Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646

Table of figures

< >
< >
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N270EE">
            <pb pagenum="387" xlink:href="026/01/421.jpg"/>
            <p id="N279DD" type="main">
              <s id="N279DF">Decimotertiò, currus initio difficiliùs trahitur; </s>
              <s id="N279E3">ratio eſt, quia nullus
                <lb/>
              impetus ineſt initio, qui vbi ſemel productus primo inſtanti; </s>
              <s id="N279E9">nec totus
                <lb/>
              deſtruatur ſecundo; </s>
              <s id="N279EF">nec enim totus fruſtrà eſt; </s>
              <s id="N279F3">habet enim aliquem effe­
                <lb/>
              ctum, id eſt motum; </s>
              <s id="N279F9">augetur per acceſſionem noui impetus ſecundo in­
                <lb/>
              ſtanti producti; idem dico de tertio, quarto, quinto, &c. </s>
              <s id="N279FF">donec tandem
                <lb/>
              poſt aliquod tempus motu
                <expan abbr="æq́uabili">æquabili</expan>
              procedat currus; </s>
              <s id="N27A09">quia ſcilicet quan­
                <lb/>
              tum deſtruitur ſingulis inſtantibus,
                <expan abbr="tantũdem">tantundem</expan>
              ferè producitur, ſed mi­
                <lb/>
              nùs profectò, quàm initio; igitur faciliùs; </s>
              <s id="N27A15">igitur initio difficiliùs; </s>
              <s id="N27A19">hinc
                <lb/>
              equi totis neruis enituntur initio, præſertim in plano arduo; </s>
              <s id="N27A1F">at vbi cur­
                <lb/>
              rus primum impetum accepit, longè faciliùs deinde propagatur; </s>
              <s id="N27A25">hinc ſi
                <lb/>
              rumpatur funis, quo trahitur currus præcipiti equorum curſu, currus
                <lb/>
              ipſe deinde per aliquod tempus adhuc rotatur; </s>
              <s id="N27A2D">igitur prior impetus du­
                <lb/>
              rat adhuc; nec enim nouus producitur. </s>
            </p>
            <p id="N27A33" type="main">
              <s id="N27A35">Decimoquartò, ſi dum quis trahit toto niſu magnum aliquod pondus,
                <lb/>
              funis rumpatur, pronus corruit; </s>
              <s id="N27A3B">ratio eſt, quia totum
                <expan abbr="impetũ">impetum</expan>
              in ſe produ­
                <lb/>
              cit, quem in ſe ſimul & pondere integro fune ſeruato produxiſſet; </s>
              <s id="N27A45">hinc
                <lb/>
              dum duo in partes aduerſas cylindrum, vel funem trahunt, ſi dimittat
                <lb/>
              vnus ſupinus, alter proruit; </s>
              <s id="N27A4D">quæ omnia ex noſtris principijs luce clariora
                <lb/>
              redduntur; </s>
              <s id="N27A53">non eſt tamen, quod aliquis exiſtimet huius phœnomeni ra­
                <lb/>
              tionem tantùm à priori impetu conſeruato eſſe; </s>
              <s id="N27A59">qui certè minor erat in
                <lb/>
              trahente, quàm vt hunc effectum præſtare poſſit, cùm toti ponderi di­
                <lb/>
              ſtribuatur; igitur potiſſima ratio duci debet ab impetu nouo producto,
                <lb/>
              quî cùm in auulſum pondus tranſire non poſſit, totus in ipſo trahente
                <lb/>
              quaſi ſubſiſtit. </s>
            </p>
            <p id="N27A65" type="main">
              <s id="N27A67">Decimoquintò, vt quis fortius trahat firmo pede, & crure intento, ſo­
                <lb/>
              lum ipſum aduerſo niſu premit; </s>
              <s id="N27A6D">ratio in promptu eſt, quia dum manu
                <lb/>
              trahit corporis truncum lumborum vi, & oſſium contractorum explica­
                <lb/>
              tione ſurſum attollit; </s>
              <s id="N27A75">igitur nouus impetus ponderi tracto accedit; </s>
              <s id="N27A79">hinc
                <lb/>
              pede, vel genu in partem aduerſam contranititur, qui trahit; </s>
              <s id="N27A7F">nam que­
                <lb/>
              madmodum gemino brachio fortiùs trahimus, quàm vno; ita prorſus,
                <lb/>
              cum brachiorum vis iuuatur à lumbis, cruribus, &c. </s>
              <s id="N27A87">haud dubiè vali­
                <lb/>
              dior eſt. </s>
            </p>
            <p id="N27A8C" type="main">
              <s id="N27A8E">Decimoſextò, cum faciliùs amoueri poteſt, quod pellimus pede, vel
                <lb/>
              genu, quàm quod trahimus manu, vel vnco, illud ipſum mouetur; </s>
              <s id="N27A94">hinc
                <lb/>
              vnco, ſi quis annulum apprehenſum trahat quantumuis immobilem, &
                <lb/>
              pede firmo nauim pellat in aduerſam partem; </s>
              <s id="N27A9C">haud dubiè, quia faciliùs
                <lb/>
              moueri poteſt nauis quàm annulus, verſus annulum ibit; </s>
              <s id="N27AA2">ſed ne diuer­
                <lb/>
              ſas impreſſionum rationes, quæ in motu nauis vulgò apparent diſtraha­
                <lb/>
              mus; hoc loco breuiter omnes congerendas eſſe putaui. </s>
              <s id="N27AAA">Primò ad lit­
                <lb/>
              tus tendit cum trahitur vnco annullus immobilis, vt iam dictum eſt. </s>
              <s id="N27AAF">Se­
                <lb/>
              cundò, ſi pellitur, vel fundum aquæ, vel aliud corpus immobile longio­
                <lb/>
              ri ligno, & pede pellatur ipſa nauis in aduerſam partem, in cam ibit
                <lb/>
              propter
                <expan abbr="eãdem">eandem</expan>
              rationem; Tertiò ſi pellatur aqua remis fixo etiam pe­
                <lb/>
              de vel crure contranitente in aduerſam partem, idem ſequetur effectus. </s>
              <s id="N27ABF">
                <lb/>
              Quartò, hinc quò remus latior eſt, & longior erit, maior erit effectus, </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>