Caverni, Raffaello, Storia del metodo sperimentale in Italia, 1891-1900

Table of figures

< >
[Figure 21]
[Figure 22]
[Figure 23]
[Figure 24]
[Figure 25]
[Figure 26]
[Figure 27]
[Figure 28]
[Figure 29]
[Figure 30]
[Figure 31]
[Figure 32]
[Figure 33]
[Figure 34]
[Figure 35]
[Figure 36]
[Figure 37]
[Figure 38]
[Figure 39]
[Figure 40]
[Figure 41]
[Figure 42]
[Figure 43]
[Figure 44]
[Figure 45]
[Figure 46]
[Figure 47]
[Figure 48]
[Figure 49]
[Figure 50]
< >
page |< < of 3504 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s>
                <pb xlink:href="020/01/421.jpg" pagenum="402"/>
              la inviò alla Società Reale di Londra, e fu inserita nelle Transazioni filo­
                <lb/>
              sofiche, colle seguenti parole scritte dallo stesso inventore: </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>“ Novum hoc instrumentum constat ex duobus e metallo speculis, al­
                <lb/>
              tero concavo, quod vitri obiectivi munere fungitur, altero plano: habet prae­
                <lb/>
              terea exiguam lentem ocularem plano convexam. </s>
              <s>Huius constructio facile ....
                <lb/>
              potest concipi, nempe quod Telescopii huius tubus apertus est ad eam extre­
                <lb/>
              mitatem quae ad obiecta convertitur, quod altera extremitate clausa est, ubi
                <lb/>
              locatum est speculum concavum, de quo supra meminimus; quod prope
                <lb/>
              extremitatem apertam est speculum planum ovale, quam potest exiguum,
                <lb/>
              quo minus impediat ingredientis lucis radios, et quod idem speculum incli­
                <lb/>
              natum ad superiorem Tubi partem versus, quae parvo terebrata est fora­
                <lb/>
              mine munito lente oculari, ita ut radii a re perspicienda prodeuntes prius
                <lb/>
              incidant in speculum concavum in imo Tubo positum, unde reflectuntur al­
                <lb/>
              teram Tubi extremitatem versus, ubi intercipiantur a plano speculo obli­
                <lb/>
              que collocato, a quo reflexi diriguntur ad exiguam lentem oculare plano
                <lb/>
              convexam atque adeo ad spectatoris oculum, qui, deorsum versus intuens,
                <lb/>
              ea videt ad quae Telescopium conversum est. </s>
              <s>Ut haec plenius et melius in­
                <lb/>
              telligantur, Lector inspiciat, si libet, figuram 33 in qua AB est concavum
                <lb/>
                <figure id="id.020.01.421.1.jpg" xlink:href="020/01/421/1.jpg" number="41"/>
              </s>
            </p>
            <p type="caption">
              <s>Figura 33.
                <lb/>
              speculum, cuius radius aut semidia­
                <lb/>
              meter est pollicum duodecim cum
                <lb/>
              besse vel tredecim, CD aliud specu­
                <lb/>
              lum metallicum, cuius superficies
                <lb/>
              plana est, peripheria vero ovalis, GD
                <lb/>
              est filum ferreum, quod solide retinet
                <lb/>
              amulum cupreum, et cui affixum est
                <lb/>
              speculum CD, F parva lens ocularis
                <lb/>
              plana superius et convexa inferius, cuius radius est uncialis, vel etiam minor. </s>
              <s>”
                <lb/>
              E così prosegue a descriver gli altri organi inservienti alla montatura e al
                <lb/>
              maneggio dello strumento (Op. </s>
              <s>omn. </s>
              <s>opt., Patavii 1773, Apendix, pag. </s>
              <s>11, 12). </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>Ma in un'Epistola precedente, data del 6 Febbraio 1672, e inserita nel
                <lb/>
              numero 80 delle Transazioni filosofiche, aveva il Newton fatto partecipare
                <lb/>
              alla Società Reale di Londra la sua scoperta
                <emph type="italics"/>
              De luce et coloribus,
                <emph.end type="italics"/>
              la quale
                <lb/>
              gli fu occasione, ed efficace consiglio di rivolgersi a ritrovare il nuovo stru­
                <lb/>
              mento. </s>
              <s>“ Ineunte anno 1666, quo tempore operam dabam conficiendis opti­
                <lb/>
              cis vitris figurarum a sphaerica diversarum, mihi vitreum prisma trìangu­
                <lb/>
              lare paravi, eo notissima phaenomena colorum experturus ” (ibi, pag. </s>
              <s>3). E
                <lb/>
              prosegue a dire come, per mezzo di quel prisma, gli occorresse a far la
                <lb/>
              scoperta de'varii gradi di refrangibilità de'raggi della luce, d'onde egli venne
                <lb/>
              a persuadersi esser vana e inutile fatica il pretendere di ridurre i vetri da
                <lb/>
              canocchiali alla loro desiderata perfezione. </s>
              <s>” Postquam haec intellexi, circa
                <lb/>
              vitra laborare destiti. </s>
              <s>Noveram enim Telescopia perfectiora hucusque haberi
                <lb/>
              non potuisse, non solum quia deerant vitra reipsa praedita figuris quas optici
                <lb/>
              Auctores praescripserant .... sed etiam quia lux ipsa est mistura quaedam
                <lb/>
                <gap/>
              </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>