1Quarta cùm in recta ad centrum, ſecundum naturam, ſed non à prin
cipio naturali. Velut cum quis proijcit lapidem rectà in terram è
turri uiolentius, quàm ille ſua grauitate deſcenſurus eſſet. Hic igi
tur motus eſt compoſitus ex naturali, & uiolento. Animalium au
tem motus uoluntarius eſt, cum ſit à principio interiore cognoſcen
te: & ſit quatenus à principio in linea circulari æqualiter diſtante à
centro: ſed quia obſtat grauitas, ideò miſtus eſt ex naturali, & uo
luntario. Sed circularis, & uiolentus ſoli eſſe non poſſunt: nam uio
lentus eſt neceſſariò in corpore graui aut leui: ſed omne corpus gra
ue aut leue, cùm mouetur, naturaliter mouetur ſaltem in fine: & per
totum motum, motu ócculto, qui maximè in hoc libro dignus eſt
conſideratione, igitur motus uoluntarius, & uiolentus non poſ
ſunt eſſe ſimul ſoli. Erunt ergo ſecundum naturam tantùm tres ſpe
cies. Velut cùm quis ſcandit, autſ alit: Eſt enim motus naturalis ſal
tem in fine, & uoluntarius, & uiolentus. Si quis autem uelit uiolen
tum cum uoluntario copulare dicemus conſtare eam compoſitio
nem in initio ſaliendi. Motum autem occultum uocamus grauita
tem aut leuitatem.
cipio naturali. Velut cum quis proijcit lapidem rectà in terram è
turri uiolentius, quàm ille ſua grauitate deſcenſurus eſſet. Hic igi
tur motus eſt compoſitus ex naturali, & uiolento. Animalium au
tem motus uoluntarius eſt, cum ſit à principio interiore cognoſcen
te: & ſit quatenus à principio in linea circulari æqualiter diſtante à
centro: ſed quia obſtat grauitas, ideò miſtus eſt ex naturali, & uo
luntario. Sed circularis, & uiolentus ſoli eſſe non poſſunt: nam uio
lentus eſt neceſſariò in corpore graui aut leui: ſed omne corpus gra
ue aut leue, cùm mouetur, naturaliter mouetur ſaltem in fine: & per
totum motum, motu ócculto, qui maximè in hoc libro dignus eſt
conſideratione, igitur motus uoluntarius, & uiolentus non poſ
ſunt eſſe ſimul ſoli. Erunt ergo ſecundum naturam tantùm tres ſpe
cies. Velut cùm quis ſcandit, autſ alit: Eſt enim motus naturalis ſal
tem in fine, & uoluntarius, & uiolentus. Si quis autem uelit uiolen
tum cum uoluntario copulare dicemus conſtare eam compoſitio
nem in initio ſaliendi. Motum autem occultum uocamus grauita
tem aut leuitatem.
Propoſitio uigeſima ſeptima.
Motus uoluntarius eſt in loco: naturalis ad locum: uiolentus
exloco.
exloco.
Hæc eſt tertia differentia primarum ſpecierum motuum uolun
tarius fit manente corpore toto in eodem loco, ideo proprius eſt
cœlo, corpora autem animalium in eodem loco feruntur: quia in
eodem orbe nata redire ad proprium locum. Et ideò, ut dixi, eſt mo
tus miſtus ex naturali, & uoluntario, qui ſi per ſe fieret, non fatiga
ret mobile, cùm ex utroque principio ab interiore ui procedat. Sed
quia fit per muſculos, qui trahuntur: hic autem motus eſt uiolen
tus, ideò per conſequentiam fatigat. Qui uerò naturalis, eſt ut re
deat corpus ad ſuum locum, igitur naturalis eſt ad locum. Sed
uiolenti finis eſt, ut protrudatur ex loco in quo eſt, non habens cer
tum finem. licet enim qui trahit, ad ſuum locum trahat, non tamen
ad locum mobilis.
tarius fit manente corpore toto in eodem loco, ideo proprius eſt
cœlo, corpora autem animalium in eodem loco feruntur: quia in
eodem orbe nata redire ad proprium locum. Et ideò, ut dixi, eſt mo
tus miſtus ex naturali, & uoluntario, qui ſi per ſe fieret, non fatiga
ret mobile, cùm ex utroque principio ab interiore ui procedat. Sed
quia fit per muſculos, qui trahuntur: hic autem motus eſt uiolen
tus, ideò per conſequentiam fatigat. Qui uerò naturalis, eſt ut re
deat corpus ad ſuum locum, igitur naturalis eſt ad locum. Sed
uiolenti finis eſt, ut protrudatur ex loco in quo eſt, non habens cer
tum finem. licet enim qui trahit, ad ſuum locum trahat, non tamen
ad locum mobilis.
Propoſitio uigeſimaoctaua.
Motus quilibet naturalis aut uiolentus in aliquo medio fit.
Co^{m}.
Cùm uacuum non detur, & omnis motus naturalis ſit ad locum,
et uiolentus ex loco per præcedentem, igitur cùm non ſit in medio,
uacuum erit in aliquo corpore, uelut aere, aqua, igne, ligno.
et uiolentus ex loco per præcedentem, igitur cùm non ſit in medio,
uacuum erit in aliquo corpore, uelut aere, aqua, igne, ligno.
Propoſitio uigeſima nona.
Omnis motus uoluntarius æqualis eſt ſemper: ſimpliciter etiam
quilibet alius motus.
quilibet alius motus.