Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
>
[Figure 11]
Page: 514
[Figure 12]
Page: 514
[Figure 13]
Page: 692
[Figure 14]
Page: 692
[Figure 15]
Page: 861
[Figure 16]
Page: 872
[Figure 17]
Page: 872
[Figure 18]
Page: 874
[Figure 19]
Page: 880
[Figure 20]
Page: 880
[Figure 21]
Page: 880
[Figure 22]
Page: 880
[Figure 23]
Page: 880
[Figure 24]
Page: 880
[Figure 25]
Page: 880
[Figure 26]
Page: 880
[Figure 27]
Page: 1033
[Figure 28]
Page: 1054
[Figure 29]
Page: 1055
[Figure 30]
Page: 1055
<
1 - 30
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
24
"/>
ſed infinitum, vt quòd ſine digitis homo oriatur. </
s
>
<
s
>Hęc verò ſunt præter naturam ſimpliciter, & ad
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg241
"/>
<
lb
/>
monſtra referuntur. </
s
>
<
s
>Neque verò illud monſtrum eſt, quòd mulus non propaget, & talpa non
<
lb
/>
cernat. </
s
>
<
s
>ſemper enim ſic euenit, aut plurimum; & ſecundum naturam igitur. </
s
>
<
s
>Sed quòd hic ſine
<
lb
/>
oculis, aut digitis oriatur, infrequens eſt: itaque præter naturam. </
s
>
<
s
>Cęterùm de hiſce differentiis
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg242
"/>
<
lb
/>
pluribus poſteà diſſeretur. </
s
>
<
s
>At verò ſi non abundat natura, neque deficit; certè complebit om
<
lb
/>
nia quæcunque aggredietur, vt omnibus ſuis numeris & partibus abſoluta ſint quæ quidem pro
<
lb
/>
cuiuſque rei ratione deſiderantur. </
s
>
<
s
>Nil igitur erit in natura (niſi quæ vis obſtitit) imperfectum;
<
lb
/>
quando ad extremum ſui motus natura peruenerit. </
s
>
<
s
>Neque ſolùm; quia naturæ mouentis offi
<
lb
/>
cia non amplius flagiter: verùm etiam, quod in eo genere ſummum ſit & extremum quo natura
<
lb
/>
queat aſpirare. </
s
>
<
s
>Et verò vt negari non poteſt, in omni rerum inſtitutione eſſe aliquid extremum,
<
lb
/>
atque perfectum, pictura enim & fabrica
<
expan
abbr
="
cęteręq́
">cęteręque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>artes habent quendam abſoluti operis
<
expan
abbr
="
effectũ
">effectum</
expan
>
:
<
lb
/>
ſic in vite & homine dandum eſt naturam ſuo quodam itinere peruenire ad extremum quod in
<
lb
/>
eo genere ſit præſtantiſsimum, atque illud eſt, vt ſuo quæque res munere fungatur, veluti quòd
<
lb
/>
plantæ fructum ferant, & animalia conſimile generare poſsint. </
s
>
<
s
>Quocirca neque etiam videtur
<
lb
/>
aggredi id quod ſe adepturam non ſperat, cùm perpetuò contendat in finem, quo impoſito tum
<
lb
/>
res abſoluta eſt: hic ſi tollatur, iam non habebit natura quo properet. </
s
>
<
s
>ecquid igitur cauſſæ, cur
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg243
"/>
<
lb
/>
mouere incipiat? </
s
>
<
s
>ſemper enim malè habebit & fruſtra laborabit. </
s
>
<
s
>præſtat ergo quieſcere. </
s
>
<
s
>Verun
<
lb
/>
tamen, cùm ex artibus aliquæ
<
expan
abbr
="
naturã
">naturam</
expan
>
imitentur, vt pictura,
<
expan
abbr
="
nõnullæ
">nonnullæ</
expan
>
<
expan
abbr
="
ſuppleãt
">ſuppleant</
expan
>
& perficiant ea, quę
<
lb
/>
natura non poteſt, vt chirurgica, neque enim natura poteſt os luxatum componere; ſic
<
foreign
lang
="
grc
">ἡτεχυν</
foreign
>
<
lb
/>
in agricultura
<
foreign
lang
="
grc
">ὑπηρετεῖ τῇ φύσει</
foreign
>
, vt inſitione & ſtercoratione
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
non igitur (dicet quiſpiam)
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg244
"/>
<
lb
/>
natura cuncta perficiet, quæ natura exiſtunt. </
s
>
<
s
>Niſi dicamus artem ſic perficere ea, quæ ſunt na
<
lb
/>
tura, quatenus ſine illius ope natura non poſſet opera ſua pręſtare; quaſi ars in operis partem ac
<
lb
/>
cipiatur, quandò non ſubminiſtrat ars agendi patiendiúe facultatem rebus naturalibus: ſed ap
<
lb
/>
plicat agentia ad patientia, & è medio tollit impedimenta. </
s
>
<
s
>his expeditis, natura tum per ſe ip
<
lb
/>
ſam operatur, vt oſſa conglutinat. </
s
>
<
s
>Itaque medicina
<
expan
abbr
="
aliæq́
">aliæque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>artes naturæ miniſtræ dicuntur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Quinimmo, ſi rem ipſam diligentius obſerues, natura perficit ea quæ fiunt ab arte. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Ecce ſerit
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg245
"/>
<
lb
/>
agricola, is vere pluuiam exoptat quę promoueat ſegetes, & ſolem, qui ęſtate maturet; atque ita
<
lb
/>
ſementem accommodat ad anni tempeſtates, vt cum frugum profectu congruant. </
s
>
<
s
>Aedificator
<
lb
/>
etiam faſtigium conficit fornicatum, quia lapides nutu
<
expan
abbr
="
pondereq́
">pondereque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>proprio pręgrauantes, conten
<
lb
/>
dendo ad centrum, & ſeſe viciſsim comprimendo, redduntur immobiles. </
s
>
<
s
>Itaque iam hic ars
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg246
"/>
<
lb
/>
perfectis vtitur; ſed quoniam aptat ad vſus humanos; etiam perficere perhibetur. </
s
>
<
s
>Ergo ſimpli
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg247
"/>
<
lb
/>
citer perfectio proficiſcitur à natura quam ita perſequitur, vt ab eo progreſſu ne digito quidem
<
lb
/>
recedat. </
s
>
<
s
>Itaque ars etiam naturæ motibus obſequitur & hunc illi opponit, vt vim naturæ ſupe
<
lb
/>
rantis reprimens
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
varios & multiplices vſus exhibere poſsit. </
s
>
<
s
>At verò perfectionem præſtat na
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg248
"/>
<
lb
/>
tura, quòd vnaquæque res naturalis ſic agit; quia ſic natura comparata eſt. </
s
>
<
s
>Et (ni prorſus fallor)
<
lb
/>
aliter ſe res habet atque in cęteris, quorum vſus aliquis eſſe ſolet. </
s
>
<
s
>Siquidem alia ſunt huiuſmo
<
lb
/>
di, vt ijs vtamur; at nos iſtis vtimur quia ſunt huiuſmodi: exempli gratia, ſic frenum eſt compa
<
lb
/>
ratum, vt eques illo vtatur. </
s
>
<
s
>at id fabricatur ex ferro, quia ferrum tale eſt, vt eo poſsit vti in illo
<
lb
/>
officio pręſtando. </
s
>
<
s
>Quapropter opinor in iis quę ſtruuntur, vt cæteris vſui ſint, quarum artium
<
lb
/>
vſus eſt proprius, eas eſſe præferendas: ſic in cæteris vbi vſus ſit, quia ſint huiuſmodi rem aliter
<
lb
/>
ſe habere puto, nimirum cedere illam, quæ vtatur. </
s
>
<
s
>aut ita diſtingueres ex vſu fieri bonas; aut
<
lb
/>
quòd iis vtamur; quia bonæ ſunt eæ quidem vtente ſunt imperfectiores, has etiam antecellere
<
lb
/>
vtenti non inconuenit. </
s
>
<
s
>Ita ſit, vt naturam ſemper arti pręponam; aut ſiquid ſuperioris
<
expan
abbr
="
agnoſcã
">agnoſcam</
expan
>
<
lb
/>
in vſu rerum naturalium, id ego hominem faciam, qui & ipſe eſt præſtantiſsima natura, cui om
<
lb
/>
nia quodammodo nata eſſe docent philoſophi
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
de qua re aliàs. </
s
>
<
s
>Sed redeamus ad naturam. </
s
>
<
s
>Ea
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg249
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg250
"/>
<
lb
/>
ſanè quemadmodum antè monuimus, eundem tenorem perpetuò ſeruat, quippe quæ ſimplex
<
lb
/>
ſit, nec varios vſus reſpiciat, ſed id ſolummodo, quod ſuum ipſius proprium eſt. </
s
>
<
s
>Itaque ſem
<
lb
/>
per ignis aſcendit, & vbi in ſuperiorem locum peruenerit, ibi quoque manet ſuapte natura: ter
<
lb
/>
ra item deſcendit ad centrum in quo perpetuò quieſceret, niſi obſtatet cauſſa violans. </
s
>
<
s
>ac ſi ſecus
<
lb
/>
eueniat, externa aliqua cauſſa poteſt aſsignari varietatis illius,
<
expan
abbr
="
neq;
">neque</
expan
>
enim id iam amplius eſt pro
<
lb
/>
ratione naturæ, vt ſi terra maneat in loco ſuperiore, aut è loco ſuo moueatur: & cauſſa reddi
<
lb
/>
poteſt, cur deſcendat nunc, mox autem quieſcat. </
s
>
<
s
>illud enim eſt naturæ imperfectæ, quę ad per
<
lb
/>
fectionem tendit, hoc iam eius quę perfectionem ſuam conſecuta fuerit. </
s
>
<
s
>Semper ergo ſui ſimi
<
lb
/>
lis eſt ipſa natura, vt etiam de conſimilibus idem iudicium non abſurdè fiat, aut item afferenda
<
lb
/>
ratio, cur ordo ille fuerit immutatus; vt puta ſi ratio perſuadet ex aſtris vnum eſſe rotundum,
<
expan
abbr
="
idẽ
">idem</
expan
>
<
lb
/>
quoque iudicium de cęteris ferre oportebit, aut diſcriminis ratio reddenda. </
s
>
<
s
>Sic cùm commune
<
lb
/>
ſit compluribus animalibus habere cor, & in quibuſdam, vt in auibus obſeruemus, ipſum primò
<
lb
/>
produci eodem modo de cęteris iudicabimus: niſi cauſſa ſuccurrat, cur in re conſimili diuerſum
<
lb
/>
inſtitutum natura tenuerit. </
s
>
<
s
>ac niſi ratio ſubueniat pertinacis omnino animi ſit id quod conſtat </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>