Biancani, Giuseppe, Aristotelis loca mathematica, 1615

Page concordance

< >
Scan Original
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
< >
page |< < of 355 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.000840">
                <pb pagenum="44" xlink:href="009/01/044.jpg"/>
              autem terminum mathematicum colligitur manifeſtè ex Proelo, qui lib. 3.
                <lb/>
              in comm. Elem. Euclidis ad primam propoſitionem primi Elementi, pag.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.000841">121. ſic ait, Abductio verò eſt tranſitus à propoſito problemate, vel theo­
                <lb/>
              remate ad aliud, quo cognito, aut comparato Propoſitum quoque perſpi­
                <lb/>
              cuum eſt. </s>
              <s id="s.000842">Exempli cauſa, cum cubi duplicatio propoſita eſſet ad inueſti­
                <lb/>
              gandam quæſtionem in aliud tranſtulere, quod illud propoſitum conſequi­
                <lb/>
              tur, ad duarum nempe mediarum linearum inuentionem tranſlata eſt quæ­
                <lb/>
              ſtio, & ſic quærebant deinceps, quonam modo datis duabus rectis lineis,
                <lb/>
              duæ mediæ proportionales reperirentur. </s>
              <s id="s.000843">Primum autem dicunt Hippocra­
                <lb/>
              tem Chium prędictorum titulorum, Abductionem feciſſe, qui & lunulæ qua­
                <lb/>
              dratum fecit æquale, & alia multa in Geometria inuenit. </s>
              <s id="s.000844">hæc Proclus. </s>
              <s id="s.000845">vbi
                <lb/>
              non diſſimulandum nos reſtituiſſe verbum, Abductionem, cuius loco inter­
                <lb/>
              pres Procli vtitur inductionis voce, ſequuti & rationem, & græcum textum,
                <lb/>
              qui noſtram hanc expoſitionem euidenter poſtulat,
                <foreign lang="grc">απαγωγὴ</foreign>
              enim valet &
                <lb/>
              inductionem, & abductionem, ſed abductio omnino rei propoſitæ quadrat.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.000846">Notandum præterea Hippocratem Chium fuiſſe auctorem huius Abdu­
                <lb/>
              ctionis,
                <expan abbr="eumq́">eumque</expan>
              ; feciſſe Abductionem à propoſito Problemate quadrandi cir­
                <lb/>
              culi, vnde manifeſtè apparet, Ariſtotelem ex Mathematicis hunc terminum
                <lb/>
              mutuò accepiſſe, quandoquidem ex ijſdem accepit etiam exemplum Abdu­
                <lb/>
              ctionis Mathematicæ, imò etiam exemplum ipſius authoris Abductionis
                <lb/>
              Mathematicæ. </s>
              <s id="s.000847">ſyllogiſmus autem Hippocratis, quo oſtendebat circuli qua­
                <lb/>
              draturam reducebatur ad has propoſitiones, omnis rectilinea figura qua­
                <lb/>
              dratur, ſed circulus reducitur ad figuram rectilineam, ergo circulus qua­
                <lb/>
              dratur. </s>
              <s id="s.000848">in probatione minoris facta eſt Abductio, cum enim ipſe vellet re­
                <lb/>
              ctificare circumferentiam circuli per lunulas, nec valeret, alij per lineam,
                <lb/>
              quandam quadratricem, vt eſt apud Pappum
                <expan abbr="Alexandrinũ">Alexandrinum</expan>
              , & apud P. Cla­
                <lb/>
              uium in fine ſexti Elem. & alij aliter fruſtra conarentur, facta eſt Abductio
                <lb/>
              circa probationem minoris, in qua adhuc Mathematici verſantur; quæ pro­
                <lb/>
              batio, ſi tandem inueniri poſſet, mox ſequeretur principale
                <expan abbr="propoſitũ">propoſitum</expan>
              pro­
                <lb/>
              blema, nimirum circulus quadraretur; vide quæ ſcripſimus in cap. 3. Præ­
                <lb/>
              dicam. de hac re, quia plurimum hunc conferunt. </s>
              <s id="s.000849">ſed iam ad textus expli­
                <lb/>
              cationem veniamus.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.000850">
                <arrow.to.target n="marg17"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.000851">
                <margin.target id="marg17"/>
              17</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.000852">Ex eodem cap.
                <emph type="italics"/>
              (Veluti ſi K, eſſet quadrari, in quo autem E, rectilineum, in
                <lb/>
              quo verò F, circulus, ſi ipſius E F, vnum ſolum eſſet medium, hoc, quod eſt, cum
                <lb/>
              lunulis æqualem fieri circulum rectilineo, eſſe poſſet propè ipſum cognoſcere, cum
                <lb/>
              vero B C, neque credibilius ſit, quam A C,
                <expan abbr="neq;">neque</expan>
              pauca media, non dico Abductio­
                <lb/>
              nem:
                <expan abbr="neq;">neque</expan>
              quando B C, ſit immediatum, tale enim ſcientia est)
                <emph.end type="italics"/>
              Aduerte figuram
                <lb/>
              vulgatæ editionis eſſe mendoſam, & propterea reſtituendam eſſe, qualis pri­
                <lb/>
              ma ſequens ex Simplicio ad tex. 11. primi Phyſic. hoc modo Hippocrates
                <lb/>
              Chius conabatur circulum ad quadrum redigere; fit circulus A B G C, qua­
                <lb/>
              drandus; conſtituatur
                <expan abbr="itaq;">itaque</expan>
              ſuper diametro eius B C, quadratum B C D F,
                <lb/>
              cuius diameter B D, ſecatur bifariam in G, à circumferentia circuli dati,
                <lb/>
              quod patet ducta ſemidiametro H G, perpendiculari ex B C, quæ ſuo extre­
                <lb/>
              mo puncto G, ſecat bifariam, &
                <expan abbr="diametrũ">diametrum</expan>
              B D, & circumferentiam B G C.
                <lb/>
              facto ergo centro G, deſcribatur alter circulus per puncta B C D F,
                <expan abbr="conne-ctaturq́">conne­
                  <lb/>
                ctaturque</expan>
              ; recta G C. in triangulo orthogonio B C D, latus B D, ſubtenditur </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>