Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001685
">
<
pb
pagenum
="
394
"
xlink:href
="
016/01/043.jpg
"/>
per ſe, quòd validiſſimo ictu excutietur
<
lb
/>
verſus D, quia ſimul impetu iacientis, &
<
lb
/>
natura feretur in D. </
s
>
<
s
id
="
s.001686
">Par autem erat, quòd
<
lb
/>
debiliſſimus ictus eſſet illi contrarius, id
<
lb
/>
eſt, verſus C, validiſſimus autem ſuperio
<
lb
/>
rum verſus D, quorum neutrum experi
<
lb
/>
mento conſtat: ſed validiſſimus eſt ſupe
<
lb
/>
riorum FE, mediocris FC, & debiliſſi
<
lb
/>
mus FA. </
s
>
<
s
id
="
s.001687
">Cur ita? </
s
>
<
s
id
="
s.001688
">Sanè quoniam aër rectà
<
lb
/>
magis, quàm ad latera fertur, igitur debi
<
lb
/>
liſſimus eſt ictus ex F in A. </
s
>
<
s
id
="
s.001689
">Debuerat iuxta
<
lb
/>
hanc rationem validiſſimus eſſe ex F in C,
<
lb
/>
ſed quia tota grauitas obſtat ponderis, ideò
<
lb
/>
vbi aër maximè mouetur, & pondus mi
<
lb
/>
nus grauitatis habet, hoc autem eſt in linea
<
lb
/>
FE, ibi validiſſimè torquetur pila. </
s
>
<
s
id
="
s.001690
">Reli
<
lb
/>
quum eſt igitur vt mediocriter ex F in C
<
lb
/>
feratur, id eſt, rectà in ſublime. </
s
>
<
s
id
="
s.001691
">Ne tamen
<
lb
/>
erres in ſagittis, quæ ob longitudinem &
<
lb
/>
alas velociùs quandoque feruntur ex F in
<
lb
/>
A, quàm in C, nunquam autem magis,
<
lb
/>
quàm in E: ob id qui muros quatiunt, ma
<
lb
/>
chinas ad ſemiorthon, id eſt, ad libellam
<
lb
/>
FE collocant: nam tertia fermè parte ictus
<
lb
/>
augetur. </
s
>
<
s
id
="
s.001692
">Cùm verò pila ad ſupremum re
<
lb
/>
ctà peruenerit, non per circulum, nec
<
lb
/>
rectà ſurſum illicò deſcendit, ſed media
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg175
"/>
<
lb
/>
quaſi linea, quæ parabolæ fermè imita
<
lb
/>
tur circum ambientem lineam, vt BC eſt,
<
lb
/>
demùm ex C in D motu grauis rectà ad vn
<
lb
/>
guem.
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.043.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/043/1.jpg
"
number
="
26
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg176
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001693
">
<
margin.target
id
="
marg174
"/>
Ratio motus
<
lb
/>
grauium
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
<
lb
/>
violenter
<
lb
/>
mouentur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001694
">
<
margin.target
id
="
marg175
"/>
Modus quo
<
lb
/>
grauia poſt
<
lb
/>
ictum deſ
<
lb
/>
cendunt.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001695
">
<
margin.target
id
="
marg176
"/>
Cur vix vl
<
lb
/>
lus feriatur
<
lb
/>
à plumbeis
<
lb
/>
pilulis, quæ
<
lb
/>
maximo nu
<
lb
/>
mero in al
<
lb
/>
tum mit
<
lb
/>
tuntur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001696
">Quæ igitur proiiciuntur, tribus ex moti
<
lb
/>
bus conſtant, primo violento, vltimo ex
<
lb
/>
quiſitè naturali, & medio ex vtroque mi
<
lb
/>
ſto: propter tam multiplicem motus ratio
<
lb
/>
nem metiri ad vnguem talia planè eſt im
<
lb
/>
poſſibile, coniectura tamen aſſequi licet.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001697
">Debiliſſimi planè motus ex B in C: vnde
<
lb
/>
plumbeæ pilæ calore diſſipatæ, ob hoc etiam
<
lb
/>
minùs lædunt, vt vix vnum aut alterum,
<
lb
/>
ob ictus in ſublime deſtinatos, quum tamen
<
lb
/>
frequenter aut auium cauſa, aut exoneran
<
lb
/>
dæ machinæ, emitti ſoleant pilæ ſemiuncia
<
arrow.to.target
n
="
marg177
"/>
<
lb
/>
grauiores, vulneratos aut grauiter percuſſos
<
lb
/>
videas inter tot millia. </
s
>
<
s
id
="
s.001698
">Sed quum per æqui
<
lb
/>
diſtantem finitori lineam tam difficulter
<
lb
/>
grauia moueantur, cur eſt quòd ſuſpenſa
<
lb
/>
facilè adeò impelluntur, vt annulus filo ſuſ
<
lb
/>
penſus ſpontè videatur moueri, atque ob id
<
lb
/>
etiam præcantationis præſe fert imaginem?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001699
">Cauſa eſt, quòd tota vis integra impellen
<
lb
/>
ti relinquitur: qui verò proiicit, duo facit,
<
lb
/>
ſuſtinet & impellit: at appenſo pondere,
<
lb
/>
quum ab alio iam ſuſtineatur: quicquid
<
lb
/>
virium eſt ad impulſum integrum manet.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001700
">At vero quum impellitur, tanta fermè vi
<
lb
/>
redit ad medium, quanta ab illo, depul
<
lb
/>
ſum eſt: igitur quum ea vi iam depulſum
<
lb
/>
fit à medio, gratia exempli per cubiti ſpa
<
lb
/>
tium, tantundem diſcedere in contrariam
<
lb
/>
partem neceſſarium erit, atque ita conti
<
lb
/>
nuo ac alternato reditu tardiſſimè con
<
lb
/>
quieſcere. </
s
>
<
s
id
="
s.001701
">Cùm igitur in annulo motus hic
<
lb
/>
vel occulta ſpirituum motione paululùm
<
lb
/>
iuuatur, adeò ſpontè augetur, vt verbis
<
lb
/>
vim fuiſſe credas. </
s
>
<
s
id
="
s.001702
">Quamobrem cùm pau
<
lb
/>
lò concitatior eſt annuli motus, ipſo iam
<
lb
/>
( vt dixi ) ſeipſum mouente, videtur annu
<
lb
/>
lo dæmon ineſſe, qui annulum moueat. </
s
>
<
s
id
="
s.001703
">Eſt
<
lb
/>
autem motus hic etiam in filo longiore fa
<
lb
/>
cilior, euidenti demonſtratione. </
s
>
<
s
id
="
s.001704
">Sit enim
<
lb
/>
annulus in F, & moueatur per BC, ſuſ
<
lb
/>
penſus in A, & rurſus ſuſpenſus in A po
<
lb
/>
natur in G, & moueatur per DHE, quæ ſit
<
lb
/>
æqualis BFC, & L centrum terræ: con
<
lb
/>
ſtat igitur, quod dum eſt in F, mouebitur
<
lb
/>
contra naturalem motum per FG: & dum
<
lb
/>
eſt in H, per HK, ſed HK eſt breuior FG,
<
lb
/>
vt in primo de Circulis demonſtrauimus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001705
">Igitur cùm potentia mouens eadem ſit, &
<
lb
/>
quod mouetur idem, & maius tranſeat
<
lb
/>
ſpatium in F quàm in H, à centro, ſeu ma
<
lb
/>
gis aſcendat, tranſibit illud in longiori tem
<
lb
/>
pore: igitur ſi in æquali tempore debent
<
lb
/>
moueri, minore impetu indiget H, quàm F,
<
lb
/>
& ideò quantò altiùs ſuſpenditur, eò faci
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.043.2.jpg
"
xlink:href
="
016/01/043/2.jpg
"
number
="
27
"/>
<
lb
/>
liùs mouetur mobile, & minori labore.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001706
">Cùm igitur filum longum fuerit, initium
<
lb
/>
motus ducet, vel ab incauto manuum mo
<
lb
/>
tu, vel ab aëre, vel à ſpiritibus ipſis, quo
<
lb
/>
rum vis etiam per filum deſcendit. </
s
>
<
s
id
="
s.001707
">Ita adeò
<
lb
/>
facili motu illius, & tot cauſis mouenti
<
lb
/>
bus, nil mirùm immotis digitis, & fili ini
<
lb
/>
tio annulum moueri, quo moto vix ceſſa
<
lb
/>
tionis, cùm graue ( vt dixi ) appenſum tam
<
lb
/>
pertinaciter ſeipſum moueat, initium pote
<
lb
/>
rit inuenire: atque hoc modo præcantatio
<
lb
/>
ne moueri videtur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001708
">
<
margin.target
id
="
marg177
"/>
De motu
<
lb
/>
annuli.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001709
">Sed poſtquam hæc clara ſunt: dubitabit
<
lb
/>
aliquis, cur tenuia corpora non ſolum mo
<
lb
/>
tum velocem admittunt, quòd rationi con
<
lb
/>
ſonum eſt, ſed etiam faciunt, quod diſſonum
<
lb
/>
eſt? </
s
>
<
s
id
="
s.001710
">Nam impulſus aquæ minùs violentus
<
lb
/>
eſt, cum alicui rei intruditur, quàm aëris, &
<
lb
/>
aëris, quàm ignis, Indicio fuit inſtrumen
<
lb
/>
tum, quod ( vt audio ) nam non vidi, Ger
<
lb
/>
manus attulit, vlnas longum 20. ex cupreſ
<
lb
/>
ſo, cuius foramen adeò anguſtum erat, vt
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg178
"/>
<
lb
/>
cicerem etiamſi rotundus fuiſſet, non eſſet
<
lb
/>
admiſſurum. </
s
>
<
s
id
="
s.001711
">Craſſitudo vlna minor. </
s
>
<
s
id
="
s.001712
">Impel-</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>