Clavius, Christoph
,
Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 677
>
371
(355)
372
(356)
373
(357)
374
(358)
375
(359)
376
(360)
377
(361)
378
(362)
379
(363)
380
(364)
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 677
>
page
|<
<
(427)
of 677
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
it
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1439
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
351
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s27979
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
427
"
file
="
0443
"
n
="
443
"
rhead
="
LIBER QVARTVS.
"/>
cto fixo, quod animo concipimus, tranſierint ex illis 24. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s27980
"
xml:space
="
preserve
">quibus Sol integram reuolutionem ab
<
lb
/>
eodem puncto ad idem punctum perficit.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s27981
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s27982
"
xml:space
="
preserve
">VERTICALES circuli, quoniam à circulis horariis non diſcrepant, cum per polos mun-
<
lb
/>
di ducantur, deſcribentur, vt horariæ lineæ, ſtatuendo quamlibet lineam Verticalem pro commu
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0443-01
"
xlink:href
="
note-0443-01a
"
xml:space
="
preserve
">Verticales cir-
<
lb
/>
@ uli.</
note
>
ni ſectione Verticalis proprii dicti, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s27983
"
xml:space
="
preserve
">plani horologii, à qua cæteræ computari debent.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s27984
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s27985
"
xml:space
="
preserve
">PARALLELI Horizontis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s27986
"
xml:space
="
preserve
">latitudinum ciuitatum depingentur etiam, vt paralleli ſi-
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0443-02
"
xlink:href
="
note-0443-02a
"
xml:space
="
preserve
">Paralleli Hori
<
lb
/>
zonris, & lat@@
<
lb
/>
dinum ciuita-
<
lb
/>
t
<
unsure
/>
u m.</
note
>
gnorum Zodiaci, ſi loco radiorum Zodiaci deſcribantur radij integri quadrantis, &</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s27987
"
xml:space
="
preserve
">c.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s27988
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s27989
"
xml:space
="
preserve
">MERIDIANI figurabũtur quoque, vt lineæ horariæ, ſi prius perſpecta fuerit poſitio primi
<
lb
/>
Meridiani per Inſulas Fortunatas ducti. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s27990
"
xml:space
="
preserve
">Cognoſci autẽ poterit ſitus primi illius Meridiani hac ra-
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0443-03
"
xlink:href
="
note-0443-03a
"
xml:space
="
preserve
">Meridiani c
<
unsure
/>
i@-
<
lb
/>
culi.</
note
>
tione. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s27991
"
xml:space
="
preserve
">Obſeruetur ſitus alicuius vrbis notam habentis longitudinem, quæ à loco ſub polo conſti-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0443-04
"
xlink:href
="
note-0443-04a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
tuto diſtet aliquot milliariis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s27992
"
xml:space
="
preserve
">in plano, quod Horizonti ſit parallelum, à propoſito loco ſub po-
<
lb
/>
lo ducatur linea recta verſus illam ciuitatem, cuius longitudo nota eſt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s27993
"
xml:space
="
preserve
">ex puncto in ea vt libet
<
lb
/>
aſſumpto, circulus deſcribatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s27994
"
xml:space
="
preserve
">Nam quoniam illa recta communis ſectio eſt plani horologii ho-
<
lb
/>
rizontalis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s27995
"
xml:space
="
preserve
">Meridiani per illam ciuitatem ducti, ſi ab ea verſus occidentales partes, hoc eſt, cõ-
<
lb
/>
tra ſucceſſionem ſignorum, ſecundum motum Solis diurnum, numeretur longitudo dictę ci-
<
lb
/>
uitatis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s27996
"
xml:space
="
preserve
">à fine numerationis per centrum linea recta ducatur, habebitur communis ſectio Me-
<
lb
/>
ridiani primarij, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s27997
"
xml:space
="
preserve
">plani horizontalis horologii, vt patet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s27998
"
xml:space
="
preserve
">Quandocunque ergo vmbra ſtyli in
<
lb
/>
hanc lineam cadet, facili negotio in aliis planis ex umbra gnomonis aliam lineam ducemus ei
<
lb
/>
reſpondentem, pro Meridiano Inſularum Fortunatarum.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s27999
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28000
"
xml:space
="
preserve
">DOMVS autem cœleſtes locum in hac ſphæra non habent, propterea quod neque Meridia-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0443-05
"
xlink:href
="
note-0443-05a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0443-06
"
xlink:href
="
note-0443-06a
"
xml:space
="
preserve
">Domu
<
unsure
/>
s cœ
<
unsure
/>
le
<
unsure
/>
-
<
lb
/>
@es in obliquiſ
<
lb
/>
@ma ſphæra
<
lb
/>
nullæ ſunt.</
note
>
nus, neque Verticalis propriè dictus per puncta veri ortus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28001
"
xml:space
="
preserve
">occaſus incedens aſſignari poſſit,
<
lb
/>
vt diximus.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28002
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28003
"
xml:space
="
preserve
">SIGNA denique aſcendentia nulla quoque ſunt, cum perpetuo ſex ſigna ſupra Horizontem
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0443-07
"
xlink:href
="
note-0443-07a
"
xml:space
="
preserve
">Signa aſcendẽ-
<
lb
/>
tia in eadem
<
lb
/>
ſph
<
unsure
/>
ęra obliquiſ
<
lb
/>
@ma nulla @@@.</
note
>
appareant, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28004
"
xml:space
="
preserve
">ſex infra eundem abſcondantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28005
"
xml:space
="
preserve
">Horologia igitur in ſphæra obliquiſſima, &</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28006
"
xml:space
="
preserve
">c. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28007
"
xml:space
="
preserve
">con-
<
lb
/>
fecimus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28008
"
xml:space
="
preserve
">Quod faciendum erat.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28009
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div1449
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
352
">
<
head
xml:id
="
echoid-head365
"
xml:space
="
preserve
">PROBLEMA 11. PROPOSITIO 11.</
head
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28010
"
xml:space
="
preserve
">HOROLOGIA in ſphęra obliqua, in qua antarcticus polus ſu-
<
lb
/>
pra Horizontem attollitur, deſcribere.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28011
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28012
"
xml:space
="
preserve
">QVONIAM omnia præcepta, quæ in 2. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28013
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28014
"
xml:space
="
preserve
">3. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28015
"
xml:space
="
preserve
">libro de horologiorum deſcriptionibus tradi
<
lb
/>
dimus, ad eam ſphęram obliquam ſpectant, quæ polum arcticum habet conſpicuum, viſum eſt
<
lb
/>
hoc problemmate paucis perſtringere, quomodo ſe gerere debeat is, qui horologia deſcribere ve-
<
lb
/>
lit in altera ſphæra obliqua, in qua antarcticus polus ſupra Horizontem eleuatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28016
"
xml:space
="
preserve
">Hoc enim ſolũ
<
lb
/>
deeſſe videtur, vt per tradita præcepta horologia quis deſcribere in quacunque orbis terreni re-
<
lb
/>
gione poſſit: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28017
"
xml:space
="
preserve
">quandoquidem hoc etiam libro regulas præſcripſimus, quibus & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28018
"
xml:space
="
preserve
">in ſphæra recta,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28019
"
xml:space
="
preserve
">in obliquiſſima, vbi polus arcticus ſupra Horizontem extollitur grad. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28020
"
xml:space
="
preserve
">90. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28021
"
xml:space
="
preserve
">horologia poſ-
<
lb
/>
ſint confici.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28022
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28023
"
xml:space
="
preserve
">DESCRIPTVRI igitur in hemiſphærio auſtrali horologia, vtemur iiſdem omnino præ-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0443-09
"
xlink:href
="
note-0443-09a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0443-10
"
xlink:href
="
note-0443-10a
"
xml:space
="
preserve
">Qua ration
<
unsure
/>
e in
<
lb
/>
ſphæra obli-
<
lb
/>
qua, quę
<
unsure
/>
c
<
unsure
/>
olu
<
unsure
/>
m
<
lb
/>
antarcticum ha
<
lb
/>
bet con pi
<
unsure
/>
e@ũ,
<
lb
/>
deſcriban
<
unsure
/>
tur.</
note
>
ceptis, quæ lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28024
"
xml:space
="
preserve
">2. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28025
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28026
"
xml:space
="
preserve
">3. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28027
"
xml:space
="
preserve
">dedimus, hac vna re animaduerſa, atque notata, vt quicquid ibi dictum eſt
<
lb
/>
de polo arctico, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28028
"
xml:space
="
preserve
">horis ante meridiem, hic intelligatur de antarctico polo, horisq́ue pomeridia-
<
lb
/>
nis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28029
"
xml:space
="
preserve
">Et quod ibidem in horologijs Verticalibus, declinantibus, inclinatis, &</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28030
"
xml:space
="
preserve
">c. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28031
"
xml:space
="
preserve
">ſcripſimus de par-
<
lb
/>
re auſtrali, ac boreali, transferatur hic ad partem borealem, atque auſtralem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28032
"
xml:space
="
preserve
">Denique quæcunque
<
lb
/>
ibi de ſignis borealibus, auſtralibusve præcepimus, contrario modo hic de auſtralibus, boreali-
<
lb
/>
busve accipiantur eſſe dicta: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28033
"
xml:space
="
preserve
">adeò vt ſi hæc commutatio polorum, horarum ante, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28034
"
xml:space
="
preserve
">poſt meridiẽ,
<
lb
/>
partis auſtralis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28035
"
xml:space
="
preserve
">borealis, ac ſignorum borealium, auſtraliumq́ue fiat, quodlibet horologiũ lib.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28036
"
xml:space
="
preserve
">2. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28037
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28038
"
xml:space
="
preserve
">3. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28039
"
xml:space
="
preserve
">delineatum, verbi gratia, ad latitudinem grad. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28040
"
xml:space
="
preserve
">42. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28041
"
xml:space
="
preserve
">in hemiſphærio borali, exhibeat quoque
<
lb
/>
horologium in auſtrali hemiſphærio ad latitudinem grad. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28042
"
xml:space
="
preserve
">42. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28043
"
xml:space
="
preserve
">fabricatum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28044
"
xml:space
="
preserve
">Quod vt planius fiat,
<
lb
/>
per varia horologia in ſuperioribus libris deſcripta breuiter percurremus, declarantes in vnoquo-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0443-11
"
xlink:href
="
note-0443-11a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
que, quomodo in auſtrali hemiſphærio collocandum, quidque in eo immutandum ſit, vt ho-
<
lb
/>
ras commonſtret.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28045
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28046
"
xml:space
="
preserve
">HORIZONTALE ergo horologium in ſphæra obliqua, vbi polus antarcticus ſupra
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0443-12
"
xlink:href
="
note-0443-12a
"
xml:space
="
preserve
">Quomodo he-
<
lb
/>
rologium hoti
<
lb
/>
zontale pro
<
lb
/>
ſphæra obliqua
<
lb
/>
boreali fabrica
<
lb
/>
tum collocan-
<
lb
/>
dũ ſit in ſphæ-
<
lb
/>
ra obliqua au-
<
lb
/>
ſt@ali, & qua ra
<
lb
/>
tione numeri
<
lb
/>
horarum ſins
<
unsure
/>
<
lb
/>
mu andi.</
note
>
Horizontem eleuatur, ita collocandum eſt, vt centrum ipſius in boream, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28047
"
xml:space
="
preserve
">linea æquinoctialis in
<
lb
/>
auſtrum vergat, quia hac ratione axis mundi per centrum horologii, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28048
"
xml:space
="
preserve
">verticem gnomonis tran-
<
lb
/>
ſiens proprium ſitum habebit, hoc eſt, per polos mundi incedet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28049
"
xml:space
="
preserve
">Arcus quoque ſignorum borea
<
lb
/>
lium mutandi ſunt in arcus ſignorum auſtralium, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28050
"
xml:space
="
preserve
">arcus auſtralium in arcus borealium, ita vt
<
lb
/>
ſigna inter centrum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28051
"
xml:space
="
preserve
">æquinoctialem lineam pertineant ad ſigna auſtralia, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28052
"
xml:space
="
preserve
">reliqua ad borealia@
<
lb
/>
quoniam ibi principium ♑, in meridie maximè ad Zenith accedit, principium vero ♋, ab eo-
<
lb
/>
d
<
unsure
/>
em maximè recedit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28053
"
xml:space
="
preserve
">Horæ denique mutandę ſunt in earum complementa vſque ad 12. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28054
"
xml:space
="
preserve
">ſi à </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>