4432Diſſertatio Secunda
Dand.
Ignis eſt *Spiritus vim babens caloris non mediocris.
* Spiri-
tum voco non qui à Sulphure & Sale diſtinguitur, ſed ſubſtantiam
tenuem; neque eam tantùm, in qua ineſt raritas, aut leuitas, ſed
eam, quæ ſubtilis eſt, & in anguſtiſſimos corporum meatus facilè
peruadit, ſiuè multum, ſiuè parum materiæ, illâ paruitate conti-
neatur: Hinc Ariſtoteles lib. 1. de Anima. text. 29. de igne mentio-
nem faciens vocat λεπ τομερέςατόντε, Κτὶ μάλιςα τῶν ςοιχειων
ἀσώματον, partibus tenuiſſimis pręditum, & maximè inter elemen-
ta incorporeum: huiuſmodi enim tenuis natura vbi ſoluitur vin-
culo, quo cùm cętetis copulabatur, quà patet exitus, vel per quam
ſibi inuenit viam, euadit mobilitate ſuâ potiùs, quàm aut leuitate
aut grauitate. Quamuis autem aëri pariter conueniat ſua ſubtili-
tas, in hoc tamen præcipuè ignis ab aëre diſcrepat, quod aër mo-
dico ad ſummum tepore calet, ignis natura ſemper aliquid habet
feruoris; licèt ex aliarum naturarum conſortio, quibus confundi-
tur, ſæpè prohibeatur, quin vires omnes ſuas exerat: Sic & homo
vim habens ratiocinandi, aut ſomno, aut amentiâ correptus, vi il-
lâ non vtitur, citrà humanæ naturæ iacturam.
tum voco non qui à Sulphure & Sale diſtinguitur, ſed ſubſtantiam
tenuem; neque eam tantùm, in qua ineſt raritas, aut leuitas, ſed
eam, quæ ſubtilis eſt, & in anguſtiſſimos corporum meatus facilè
peruadit, ſiuè multum, ſiuè parum materiæ, illâ paruitate conti-
neatur: Hinc Ariſtoteles lib. 1. de Anima. text. 29. de igne mentio-
nem faciens vocat λεπ τομερέςατόντε, Κτὶ μάλιςα τῶν ςοιχειων
ἀσώματον, partibus tenuiſſimis pręditum, & maximè inter elemen-
ta incorporeum: huiuſmodi enim tenuis natura vbi ſoluitur vin-
culo, quo cùm cętetis copulabatur, quà patet exitus, vel per quam
ſibi inuenit viam, euadit mobilitate ſuâ potiùs, quàm aut leuitate
aut grauitate. Quamuis autem aëri pariter conueniat ſua ſubtili-
tas, in hoc tamen præcipuè ignis ab aëre diſcrepat, quod aër mo-
dico ad ſummum tepore calet, ignis natura ſemper aliquid habet
feruoris; licèt ex aliarum naturarum conſortio, quibus confundi-
tur, ſæpè prohibeatur, quin vires omnes ſuas exerat: Sic & homo
vim habens ratiocinandi, aut ſomno, aut amentiâ correptus, vi il-
lâ non vtitur, citrà humanæ naturæ iacturam.
Iam verò Ignis genus vniuerſum in eas ſpecies partiri poſſumus,
quæ à Gradonico huius diſſertationis initio indicatæ ſunt, vt nimi-
rum Spiritus vim habens caloris non mediocrem, alius quidem ſit
fuapte naturâ cum luce coniunctus, alius verò ab eâ ſeiunctus; ille
Ignis Viuus, hic Mortuus dicatur. Prioris autem generis iterum
differentiæ duæ excogitari poſſent, ſi moles ipſa, quæ Ignis voca-
bulum obtinuit, ſpectetur: Nam ſi moles illa, maiori ſaltem ex
parte, compoſita ſit ſpiritu ſplendido pariter atque Calido, Ignem
ſimpliciter vocant, ſi fulgeat, & ferueat; at ſi ſpiritûs calidi ſimul
atque ſplendidi calor, aliarum naturarum admiſtione, ita intepe-
ſcat, vt ſolùm lucis ratio habeatur, & nihil feruoris deprehenda-
tur, hic potiùs Ignis Fatui appellatione dignus eſt. Cœterùm
id non ad ipfam ignis naturam pertinet, ſed ad ea, quæ illi acci-
dunt: propterea poſterior hæc diuiſio in Ignem Viuum & Fatuum
reijci poteſt citrà vllum incommodum, ſi natura quidem Ignis ſpe-
ctetur. In quàm varias autem ſpecies ignis cùm Viui, tùm Mortui,
notio diuidi queat, ex ijs, quæ à nobis ſequentibus diebus diſputa-
buntur, innoteſcet, vbi quàm variam ſpirituum calidorum ſupel-
lectilem corporibus Naturaincluſerit, pro re natâ exponemus. An
verò, quemadmodum Spiritus Calidos habemus in Cauſticis
quæ à Gradonico huius diſſertationis initio indicatæ ſunt, vt nimi-
rum Spiritus vim habens caloris non mediocrem, alius quidem ſit
fuapte naturâ cum luce coniunctus, alius verò ab eâ ſeiunctus; ille
Ignis Viuus, hic Mortuus dicatur. Prioris autem generis iterum
differentiæ duæ excogitari poſſent, ſi moles ipſa, quæ Ignis voca-
bulum obtinuit, ſpectetur: Nam ſi moles illa, maiori ſaltem ex
parte, compoſita ſit ſpiritu ſplendido pariter atque Calido, Ignem
ſimpliciter vocant, ſi fulgeat, & ferueat; at ſi ſpiritûs calidi ſimul
atque ſplendidi calor, aliarum naturarum admiſtione, ita intepe-
ſcat, vt ſolùm lucis ratio habeatur, & nihil feruoris deprehenda-
tur, hic potiùs Ignis Fatui appellatione dignus eſt. Cœterùm
id non ad ipfam ignis naturam pertinet, ſed ad ea, quæ illi acci-
dunt: propterea poſterior hæc diuiſio in Ignem Viuum & Fatuum
reijci poteſt citrà vllum incommodum, ſi natura quidem Ignis ſpe-
ctetur. In quàm varias autem ſpecies ignis cùm Viui, tùm Mortui,
notio diuidi queat, ex ijs, quæ à nobis ſequentibus diebus diſputa-
buntur, innoteſcet, vbi quàm variam ſpirituum calidorum ſupel-
lectilem corporibus Naturaincluſerit, pro re natâ exponemus. An
verò, quemadmodum Spiritus Calidos habemus in Cauſticis
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib