæ tantùm, ſpiræ
fient in ſuperficie ſphærica, eruntque omnes inæquales, vt patet ad ocu
lum, cui figura ſubjacet. Itaque ſecunda inclinatio caſtigat inæqualita
tem à prima inductam, deflexo Sole versùs Æquatorem; & prima par pari
referens, corrigit inæqualitatem, quam alioqui prima induceret depreſſo
Sole versùs centrum A; & cùm tantùm ferè temporis à Q ad H, ponendum
eſſet, quantum à D ad Q ſunt enim ſegmenta DQ, QH, fere æqualia; haud
dubiè tot ſpiræ ſegmento QH, ineſſe deberent, quot ſegmento DQ inſunt,
vt æquè diſtractæ vtrimque eſſent; quia tamen tunc ſpiræ ſegmenti QH
minores eſſent, ac proinde inæquales ſpiris alterius ſegmenti, haud dubiè
tota ſpirarum QH congeries breviori tempore decurreretur, quàm teta ſpi
rarum DQ, eodem ſcilicet & æquabili motu; ſed ſupponuntur totidem
vtrimque dies; igitur dies intra ſegmentum QH, breviores eſſent; igitur to
tum tempus, quod complectitur dies intra ſegmentum QH, decurſos, bre
vius eſſet tempore, quod complectitur dies decurſos intra ſegmentum DQ
Sed æqualia tempora ſupponuntur: itaque vt huic incommodo occurra
tur, diſtrahuntur ſpiræ ſegmenti QH, ita vt pauciores reſtent, ſed ferè æqua
les, atque ita in motu per QH Compenſatur ille motus, qui alioqui per ſpi
ras obtineri non poteſt, cùm breviores ſint, quàm par ſit.
Auguſtin.
An fortè Sol ſentit, aut cognoſcit, ſpiras à ſe decurſas
eſſe majores aut minores? Minimè verò; Quomodo igitur tam ſollicitè
eſſe majores aut minores? Minimè verò; Quomodo igitur tam ſollicitè