Huygens, Christiaan, Christiani Hugenii opera varia; Bd. 2: Opera geometrica. Opera astronomica. Varia de optica

Page concordance

< >
Scan Original
411 652
412 653
413 654
414 655
415 656
416 657
417 658
418 659
419 660
420 661
421 662
422 663
423 664
424 665
425 666
426 667
427 668
428 669
429 670
430 671
431 672
432 673
433 674
434 675
435 676
436 677
437 678
438 679
439 680
440 681
< >
page |< < (670) of 568 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div390" type="section" level="1" n="156">
          <pb o="670" file="0410" n="429" rhead="CHRISTIANI HUGENII"/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8831" xml:space="preserve">Porro quæri poteſt de animalibus, tam ratione utentibus
              <lb/>
            quàm brutis; </s>
            <s xml:id="echoid-s8832" xml:space="preserve">atque etiam de ſtirpibus arboribuſque; </s>
            <s xml:id="echoid-s8833" xml:space="preserve">an, quæ
              <lb/>
            iſthic naſcuntur, noſtris magnitudine reſpondeant. </s>
            <s xml:id="echoid-s8834" xml:space="preserve">Nam
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0410-01" xlink:href="note-0410-01a" xml:space="preserve">Magnitudi-
                <lb/>
              nem corpo-
                <lb/>
              rum in Pla-
                <lb/>
              netis exiſten-
                <lb/>
              tium ex Pla-
                <lb/>
              netarum
                <lb/>
              magnitudine
                <lb/>
              non recte
                <lb/>
              nonjici.</note>
            ſi hæc ipſorum globorum mole natura metiatur, eſſent in
              <lb/>
            Jove ac Saturno animalia quædam decies aut quindecies al-
              <lb/>
            tiora Elephantis, aut tantundem longitudine balænas noſtras
              <lb/>
            ſuperantia. </s>
            <s xml:id="echoid-s8835" xml:space="preserve">Tum illa quæ ratione prædita ſunt, gigantum
              <lb/>
            corpora haberent noſtris comparata. </s>
            <s xml:id="echoid-s8836" xml:space="preserve">Qua quidem in re ni-
              <lb/>
            hil video quod vel mirum ſit, vel fieri nequeat. </s>
            <s xml:id="echoid-s8837" xml:space="preserve">Nulla ta-
              <lb/>
            men ratione cogimur ut re ipſa id ita eſſe credamus; </s>
            <s xml:id="echoid-s8838" xml:space="preserve">quan-
              <lb/>
            doquidem in multis rebus apparet non iis menſuræ regulis
              <lb/>
            naturam ſe obſtrinxiſſe quæ noſtra opinione convenientiores
              <lb/>
            videbantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s8839" xml:space="preserve">Veluti quod ipſorum globorum Planetariorum
              <lb/>
            moles nequaquam pro diſtantia eorum a Sole conſtituta ſit,
              <lb/>
            cum Mars manifeſto minor ſit Venere, etſi remotior: </s>
            <s xml:id="echoid-s8840" xml:space="preserve">cum-
              <lb/>
            que converſio Jovis, ſuper axe ſuo, 10 horis peragatur;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8841" xml:space="preserve">Telluris vero, tantò minoris, impendat horas 24. </s>
            <s xml:id="echoid-s8842" xml:space="preserve">Poſſet
              <lb/>
            vero dubitari, cum proportionem in his ita negligat Natu-
              <lb/>
            ra, an non fortaſſe pumiliones quidam ſint incolæ Planeta-
              <lb/>
            rum, aut ranis muribuſve non majores. </s>
            <s xml:id="echoid-s8843" xml:space="preserve">Sed oſtendam poſt-
              <lb/>
            ea cur id nequaquam conſentaneum putandum ſit.</s>
            <s xml:id="echoid-s8844" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8845" xml:space="preserve">Aliud quoque dubium exoriri poſſet, utrum genus unum
              <lb/>
            tantum animalium quæ rationem ſortita ſint, an plura in
              <lb/>
            Planetis ſingulis reperiantur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8846" xml:space="preserve">num diſpari rationis vi. </s>
            <s xml:id="echoid-s8847" xml:space="preserve">Ac
              <lb/>
            profecto tale quid in Terra hac noſtra contigiſſe cernimus.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8848" xml:space="preserve">Non de iis nunc dico quæ figuram hominum præferunt; </s>
            <s xml:id="echoid-s8849" xml:space="preserve">
              <lb/>
            (etſi de his quoque id non abſurde dici poſſit) ſed ſi quo-
              <lb/>
            rundam è beſtiarum genere, ſenſum intellectumque ſpecte-
              <lb/>
            mus; </s>
            <s xml:id="echoid-s8850" xml:space="preserve">veluti canum, ſimiarum, caſtorum, elephantorum; </s>
            <s xml:id="echoid-s8851" xml:space="preserve">
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0410-02" xlink:href="note-0410-02a" xml:space="preserve">In
                <unsure/>
              Planetis
                <lb/>
              ut in Terra
                <lb/>
              varia eſſe
                <lb/>
              animalia
                <lb/>
              quibus ratio
                <lb/>
              competat.</note>
            imo & </s>
            <s xml:id="echoid-s8852" xml:space="preserve">avium quarundam, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8853" xml:space="preserve">apicularum, ea talia ſunt, ut
              <lb/>
            nequaquam folum genus hominum rationis particeps dicen-
              <lb/>
            dum videatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s8854" xml:space="preserve">Apparet enim quoddam hujus inſtar in iſtis
              <lb/>
            omnibus, quod, abſque ulla inſtitutione aut experientia, iis
              <lb/>
            ineſſe deprehenditur.</s>
            <s xml:id="echoid-s8855" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">Et inter ea
            <lb/>
          Hominibus
            <lb/>
          @milia.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8856" xml:space="preserve">Attamen dubitari nequit quin longè præcellat hominum
              <lb/>
            intelligentia & </s>
            <s xml:id="echoid-s8857" xml:space="preserve">ingenium, quippe innumeris rebus </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>