458Comment. in 1. Cap. Sphæræ
motibus, ortu &
occaſu ſignorum, ac ſtellarum non ſit refertum?
Adde quod nem@
antiquorum poemata intelliget, niſi prius optime in Aſtronomiæ ſtudio fuerit uer-
ſatus.
antiquorum poemata intelliget, niſi prius optime in Aſtronomiæ ſtudio fuerit uer-
ſatus.
ARS quoque Nautica tantum humano generi utilis, ac neceſſaria, nulla ratione fi
nes ſuos abſque præſidio Aſironomiæ digne poteſt tueri, ut ingenue fatentur omnes Nau
ticæ artis ſcriptores.
nes ſuos abſque præſidio Aſironomiæ digne poteſt tueri, ut ingenue fatentur omnes Nau
ticæ artis ſcriptores.
ACCEDIT etiam, quod uiris in eccleſiaſtica dignitate conſtitutis perneceſſa-
11Aſtrono
@ia neceſ-
ſaria eſt ꝑ
ſonis eccle
ſiaſticis. ria eſt Aſtronomia, teſte B. Auguſtino, ad congreſſus, oppoſitionesq́ue luminarium, ad
mobilia feſta, & id genus alia decus, & ſtatum Eccleſiæ reſpicientia, accuratius diſcu-
tienda; Ob cuius Aſtronomiæ neglectum factum eſt, ut hactenus uſque ad annum Do
mini M. D L X X X I I I. à uera ſacri Paſchatis obſeruatione, aliarumq́ue celebri-
tatum mobilium tantum plerumque exorbitauerimus, ut Iudæi, Tureæ, & cæteræ gen-
tes mirum in modum ignorantiæ nos arguerint; Quod quidem plurimi, ac grauiſſimi
Mathematici ſæpius, ac quidem uehementer deplorarunt. Cui tamen malo Nicolaus V.
Leo X. & plerique alij Pontifices maximi dicuntur ſæpe remedium uoluiſſe adhibe-
re, ſi modo tunc temporis eximiorum, ac præſtantium Aſtronomorum eis copia fuiſſet,
quibus tute curam emendandi Calendarij, corrigendiq́ue potuiſſent committere. Ha-
bet etenim Aſtronomia inter cęteras propemodum infinitas, hanc etiam inſignem utili-
tatem, quod anni certas metas, & partium anni iuſtam deſcriptionem, notatis diligen-
ter æquinoctijs, & ſolſtitijs veris, demonſtrat, menſtrua ſpacia definit, dierum noctium-
q́ue uices, & interualla, & quantitates accuratiſſime metitur, atque diſtinguit. Diui-
na autem bonitate, ac prouidentia factum tandem eſt, ut noſtris temporibus Grego-
@ius X I I I. Pontifex Optimus Maximus, vltimam manum Calendarij Romani corre-
ctioni appoſuerit, æquinoctiaq́ue, ac ſolſtitia ad tempora concilij Nicæni reduxerit.
Quo fit, ut ſacroſanctum Paſcha, cum reliquis feſtis mobilibus in poſterum recte ſem-
per iuxta decreta Sanctorum Patrum, ac Romanorum Pontificum ſimus celebraturi.
Qua in re & ego annis non paucis, iußu eiuſdem Summi Pontificis, non parum ſtudij,
atque operæ collocaui.
11Aſtrono
@ia neceſ-
ſaria eſt ꝑ
ſonis eccle
ſiaſticis. ria eſt Aſtronomia, teſte B. Auguſtino, ad congreſſus, oppoſitionesq́ue luminarium, ad
mobilia feſta, & id genus alia decus, & ſtatum Eccleſiæ reſpicientia, accuratius diſcu-
tienda; Ob cuius Aſtronomiæ neglectum factum eſt, ut hactenus uſque ad annum Do
mini M. D L X X X I I I. à uera ſacri Paſchatis obſeruatione, aliarumq́ue celebri-
tatum mobilium tantum plerumque exorbitauerimus, ut Iudæi, Tureæ, & cæteræ gen-
tes mirum in modum ignorantiæ nos arguerint; Quod quidem plurimi, ac grauiſſimi
Mathematici ſæpius, ac quidem uehementer deplorarunt. Cui tamen malo Nicolaus V.
Leo X. & plerique alij Pontifices maximi dicuntur ſæpe remedium uoluiſſe adhibe-
re, ſi modo tunc temporis eximiorum, ac præſtantium Aſtronomorum eis copia fuiſſet,
quibus tute curam emendandi Calendarij, corrigendiq́ue potuiſſent committere. Ha-
bet etenim Aſtronomia inter cęteras propemodum infinitas, hanc etiam inſignem utili-
tatem, quod anni certas metas, & partium anni iuſtam deſcriptionem, notatis diligen-
ter æquinoctijs, & ſolſtitijs veris, demonſtrat, menſtrua ſpacia definit, dierum noctium-
q́ue uices, & interualla, & quantitates accuratiſſime metitur, atque diſtinguit. Diui-
na autem bonitate, ac prouidentia factum tandem eſt, ut noſtris temporibus Grego-
@ius X I I I. Pontifex Optimus Maximus, vltimam manum Calendarij Romani corre-
ctioni appoſuerit, æquinoctiaq́ue, ac ſolſtitia ad tempora concilij Nicæni reduxerit.
Quo fit, ut ſacroſanctum Paſcha, cum reliquis feſtis mobilibus in poſterum recte ſem-
per iuxta decreta Sanctorum Patrum, ac Romanorum Pontificum ſimus celebraturi.
Qua in re & ego annis non paucis, iußu eiuſdem Summi Pontificis, non parum ſtudij,
atque operæ collocaui.
EST præterea Aſtronomia uelutifons, &
origo Coſmographiæ;
quoniam ſine hu-
22Aſtrono-
miæ utili-
tas ad Coſ-
mographiã. ius ſcientię auxilio deſcriptio globi terreni, doctrina de locorum interuallis, deq́ue re-
gionum deſignatione, & cætera huiuſmodi, quæ mirabile ornamentum, ſimul, ac utilita-
tem omnibus rebuspub. afferunt, nullo pacto poteſt perfecte haberi.
22Aſtrono-
miæ utili-
tas ad Coſ-
mographiã. ius ſcientię auxilio deſcriptio globi terreni, doctrina de locorum interuallis, deq́ue re-
gionum deſignatione, & cætera huiuſmodi, quæ mirabile ornamentum, ſimul, ac utilita-
tem omnibus rebuspub. afferunt, nullo pacto poteſt perfecte haberi.
OMITTO, quod hæc ſcientia ſumme eſt neceſſaria ad reipub.
adminiſtratio-
33Aſtrono
@iæ utili-
@as ad reip.
@dminiſtra-
tionem. nem, ut ad agriculturam, ad bella gerenda, & alia huiuſmodi; Cuius rei multa no-
bis exempla hiſtoriæ proponunt. Sulpitius enim ob ſcientiam eclipſis lunaris, quæ ſo-
lum in Aſtrologia edocetur, ingenti metu exercitum totum liberaſſe perhibetur:
Quod idem de Pericle Athenienſe, necnon Dione Siciliæ rege teſtantur hiſtorici. At
vero Nicias Athenienſium imperator ob huius rei ignorationem metu perculſus
claſſem portu educere non eſt auſus, haud par@o reipub. Athenienſis incommodo,
& iactura.
33Aſtrono
@iæ utili-
@as ad reip.
@dminiſtra-
tionem. nem, ut ad agriculturam, ad bella gerenda, & alia huiuſmodi; Cuius rei multa no-
bis exempla hiſtoriæ proponunt. Sulpitius enim ob ſcientiam eclipſis lunaris, quæ ſo-
lum in Aſtrologia edocetur, ingenti metu exercitum totum liberaſſe perhibetur:
Quod idem de Pericle Athenienſe, necnon Dione Siciliæ rege teſtantur hiſtorici. At
vero Nicias Athenienſium imperator ob huius rei ignorationem metu perculſus
claſſem portu educere non eſt auſus, haud par@o reipub. Athenienſis incommodo,
& iactura.
NEQVE uero prætereundum eſt, quod non ita multos ante annos (ut refert 10.
de Roias in epiſtola ad Carolum V. Imperatorem, quam commentarijs ſuis in plani-
ſphærium uniuerſale præfixit) Colonus ductor exercitus Ferdinandi regis Hiſpa-
niarum ſuperioribus annis, quibus nouus orbis Indiæ Occidentalis detectus eſt atque
exploratus, apud Iamaicam inſulam totum exercitum Chriſtianorum ab imminente
morte huius diuinæ diſciplinæ auxilio eripuit. Cum enim uniuerſus Hiſpanorum
exercitus in ultimo iam uitæ periculo eſſet conſtitutus, neque Dux à Iamaicenſibus
alimenta ullo poßet modo impetrare, (Hac enim ratione ſperabant Barbari
de Roias in epiſtola ad Carolum V. Imperatorem, quam commentarijs ſuis in plani-
ſphærium uniuerſale præfixit) Colonus ductor exercitus Ferdinandi regis Hiſpa-
niarum ſuperioribus annis, quibus nouus orbis Indiæ Occidentalis detectus eſt atque
exploratus, apud Iamaicam inſulam totum exercitum Chriſtianorum ab imminente
morte huius diuinæ diſciplinæ auxilio eripuit. Cum enim uniuerſus Hiſpanorum
exercitus in ultimo iam uitæ periculo eſſet conſtitutus, neque Dux à Iamaicenſibus
alimenta ullo poßet modo impetrare, (Hac enim ratione ſperabant Barbari