Blancanus, Josephus, Sphaera mvndi, sev cosmographia demonstratiua , ac facile methodo tradita : in qua totius Mundi fabrica, vna cum nouis, Tychonis, Kepleri, Galilaei, aliorumq' ; Astronomorum adinuentis continentur ; Accessere I. Breuis introductio ad geographiam. II. Apparatus ad mathematicarum studium. III. Echometria, idest Geometrica tractatio de Echo. IV. Nouum instrumentum ad Horologia

List of thumbnails

< >
41
41 (25)
42
42 (26)
43
43 (27)
44
44 (28)
45
45 (29)
46
46 (30)
47
47 (31)
48
48 (32)
49
49 (33)
50
50 (34)
< >
page |< < (28) of 300 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div55" type="section" level="1" n="37">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2811" xml:space="preserve">
              <pb o="28" file="0044" n="44" rhead="De Mundi fabrica."/>
            nullis philoſophis ſumas, cum naturali lumine incertum ſit huiuſmodi corpus extra mundum circumſi-
              <lb/>
            ſtere; </s>
            <s xml:id="echoid-s2812" xml:space="preserve">incertum pariter erit hac ratione mundum aliquo loco contineri. </s>
            <s xml:id="echoid-s2813" xml:space="preserve">ſi verò cum alijs, locum pro ſpa-
              <lb/>
            tio, quod loca tum occupat, determinato certis a Mundi centro, ac polis diſtantijs, acceperis; </s>
            <s xml:id="echoid-s2814" xml:space="preserve">manifeſtum
              <lb/>
            eſt neq; </s>
            <s xml:id="echoid-s2815" xml:space="preserve">hoc pacto mundum vllo loco definiri; </s>
            <s xml:id="echoid-s2816" xml:space="preserve">poli enim, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2817" xml:space="preserve">centrũ mundi, potius alijs rebus mundis con-
              <lb/>
            tentis diſtantias ac loca determinant, quam ipſi mundo.</s>
            <s xml:id="echoid-s2818" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2819" xml:space="preserve">Poſſumus tamen, idque opereprætium eſt; </s>
            <s xml:id="echoid-s2820" xml:space="preserve">ſinguli in proprijs regionibus, aut habitationibus totius vni-
              <lb/>
            uerſi ſituationem, ac poſitionem, quæ eſt quædam locati conditio, compertam habere, ideſt, cognoſcere
              <lb/>
            in noſtra habitatione ex qua parte ſint ſingulæ quatuor mundi plagæ, ac præcipui venti; </s>
            <s xml:id="echoid-s2821" xml:space="preserve">quatenus polus
              <lb/>
            eleuetur; </s>
            <s xml:id="echoid-s2822" xml:space="preserve">Æquator, ac reliqui circuli, quam in cælo poſitionem habeant, &</s>
            <s xml:id="echoid-s2823" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s2824" xml:space="preserve">quod facilè obtinere eſt, ex
              <lb/>
            meridianæ lineæ inuentione
              <unsure/>
            , ac reliquorum, cum Aſtronomica Sphæræ collocatione, vti in præcedenti
              <lb/>
            de Circulis tractatu abundè docuimus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2825" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div56" type="section" level="1" n="38">
          <head xml:id="echoid-head40" style="it" xml:space="preserve">De totius Mundi motu. Cap. II.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2826" xml:space="preserve">AN totus mundus progreſſiuo motu, ita promoueatur, vt locum ſubinde ſecundum ſe totum permu-
              <lb/>
            tet, nihil ſtatuo, cum talis motus indicium apud nos ſit nullum; </s>
            <s xml:id="echoid-s2827" xml:space="preserve">nam etiamſi hoc motu mundus pro-
              <lb/>
            pelleretur, illum tamen omnino nos latere oporteret: </s>
            <s xml:id="echoid-s2828" xml:space="preserve">quemadmodum enim ij, qui in magna Naui celeri-
              <lb/>
            ter acta occluſi ſunt, ita vt nihil extra ipſam videre queant, nullo modo eam impelli animaduertũt, eodem
              <lb/>
            nos pariter modo in hoc veluti ingenti mundi Nauigio concluſi, nec quidquam præter ipſum intuentes,
              <lb/>
            quamuis celerrimè progrederetur, nulla tamen ratione talem motum animaduerteremus. </s>
            <s xml:id="echoid-s2829" xml:space="preserve">eo igitur omiſ-
              <lb/>
            ſo de alio omnibus manifeſto diſſeramus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2830" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2831" xml:space="preserve">Dico igitur totam hanc mundi machinam moueri motu volutationis, ſeu gytationis, eo ſcilicet modo,
              <lb/>
            quo Sphæra quæpiam binis i
              <unsure/>
            nnixa polis in torno poſita conuerti ſolet: </s>
            <s xml:id="echoid-s2832" xml:space="preserve">videm
              <unsure/>
            us enim omnes ſtellas in cæ-
              <lb/>
            lo ab ortu in occaſum, quotidiana conuerſione in orbem reuolui, non aliter, ac ſi cuidam Sphæræ, quæ
              <lb/>
            polis hærens tornaretur, affixæ eſſent: </s>
            <s xml:id="echoid-s2833" xml:space="preserve">paucæ enim earum ſua gyratione circulum maximum deſcribunt,
              <lb/>
            cæteræ minores circulos eoſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s2834" xml:space="preserve">tanto mi
              <unsure/>
            nores, quanto magis ab illis diſtiterint; </s>
            <s xml:id="echoid-s2835" xml:space="preserve">ita vt quæ ab illis maximè
              <lb/>
            hinc inde recedunt, minimos circellos quaſi circa polos ſuis circuitibus oſtentent. </s>
            <s xml:id="echoid-s2836" xml:space="preserve">quod efficiunt non ſe-
              <lb/>
            cus, ac ſi in aliquo globo, ſuper axe ſuo, ac polis reuoluto veherentur. </s>
            <s xml:id="echoid-s2837" xml:space="preserve">id autem luculentiſſimè apparet in
              <lb/>
            ſtellis circumpolaribus, quæ in obliquis Sphæris, ſunt ſempiternæ apparitionis, hæ enim conſpicuos circa
              <lb/>
            noſtrum polum circulos, eo ſemper minores, quo ei viciniores circumducunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2838" xml:space="preserve">Idem præterea Aſtronomi
              <lb/>
            in Planetis obſeruarunt; </s>
            <s xml:id="echoid-s2839" xml:space="preserve">Planetæ enim intra duos Tropicos, aut parum extra eoſdem, diurna gyratione
              <lb/>
            per paralellos æquatori eo ſemper minores reuoluuntur, quo ab eo remotiores fuerint. </s>
            <s xml:id="echoid-s2840" xml:space="preserve">Ex motibus igi-
              <lb/>
            tur tam errantium, quam inerrantium ſyderũ colligimus partem mundi cęleſtem in orbem agitari. </s>
            <s xml:id="echoid-s2841" xml:space="preserve">Quod
              <lb/>
            verò ad Elementarem, ac ſublunarem attinet, nonnulli olim aerem eodem motu circumagi exiſtimabant,
              <lb/>
            quòd cometas in ſupremę aeris regione motu diurno ab ipſo aere in diurnũ gyrum circumuehi putabant:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2842" xml:space="preserve">verum enim verò, vt ſuo loco patebit, neutiquam fieri poteſt, vt cometæ, tam humili loco, tanta velocita-
              <lb/>
            te circum ferantur, tandiuq; </s>
            <s xml:id="echoid-s2843" xml:space="preserve">a nobis conſpiciantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s2844" xml:space="preserve">eodem etiam motu mare percelli, nonnulli vt P. </s>
            <s xml:id="echoid-s2845" xml:space="preserve">Ioſe-
              <lb/>
            phus Acoſta, Nautarum experimentis confiſi, probare contendunt: </s>
            <s xml:id="echoid-s2846" xml:space="preserve">Nautæ enim Luſitanorũ quiad orien-
              <lb/>
            tis Indos, ac Sinas continenter nauigant, ac renauigant, experiuntur ſe ſemper tardius ad orientem, quam
              <lb/>
            ad occaſum nauigationes abſoluere, non ſecus, ac ſi in ortum aduerſis, in occaſum verò ſecundis fluctibus
              <lb/>
            nauigarent; </s>
            <s xml:id="echoid-s2847" xml:space="preserve">idque tanto manifeſtius, quanto æquatori propinquius velificauerint. </s>
            <s xml:id="echoid-s2848" xml:space="preserve">quod manifeſtum eſt ſi-
              <lb/>
            gnum, non ſolum mare, ſed etiam aerem diurna conuerſione, aliqua ſaltem ex parte, conuerti; </s>
            <s xml:id="echoid-s2849" xml:space="preserve">qua enim
              <lb/>
            ratione hoc motu a cælis afficeretur, nif
              <unsure/>
            i prius aeris regio eodem affecta eſf
              <unsure/>
            et? </s>
            <s xml:id="echoid-s2850" xml:space="preserve">ſic igitur tota mundi Sphæ-
              <lb/>
            ra (præter terram, quæ tamen ad totum mundum inſenſibilis eſt) motu hoc diurno ad modum Sphærę
              <lb/>
            reuoluitur; </s>
            <s xml:id="echoid-s2851" xml:space="preserve">quod probare volebamus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2852" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2853" xml:space="preserve">Porrò
              <unsure/>
            hic motus omnium nobiliſſimus eſt tum quia totam mundi molem commoueat: </s>
            <s xml:id="echoid-s2854" xml:space="preserve">tum etiam quia
              <lb/>
            ſphæricus eſt, qui cæteris motibus nobilitate præſtat. </s>
            <s xml:id="echoid-s2855" xml:space="preserve">dicitur motus diurnus, quòd diurno ſpatio 24. </s>
            <s xml:id="echoid-s2856" xml:space="preserve">hora-
              <lb/>
            rum perficiatur: </s>
            <s xml:id="echoid-s2857" xml:space="preserve">dicitur primus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2858" xml:space="preserve">primi mobilis, quòd eum à primo, ac ſuperiori orbe in alias inferiores
              <lb/>
            mundi partes deriuari primiores putarint Aſtronomi; </s>
            <s xml:id="echoid-s2859" xml:space="preserve">fit enim ſuper polis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2860" xml:space="preserve">axe mundi, atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s2861" xml:space="preserve">æquatoris.</s>
            <s xml:id="echoid-s2862" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div57" type="section" level="1" n="39">
          <head xml:id="echoid-head41" style="it" xml:space="preserve">De Mundi fabrica. Cap. III.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2863" xml:space="preserve">MVndum eſſe figura ſphærica præditum Philoſophi, atque Aſtronomi omnes ſequentibus rationibus
              <lb/>
            cenſuerunt.</s>
            <s xml:id="echoid-s2864" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2865" xml:space="preserve">1 Ratio prima deſumitur ex eius diurno motu, de quo modo diſſeruimus; </s>
            <s xml:id="echoid-s2866" xml:space="preserve">is enim manifeſtat mũdum,
              <lb/>
            ac præcipuè cœlũ moueri ſphæricè, ſeu ad modũ Sphæræ circa proprium axem, ac polos; </s>
            <s xml:id="echoid-s2867" xml:space="preserve">vt enim dictum
              <lb/>
            cſt, Planetæ, ac ſydera omnia; </s>
            <s xml:id="echoid-s2868" xml:space="preserve">imò Elementa ipſa in gyrum ab ortu in occaſum, nõ ſecus, ac in Sphæra con-
              <lb/>
            tingit, reuoluuntur; </s>
            <s xml:id="echoid-s2869" xml:space="preserve">quæ omnia argumento ſunt ſupremam cæli partem eſſe ſphæricam, ſeu globoſam, ac
              <lb/>
            proinde mundum figura ſphærica eſſe præditum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2870" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2871" xml:space="preserve">2 Sumitur a ſphæricæ figuræ, ac mundi ipſius nobilitate, ac perfectione: </s>
            <s xml:id="echoid-s2872" xml:space="preserve">perfectiſſimo namque, ac per-
              <lb/>
            fectiſſimo corpori, vti eſt mundus, debetur figura omnium perfectiſſima, ac nobiliſſima, quę eſt ſphæricæ:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2873" xml:space="preserve">exiſtimandum igitur eſt, ſapientiſſimum mundi Architectorem, Deum videlicet O. </s>
            <s xml:id="echoid-s2874" xml:space="preserve">M. </s>
            <s xml:id="echoid-s2875" xml:space="preserve">ei ſpæricam figu-
              <lb/>
            ram indidiſſe.</s>
            <s xml:id="echoid-s2876" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>