Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[41.] 34. Superſicies tunicarum uiſ{us} ſunt globoſæ. 3. 4 p 3.
Page: 27 (21)
[42.] 35. Ocul{us} eſt globoſ{us}. 3 p 3.
Page: 27 (21)
[43.] DE IIS SINE QVIBVS VISIO NON PO-teſt compleri. Caput ſeptimum. 36. Ad uiſionem perſiciendam ſex inprimis neceſſaria ſunt.
Page: 28 (22)
[44.] 37. Diſt antia inter uiſum & uiſibile. 15 p 3.
Page: 28 (22)
[45.] 38. Collocatio uiſibilis ante uiſum directa. 2 p 3.
Page: 28 (22)
[46.] 39. Lux. 1 p 3.
Page: 28 (22)
[47.] 40. Magnitudo rei uiſibilis. 19 p 3.
Page: 29 (23)
[48.] 41. Perſpicuit{as} corporis inter uiſum & uiſibile interiecti. 13 p 3.
Page: 29 (23)
[49.] 42. Denſit{as} ac ſolidit {as} uiſibilis. 14 p 3.
Page: 29 (23)
[50.] ALHAZEN FILII ALHAYZEN OPTICAE LIBER SECVNDVS.
Page: 30 (24)
[51.] DE DIVERSITATE DISPOSITIONVM LINEARVM radialium, & diſtinctione proprietatum ipſarum. Caput primum. 1. Recta connectens centra partium uiſ{us}, eſt axis pyramidis opticæ. 18 p 3.
Page: 30 (24)
[52.] 2. Cryſtallin{us} & uitre{us} humores perſpicuitate differunt. Ita forma uiſibilis refringitur in ſuperſicie uitrei humoris. 21 p 3.
Page: 31 (25)
[53.] 3. Communis ſectio cryſtallinæ & uitreæ ſphærarum aut eſt plana: aut eſt pars ſphæræ maioris cryſtallina ſphæra. Et habet centrum diuer-ſum ab oculi centro. 23 p 3.
Page: 31 (25)
[54.] 4. Humor cryſtallin{us} lucem & colorem aliter recipit, quàm cæter a perſpicua corpora. 22 p 3. Idem 30 n 1.
Page: 32 (26)
[55.] 5. Cryſtallin{us} & uitre{us} humores dißimiliter lucem & colorem recipiunt. 22 p 3.
Page: 32 (26)
[56.] 6. Humor uitre{us} & ſpirit{us} uiſibilis eadem ferè perſpicuitate præditi ſunt. 22 p 3.
Page: 32 (26)
[57.] 7. Axis pyramidis opticæ ſol{us} ad perpendiculum eſt cõmuni ſectioni cryſtallinæ & uitreæ ſphærarum. 24 p 3.
Page: 33 (27)
[58.] 8. Viſio per axem pyramidis opticæ certißima eſt: per aliam lineam tantò certior, quantò ipſa axi propinquior fuerit. 43 p 3.
Page: 35 (29)
[59.] 9. Radi{us} pyramidis opticæ obliqu{us}, axi propior ad minores angulos refringitur, remotior ad maiores: & duo æqualiter remoti, ad æquales. 36 p 3.
Page: 35 (29)
[60.] 10. Viſibile percipitur aut ſolo uiſu: aut uiſu & ſyllogiſmo: aut uiſu & anticipata notione. In hypothe. 3 lib. inpræfa. 4 lib. 59. 60 p 3.
Page: 36 (30)
[61.] 11. Viſio per anticipatam notionem fit quodammodo per ſyllogiſmum. 63 p 3.
Page: 37 (31)
[62.] 12. Viſio per ſyllogiſmum, fit plerun breui tempore. 69 p 3.
Page: 37 (31)
[63.] 13. Viſio per anticipatam notionem fit in tempore: & qualitas ei{us} plerunque ignoratur. 64. 69 p 3.
Page: 38 (32)
[64.] 14. È uiſibili ſæpi{us} uiſoremanet in animo gener alis notio, qua quodlibet uiſibile ſimile per-cipitur & cognoſcitur. 61 p 3.
Page: 39 (33)
[65.] DE OMNIBVS INTENTIONIBVS COMPREHENSIS À VISV: & qualiter comprehendat uiſus quamlib et illarum. Cap. XI. 15. Species uiſibiles principes ſunt uigintiduæ: adquas reliquæ omnes referuntur. In hypo. 3 lib. in præfa. 4 libr.
Page: 40 (34)
[66.] 16. Viſio perficitur, cum forma uiſibilis cryſtallino humore recepta, in neruum opticum per-uenerit. 20 p 3. Idem 25 n 1.
Page: 40 (34)
[67.] 17. È ſpecieb{us} uiſibilib{us} primùm percipitur eſſentia lucis & coloris. 67 p 3.
Page: 41 (35)
[68.] 18. Lux & color ex ſeſe, ſolo uiſu percipiuntur. 59 p 3.
Page: 41 (35)
[69.] 19. Color ex ſeſe, pri{us} percipitur, quàm ipſi{us} eſſentia. Ita uiſibile quodlibet ex ſeſe pri{us} percipitur, quàm ipſi{us} eſſentia. 68 p 3.
Page: 42 (36)
[70.] 20. Eſſentia coloris percipitur in tempore. Ita eſſentia cui{us}libet uiſibilis percipi-tur in tempore. 70 p 3.
Page: 42 (36)
< >
page |< < (39) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div77" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2125" xml:space="preserve">
              <pb o="39" file="0045" n="45" rhead="OPTICAE LIBER II."/>
            re uiſa ad uiſum, & illa forma peruenit ad interius uiſus:</s>
            <s xml:id="echoid-s2126" xml:space="preserve"> quare comprehẽditur res uiſa in ſuo loco,
              <lb/>
            qui eſt extra uiſum, & forma eius iam peruenit ad interius uiſus?</s>
            <s xml:id="echoid-s2127" xml:space="preserve"> Et non ſciuerunt iſti, quòd uiſio
              <lb/>
            non completur ſolo ſenſu tantùm, & quòd uiſio non completur, niſi per cognitionem & diſtinctio-
              <lb/>
            nem antecedentem, & ſi cognitio & diſtinctio antecedens non eſſet, nõ compleretur in uiſu uiſio.</s>
            <s xml:id="echoid-s2128" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Et non comprehendit uiſus quid eſt res uiſa apud uiſionem:</s>
            <s xml:id="echoid-s2129" xml:space="preserve"> quoniam quid eſt res uiſa non com-
              <lb/>
            prehenditur ſolo ſenſu, niſi per diſtinctionem, aut cognitionem, aut argumentationem iterandam
              <lb/>
            apud uiſionem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2130" xml:space="preserve"> Si ergo uiſio eſſet ſolo ſenſu tantùm, & omnia, quæ comprehen duntur ex intentio
              <lb/>
            nibus, quæ ſunt in rebus uiſibilibus, comprehenderentur ſolo ſenſu, non comprehenderetur res ui
              <lb/>
            ſa in ſuo loco, niſi poſtquam perueniſſet aliquid ad ipſam, quod contingeret & ſentiret eam.</s>
            <s xml:id="echoid-s2131" xml:space="preserve"> Cum
              <lb/>
            autem uiſio non compleatur ſolo ſenſu, ſed per diſtinctionem, & argumentationem, & cognitionẽ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2132" xml:space="preserve">
              <lb/>
            non indiget in cõprehenſione rei in ſuo loco, ſentiente extenſo ad ipſam, & contingente ipſam.</s>
            <s xml:id="echoid-s2133" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div78" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head102" xml:space="preserve" style="it">24. Remotio uiſibilis percipitur diſtinctione & anticipata notione. 9 p 4.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2134" xml:space="preserve">REdeamus ergo ad narrandum qualitatem comprehenſionis uiſionis, & dicamus:</s>
            <s xml:id="echoid-s2135" xml:space="preserve"> Remotio
              <lb/>
            rei uiſæ non comprehenditur per ſe, niſi per diſtinctionem:</s>
            <s xml:id="echoid-s2136" xml:space="preserve"> & iſta intentio eſt ex intentioni-
              <lb/>
            bus, quæ quieſcunt in anima ſecundum tempora pertranſita, ita quòd percepta non recedit
              <lb/>
            ab anima, propter nimiam frequẽtationem & iterationem eius ſuper uirtutem diſtinctiuam.</s>
            <s xml:id="echoid-s2137" xml:space="preserve"> Qua-
              <lb/>
            re non opus eſt in comprehenſione eius argumentatione iteranda apud comprehenſionẽ cuiusli-
              <lb/>
            bet rei uiſæ;</s>
            <s xml:id="echoid-s2138" xml:space="preserve"> neque quærit etiam uirtus diſtinctiua apud comprehenſionem cuiuslibet rei uiſæ,
              <lb/>
            quomodo quieuit intentio rei uiſæ in ea:</s>
            <s xml:id="echoid-s2139" xml:space="preserve"> quoniam non diſtinguit qualitatem comprehenſionis a-
              <lb/>
            pud comprehenſionem cuiuslibet rei uiſæ, & non comprehendit remotionem, niſi cum alijs inten
              <lb/>
            tionibus, quæ ſunt in re uiſa:</s>
            <s xml:id="echoid-s2140" xml:space="preserve"> & comprehendit illam apud comprehenſionem rei uiſæ per cognitio
              <lb/>
            nem antecedentem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2141" xml:space="preserve"> Quomodo autem uirtus diſtinctiua comprehendat remotionem per diſtin-
              <lb/>
            ctionem, eſt, ſecundum quod narrabo.</s>
            <s xml:id="echoid-s2142" xml:space="preserve"> Quando uiſus fuerit oppoſitus rei uiſæ, poſtquam non fue-
              <lb/>
            rat oppoſitus:</s>
            <s xml:id="echoid-s2143" xml:space="preserve"> comprehendit rem uiſam, & quando aufertur ab oppoſitione, deſtruitur compre-
              <lb/>
            henſio.</s>
            <s xml:id="echoid-s2144" xml:space="preserve"> Et ſimiliter, quando uiſus aperuerit palpebras, poſtquam fuerunt clauſę, & fuerit oppoſitus
              <lb/>
            alicui rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2145" xml:space="preserve"> comprehendet illam rem uiſam, & cum clauſerit palpebras, deſtruetur comprehen-
              <lb/>
            ſio.</s>
            <s xml:id="echoid-s2146" xml:space="preserve"> Et in natura intellectus eſt, quòd illud, quod accidit in uiſis apud aliquem ſitum, & deſtruitur a-
              <lb/>
            pud eius ablationem, non eſt fixum intra uiſum, neque faciens ipſum accidere, eſt intra uiſum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2147" xml:space="preserve"> Et
              <lb/>
            in natura intellectus eſt etiam, quòd id, quod apparet apud apertionem palpebrarum, & deſtruitur
              <lb/>
            apud clauſionem earum, non eſt fixum intra uiſum, neque faciens ipſum accidere, eſt intra uiſum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2148" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Et cum uirtus diſtinctiua comprehendit, quòd id, quod accidit in uiſu, ex quo uiſus comprehendit
              <lb/>
            rem uiſam, neque eſt res fixa intra uiſum, neque operans ipſum eſt intra uiſum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2149" xml:space="preserve"> ſtatim comprehen-
              <lb/>
            dit, quòd id, quod accidit in uiſu, aduenit extrinſecus, & operans ipſum eſt extra uiſum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2150" xml:space="preserve"> Et cum ui-
              <lb/>
            ſio deſtruitur apud clauſionem palpebrarum, & apud ablationem ab oppoſitione, & fit apud aper-
              <lb/>
            tionem palpebrarum, & apud oppoſitionem:</s>
            <s xml:id="echoid-s2151" xml:space="preserve"> uirtus diſtinctiua comprehendit, quòd id, quod ui-
              <lb/>
            detur in uiſu, non eſt applicatum cum uiſu.</s>
            <s xml:id="echoid-s2152" xml:space="preserve"> Et cum uirtus diſtinctiua comprehendit, quòd illud,
              <lb/>
            quod uidetur, non eſt intra uiſum, neque eſt applicatum cum uiſu, ſtatim comprehẽdit, quòd inter
              <lb/>
            ipſum & uiſum eſt remotio:</s>
            <s xml:id="echoid-s2153" xml:space="preserve"> quoniam in natura intellectús eſt, aut in fine manifeſtationis diſtincti-
              <lb/>
            onis, quòd omne, quod non eſt in corpore, neque eſt applicatum cum ipſo, ſit remotum ab eo.</s>
            <s xml:id="echoid-s2154" xml:space="preserve"> Et
              <lb/>
            hæc eſt qualitas comprehenſionis remotionis rei uiſæ in eo, quòd eſt remotio.</s>
            <s xml:id="echoid-s2155" xml:space="preserve"> Sed uirtus diſtincti
              <lb/>
            ua non indiget in comprehenſione remotionis rei uiſæ ad diuidendum ea, quæ diuiſimus, quoniã
              <lb/>
            non fecimus hoc, niſi gratia declarandi.</s>
            <s xml:id="echoid-s2156" xml:space="preserve"> Et uirtus diſtinctiua comprehendit concluſionem iſtius
              <lb/>
            diſtinctionis apud uiſionem ſine indigentia illius diuiſionis.</s>
            <s xml:id="echoid-s2157" xml:space="preserve"> Ex comprehenſione ergo rei apud op
              <lb/>
            poſitionem, & apertionem palpebrarum, & ex deſtructione eius apud ablationem oppoſitionis, &
              <lb/>
            apud clauſionem palpebrarum comprehendit uirtus diſtinctiua, quòd res uiſa eſt extra uiſum, &
              <lb/>
            quòd non eſt applicata cum uiſu.</s>
            <s xml:id="echoid-s2158" xml:space="preserve"> Et ſecundum iſtum modum comprehendit uirtus diſtinctiua,
              <lb/>
            quòd inter uiſum & rem uiſam ſit remotio:</s>
            <s xml:id="echoid-s2159" xml:space="preserve"> deinde propter frequentationem iſtius intentionis, &
              <lb/>
            iterationem eius, quieuit in anima, ita quòd non percipit quietem eius, neque qualitatem quietis
              <lb/>
            eius, ſcilicet quòd omnia uiſibilia ſunt extra uiſum, & quòd inter quamlibet rem uiſam & uiſum eſt
              <lb/>
            remotio.</s>
            <s xml:id="echoid-s2160" xml:space="preserve"> Remotio ergo rei uiſæ à uiſu non comprehenditur, niſi per modicam diſtinctionem, ſcili-
              <lb/>
            cet quòd uirtus diſtinctiua comprehendit, quòd uiſio eſt propter intentionem extrinſecam à uiſu:</s>
            <s xml:id="echoid-s2161" xml:space="preserve">
              <lb/>
            & cum hoc, quando fuerit quieſcens in anima, intelliget uirtus diſtinctiua, quòd quælibet res uiſa
              <lb/>
            comprehenſa à uiſu, eſt extra uiſum, & inter ipſam & uiſum eſt remotio:</s>
            <s xml:id="echoid-s2162" xml:space="preserve"> & etiam ſicut diximus ſu-
              <lb/>
            perius, non comprehenditur remotio niſi cum alijs:</s>
            <s xml:id="echoid-s2163" xml:space="preserve"> & apud noſtrum ſermonem de qualitate com-
              <lb/>
            prehenſionis ſitus declarabitur, quomodo comprehendatur remotio cum ſitu, & quomodo com-
              <lb/>
            prehendatur res uiſa in loco ſuo.</s>
            <s xml:id="echoid-s2164" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div79" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head103" xml:space="preserve" style="it">25. Magnitudo diſtantiæ percipitur è corporibus communibus inter uiſum & uiſibile in-
            <lb/>
          teriectis. 10 p 4.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2165" xml:space="preserve">COmprehenſio uerò quantitatis remotionis à uiſu, diuerſatur.</s>
            <s xml:id="echoid-s2166" xml:space="preserve"> Quoniam quædam compre-
              <lb/>
            henduntur per ſenſum uiſus, & certificatur eorum quantitas:</s>
            <s xml:id="echoid-s2167" xml:space="preserve"> & quædam comprehendun-
              <lb/>
            tur, quorum quantitas non certificatur.</s>
            <s xml:id="echoid-s2168" xml:space="preserve"> Remotio rei uiſæ à uiſu comprehenditur in quali-
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>
Impressum