Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N270EE">
            <p id="N27BA6" type="main">
              <s id="N27BD8">
                <pb pagenum="389" xlink:href="026/01/423.jpg"/>
              fortè aliqua pars ſeparetur, vel comprimatur. </s>
              <s id="N27BE1">8°. </s>
              <s id="N27BE4">producitur tamen
                <lb/>
              împetus in organo; probatur ex niſu; immò & compreſſione molliorum
                <lb/>
              partium. </s>
              <s id="N27BEC">9°. </s>
              <s id="N27BEF">quando duo ſeſe mutuò, & æquali niſu pellunt, vterque in ſe
                <lb/>
              ipſo, & in alio producit impetum; </s>
              <s id="N27BF5">in ſe quidem, quia maximè euitetur,
                <lb/>
              & defatigatur potentia motrix; in alio verò, in quo fit aliqua partium
                <lb/>
              compreſſio, quæ ſine impetu
                <expan abbr="nũquam">nunquam</expan>
              fit. </s>
              <s id="N27C01">10°. </s>
              <s id="N27C04">ſi os pelleret os, ſeu corpus
                <lb/>
              durum aliud durum, natiua vi diſtincta à grauitatione, in neutro pro­
                <lb/>
              duceretur impetus; </s>
              <s id="N27C0C">quia eſſet fruſtrà: vide quæ diximus ſuprà de tra­
                <lb/>
              ctione. </s>
              <s id="N27C12">11°. </s>
              <s id="N27C15">pellens etiam firmo pede ſolum, in aduerſam partem pellit,
                <lb/>
              ſeu premit; rationem iam attulimus ſuprà. </s>
              <s id="N27C1B">12°. </s>
              <s id="N27C1E">ſi dum reluctantem alium
                <lb/>
              & contranitentem pellis, ſeſe illicò cedens eripiat, pronus in terram
                <lb/>
              corrues. </s>
              <s id="N27C25">13°.ſí plures idem pondus pellant, actione communi impetum
                <lb/>
              producunt; hæc, & alia multa ex dictis de tractione facilè per eadem
                <lb/>
              principia demonſtrantur. </s>
            </p>
            <p id="N27C2D" type="main">
              <s id="N27C2F">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Theorema
                <emph.end type="italics"/>
              8.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N27C3B" type="main">
              <s id="N27C3D">
                <emph type="italics"/>
              Attolli aliquid poteſt & eleuari,
                <emph.end type="italics"/>
              1°. </s>
              <s id="N27C45">ſi producatur impetus maior impe­
                <lb/>
              tu grauitationis; ratio clara eſt, quia fortior præualet. </s>
              <s id="N27C4B">2°. </s>
              <s id="N27C4E">deſtruitur ſe­
                <lb/>
              cundo inſtanti aliquid impetus producti; quia eſt fruſtrà propter
                <lb/>
              impetum natiuum. </s>
              <s id="N27C56">3°. </s>
              <s id="N27C59">ſi tantùm producatur impetus ſingulis in­
                <lb/>
              ſtantibus, quantum deſtruitur, motus erit æquabilis, ſi plùs, acceleratus,
                <lb/>
              ſi minùs, retardatus, patet ex dictis.4°.pondus attollitur initio difficiliùs
                <lb/>
              propter rationem prædictam; minùs enim produci debet impetus ſecun­
                <lb/>
              do inſtanti, quàm primò. </s>
              <s id="N27C65">5°. </s>
              <s id="N27C68">ſub funem tamen valdè laborat potentia
                <lb/>
              propter
                <expan abbr="compreſſionẽ">compreſſionem</expan>
              , & tenſionem partium, de qua ſuprà.6°. </s>
              <s id="N27C71">difficiliùs
                <lb/>
              attollitur ingens pondus, quàm modicum; ratio clara eſt, quia plures
                <lb/>
              partes impetus imprimi debent maiori, cui plures inſunt, quàm minori. </s>
              <s id="N27C79">
                <lb/>
              7°. </s>
              <s id="N27C7D">facilius attollitur per planum inclinatum, quàm per lineam vertica­
                <lb/>
              lem deorſum, rationem iam attulimus l. 5. 8°. </s>
              <s id="N27C84">hinc etiam organo me­
                <lb/>
              chanico faciliùs attollitur pondus, de quo lib. 11. 9°. </s>
              <s id="N27C89">licèt grauitas non
                <lb/>
              reſiſteret, corpus maius difficilius attolleretur, quàm minus; quia plures
                <lb/>
              partes impetus illius motus deſideraret, quàm huius, ſed maior impetus
                <lb/>
              difficiliùs imprimitur, quàm minor. </s>
            </p>
            <p id="N27C93" type="main">
              <s id="N27C95">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Theorema
                <emph.end type="italics"/>
              9.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N27CA1" type="main">
              <s id="N27CA3">
                <emph type="italics"/>
              Corpus
                <emph.end type="italics"/>
              1°.
                <emph type="italics"/>
              deprimitur per impetum infra medium grauius, v. g. lignum̨
                <lb/>
              infra aquam
                <emph.end type="italics"/>
              ; ratio clara eſt. </s>
              <s id="N27CB8">2°. </s>
              <s id="N27CBB">deprimitur, vel trahendo, vel impellen­
                <lb/>
              do, vel calcando. </s>
              <s id="N27CC0">3°. </s>
              <s id="N27CC3">trahimus ſæpè deorſum, vt corpus attollatur ſur­
                <lb/>
              ſum, vt in trochleis. </s>
              <s id="N27CC8">4°. </s>
              <s id="N27CCB">quò corpus maius eſt, & leuius difficiliùs depri­
                <lb/>
              mitur infra medium grauius, quia non poteſt deprimi niſi plures medij
                <lb/>
              grauiores partes attollantur, vt clarum eſt; exemplum habes in nauibus,
                <lb/>
              5°. </s>
              <s id="N27CD5">deprimimus aliquando corpora per tenſionem, vt ramos arborum,
                <lb/>
              ſeu per librationem, vt campanarum funes, ſeu extremos vectes. </s>
              <s id="N27CDA">6°. </s>
              <s id="N27CDD">
                <lb/>
              clauus deprimitur, vel palus tribus modis. </s>
              <s id="N27CE1">1°. </s>
              <s id="N27CE4">percuſſione; 2°. </s>
              <s id="N27CE7">ia­
                <lb/>
              ctu ſeu eiaculatione. </s>
              <s id="N27CEC">3°. </s>
              <s id="N27CEF">impulſione; de hac iam ſuprà actum eſt, de dua­
                <lb/>
              bus primis paulò pòſt agetur, ſed hæc ſunt facilia, & faciles cauſæ. </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>