4432Diſſertatio Secunda
Dand.
Ignis eſt *Spiritus vim babens caloris non mediocris.
* Spiri-
tum voco non qui à Sulphure & Sale diſtinguitur, ſed ſubſtantiam
tenuem; neque eam tantùm, in qua ineſt raritas, aut leuitas, ſed
eam, quæ ſubtilis eſt, & in anguſtiſſimos corporum meatus facilè
peruadit, ſiuè multum, ſiuè parum materiæ, illâ paruitate conti-
neatur: Hinc Ariſtoteles lib. 1. de Anima. text. 29. de igne mentio-
nem faciens vocat λεπ τομερέςατόντε, Κτὶ μάλιςα τῶν ςοιχειων
ἀσώματον, partibus tenuiſſimis pręditum, & maximè inter elemen-
ta incorporeum: huiuſmodi enim tenuis natura vbi ſoluitur vin-
culo, quo cùm cętetis copulabatur, quà patet exitus, vel per quam
ſibi inuenit viam, euadit mobilitate ſuâ potiùs, quàm aut leuitate
aut grauitate. Quamuis autem aëri pariter conueniat ſua ſubtili-
tas, in hoc tamen præcipuè ignis ab aëre diſcrepat, quod aër mo-
dico ad ſummum tepore calet, ignis natura ſemper aliquid habet
feruoris; licèt ex aliarum naturarum conſortio, quibus confundi-
tur, ſæpè prohibeatur, quin vires omnes ſuas exerat: Sic & homo
vim habens ratiocinandi, aut ſomno, aut amentiâ correptus, vi il-
lâ non vtitur, citrà humanæ naturæ iacturam.
tum voco non qui à Sulphure & Sale diſtinguitur, ſed ſubſtantiam
tenuem; neque eam tantùm, in qua ineſt raritas, aut leuitas, ſed
eam, quæ ſubtilis eſt, & in anguſtiſſimos corporum meatus facilè
peruadit, ſiuè multum, ſiuè parum materiæ, illâ paruitate conti-
neatur: Hinc Ariſtoteles lib. 1. de Anima. text. 29. de igne mentio-
nem faciens vocat λεπ τομερέςατόντε, Κτὶ μάλιςα τῶν ςοιχειων
ἀσώματον, partibus tenuiſſimis pręditum, & maximè inter elemen-
ta incorporeum: huiuſmodi enim tenuis natura vbi ſoluitur vin-
culo, quo cùm cętetis copulabatur, quà patet exitus, vel per quam
ſibi inuenit viam, euadit mobilitate ſuâ potiùs, quàm aut leuitate
aut grauitate. Quamuis autem aëri pariter conueniat ſua ſubtili-
tas, in hoc tamen præcipuè ignis ab aëre diſcrepat, quod aër mo-
dico ad ſummum tepore calet, ignis natura ſemper aliquid habet
feruoris; licèt ex aliarum naturarum conſortio, quibus confundi-
tur, ſæpè prohibeatur, quin vires omnes ſuas exerat: Sic & homo
vim habens ratiocinandi, aut ſomno, aut amentiâ correptus, vi il-
lâ non vtitur, citrà humanæ naturæ iacturam.
Iam verò Ignis genus vniuerſum in eas ſpecies partiri poſſumus,
quæ à Gradonico huius diſſertationis initio indicatæ ſunt, vt nimi-
rum Spiritus vim habens caloris non mediocrem, alius quidem ſit
fuapte naturâ cum luce coniunctus, alius verò ab eâ ſeiunctus; ille
Ignis Viuus, hic Mortuus dicatur. Prioris autem generis iterum
differentiæ duæ excogitari poſſent, ſi moles ipſa, quæ Ignis voca-
bulum obtinuit, ſpectetur: Nam ſi moles illa, maiori ſaltem ex
parte, compoſita ſit ſpiritu ſplendido pariter atque Calido, Ignem
ſimpliciter vocant, ſi fulgeat, & ferueat; at ſi ſpiritûs calidi ſimul
atque ſplendidi calor, aliarum naturarum admiſtione, ita intepe-
ſcat, vt ſolùm lucis ratio habeatur, & nihil feruoris deprehenda-
tur, hic potiùs Ignis Fatui appellatione dignus eſt. Cœterùm
id non ad ipfam ignis naturam pertinet, ſed ad ea, quæ illi acci-
dunt: propterea poſterior hæc diuiſio in Ignem Viuum & Fatuum
reijci poteſt citrà vllum incommodum, ſi natura quidem Ignis ſpe-
ctetur. In quàm varias autem ſpecies ignis cùm Viui, tùm Mortui,
notio diuidi queat, ex ijs, quæ à nobis ſequentibus diebus diſputa-
buntur, innoteſcet, vbi quàm variam ſpirituum calidorum ſupel-
lectilem corporibus Naturaincluſerit, pro re natâ exponemus. An
verò, quemadmodum Spiritus Calidos habemus in Cauſticis
quæ à Gradonico huius diſſertationis initio indicatæ ſunt, vt nimi-
rum Spiritus vim habens caloris non mediocrem, alius quidem ſit
fuapte naturâ cum luce coniunctus, alius verò ab eâ ſeiunctus; ille
Ignis Viuus, hic Mortuus dicatur. Prioris autem generis iterum
differentiæ duæ excogitari poſſent, ſi moles ipſa, quæ Ignis voca-
bulum obtinuit, ſpectetur: Nam ſi moles illa, maiori ſaltem ex
parte, compoſita ſit ſpiritu ſplendido pariter atque Calido, Ignem
ſimpliciter vocant, ſi fulgeat, & ferueat; at ſi ſpiritûs calidi ſimul
atque ſplendidi calor, aliarum naturarum admiſtione, ita intepe-
ſcat, vt ſolùm lucis ratio habeatur, & nihil feruoris deprehenda-
tur, hic potiùs Ignis Fatui appellatione dignus eſt. Cœterùm
id non ad ipfam ignis naturam pertinet, ſed ad ea, quæ illi acci-
dunt: propterea poſterior hæc diuiſio in Ignem Viuum & Fatuum
reijci poteſt citrà vllum incommodum, ſi natura quidem Ignis ſpe-
ctetur. In quàm varias autem ſpecies ignis cùm Viui, tùm Mortui,
notio diuidi queat, ex ijs, quæ à nobis ſequentibus diebus diſputa-
buntur, innoteſcet, vbi quàm variam ſpirituum calidorum ſupel-
lectilem corporibus Naturaincluſerit, pro re natâ exponemus. An
verò, quemadmodum Spiritus Calidos habemus in Cauſticis