Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001742
">
<
pb
pagenum
="
396
"
xlink:href
="
016/01/045.jpg
"/>
dum cribratur neceſſe ſit ob manuum mo
<
lb
/>
tum ac brachiorum patere foramina, quan
<
lb
/>
tum diduci brachia valent, eaque cauſa fa
<
lb
/>
rinæ non paruam partem partem perire. </
s
>
<
s
id
="
s.001743
">Ac
<
lb
/>
cedit, quòd lineum cribrum cum ſolum tre
<
lb
/>
mat, non adeò atteritur, imò longè minus
<
lb
/>
qui dum farina ab hominibus cribratur:
<
lb
/>
nam illos concutere, vt ſolent, cribrum ve
<
lb
/>
hementer eſt neceſſarium. </
s
>
<
s
id
="
s.001744
">Facit & ad com
<
lb
/>
pendium, quòd farina exquiſitius excutitur,
<
lb
/>
vt furfur omninò purum ſit. </
s
>
<
s
id
="
s.001745
">Hæcque omnia
<
lb
/>
citra domus fœditatem, & hominum iactu
<
lb
/>
ram atque incommoda. </
s
>
<
s
id
="
s.001746
">Natura etiam in
<
lb
/>
ſtrumenti duplicem, aut triplicem farinam
<
lb
/>
diſtinguente, guod ab operariis niſi conie
<
lb
/>
ctura incerta primò, deinde etiam inſtabili,
<
lb
/>
fieri non poteſt.
<
arrow.to.target
n
="
marg181
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001747
">
<
margin.target
id
="
marg181
"/>
Aër cur non
<
lb
/>
ſentiatur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001748
">Sed ad aëris tractationem reuertamur,
<
lb
/>
motuum omnium violentorum iam abſolu
<
lb
/>
ta narratione. </
s
>
<
s
id
="
s.001749
">Itaque aërem vſque ad cœ
<
lb
/>
lum extendi iam docuimus, purioremque
<
lb
/>
illius partem æthera vocari: ſed neque æ
<
lb
/>
ther, nec aër ob ſubſtantiæ puritatem ſenti
<
lb
/>
ri poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.001750
">Cauſa factum eſt hoc animantium,
<
lb
/>
nam ſi colores haberet, quæ viderentur, ta
<
lb
/>
lia apparerent. </
s
>
<
s
id
="
s.001751
">Vt enim per viridia conſpi
<
lb
/>
cilia inſpicienti omnia videntur viridia: ita
<
lb
/>
ſi aër coloris particeps eſſet omnia eiuſdem
<
lb
/>
coloris eſſe viderentur. </
s
>
<
s
id
="
s.001752
">Similiter ſi odorem
<
lb
/>
haberet, omnia eodem odore infecta vide
<
lb
/>
rentur. </
s
>
<
s
id
="
s.001753
">Similiter ſi acrem ſaporem, aut dul
<
lb
/>
cem præ ſe ferret, dulcia omnia aut acria
<
lb
/>
viderentur. </
s
>
<
s
id
="
s.001754
">Eodem modo calidus ſi quan
<
lb
/>
doque euadat, vt in æſtate, omnia vt cali
<
lb
/>
da videantur, efficit. </
s
>
<
s
id
="
s.001755
">Ea ratione nox ſonos &
<
lb
/>
ſtrepitus leuiſſimos etiam detegit: quoniam
<
lb
/>
die aër non eſt omninò expers ſoni. </
s
>
<
s
id
="
s.001756
">Ergo
<
lb
/>
omnia vt poſſet ſuſcipere, ſapores, odores,
<
lb
/>
ſonos, colores, & calidum ac frigidum, ea
<
lb
/>
que vt decet ſenſibus repræſentare, omnium
<
lb
/>
natura expers factus eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.001757
">Qualitatibus au
<
lb
/>
tem cùm ſubiacet primis, alteram oppoſi
<
lb
/>
tam refugit: atque hoc indicium eſt eorum
<
lb
/>
quæ iam diximus, qualitates ipſas per ſeip
<
lb
/>
ſas agere. </
s
>
<
s
id
="
s.001758
">Hyeme enim aër qui efflatur cùm
<
lb
/>
calidus ſit, in rotundam cogitur figuram,
<
lb
/>
ab ipſo calore ſiquidem, non ab aëris natu
<
lb
/>
ra: etiam aër frigidus non cogitur, nec ca
<
lb
/>
lidus in calidum locum inſpiratus. </
s
>
<
s
id
="
s.001759
">Sed cur in
<
arrow.to.target
n
="
marg182
"/>
<
lb
/>
rotundam figuram? </
s
>
<
s
id
="
s.001760
">quòd ea cùm ſit capa
<
lb
/>
ciſſima, etiam ſit robuſtiſſima, & etiam quo
<
lb
/>
niam ſolo puncto læſuræ cauſæ ſe exponat:
<
lb
/>
ob id pugnaturi, ictumque excepturi, ac
<
lb
/>
pondus ſubituri, in rotundam figuram ſe
<
lb
/>
totos colligunt, Vibrata enim procul maio
<
lb
/>
re impetu colliduntur: at quæ extra rotun
<
lb
/>
ditatem ſunt, procul magis vibrantur: plus
<
lb
/>
enim à centro diſtant, quod hypomochlij
<
lb
/>
vice habetur. </
s
>
<
s
id
="
s.001761
">Hic intercluſus corrumpit ani
<
lb
/>
mata anima carentia conſeruat: liber autem,
<
lb
/>
quæ anima carent, corrumpit: quæ anima
<
lb
/>
ta ſunt, conſeruat. </
s
>
<
s
id
="
s.001762
">Exedit enim anima
<
lb
/>
carentia motu, ideoque perflato loco illa
<
lb
/>
corrumpit, animalium calorem repurgat
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg183
"/>
<
lb
/>
ac refrigerat. </
s
>
<
s
id
="
s.001763
">Sed recluſus dum non moue
<
lb
/>
tur, quæ à putredine abſunt illæſa conſer
<
lb
/>
uat, quia motu carens non exedit. </
s
>
<
s
id
="
s.001764
">Sed ani
<
lb
/>
malia, & quæ putreſcere poſſunt, immotus
<
lb
/>
manens, atque ideo putreſcens, corrum
<
lb
/>
pit, occidit, putrefacit. </
s
>
<
s
id
="
s.001765
">Adeò verò corrum
<
lb
/>
pitur aër concluſus ac immotus, vt cum M.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001766
">Antonini Imperatoris milites Auidij Caſ
<
lb
/>
ſij in Seleucia Babyloniæ arculam in Apol
<
lb
/>
linis templo inuentam aperuiſſent, aurum
<
lb
/>
ſperantes inuenire, aër exiens adeò com
<
lb
/>
putruerat, vt totam regionem peſte affece
<
lb
/>
rit. </
s
>
<
s
id
="
s.001767
">Inde ventis delatus in Græciam, at
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg184
"/>
<
lb
/>
que inde etiam Romam, peſtilentiam eam
<
lb
/>
excitauit, quæ humani totius generis par
<
lb
/>
tem fermè tertiam abſumpſit. </
s
>
<
s
id
="
s.001768
">Inficitur &
<
lb
/>
metallicis exhalationibus, vnde in fodina
<
lb
/>
rum puteis perpetuò flabellis agitatur: ali
<
lb
/>
ter & lumina extingueret, & eos qui in
<
lb
/>
tus ſunt ſuffocaret. </
s
>
<
s
id
="
s.001769
">Motu igitur aër pur
<
lb
/>
gatur, & ad propriam ac puram redit na
<
lb
/>
turam. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001770
">
<
margin.target
id
="
marg182
"/>
Cur aër hye
<
lb
/>
me in rotun
<
lb
/>
dam
<
expan
abbr
="
figurã
">figuram</
expan
>
<
lb
/>
cogitur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001771
">
<
margin.target
id
="
marg183
"/>
Aëris con
<
lb
/>
trariæ vires.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001772
">
<
margin.target
id
="
marg184
"/>
Peſtis ex ar
<
lb
/>
cula aperta.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001773
">Simili ratione frumenta ſub terra reclu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg185
"/>
<
lb
/>
ſa, aërem vitiant, indeque viciſſim ab illo
<
lb
/>
vitiantur. </
s
>
<
s
id
="
s.001774
">Et licet ſerius in Germania, ob
<
lb
/>
aëris frigiditatem, attamen & ibi poſt
<
lb
/>
aliquot annos corrumpuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.001775
">Seruantur &
<
lb
/>
diutiùs eadem cauſa ſub terra quam ſupra.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001776
">In Gallia verò etiam in multos annos ſeptis
<
lb
/>
in medio ariſtis, & circumpoſitis denſata
<
lb
/>
congerie ſtipulis, ita vt latioris columnis
<
lb
/>
ſpeciem referant, inde ſuperinducto tugu
<
lb
/>
riolo denſite tuta manent ab animalibus aë
<
lb
/>
reque ipſo, tugurio ab aqua, geminareque
<
lb
/>
prohibentur ipſis ſtipulis annexis: omnia
<
lb
/>
enim ſemina ea parte pullulant, quæ exorta
<
lb
/>
ſunt, indicio ſunt fabæ. </
s
>
<
s
id
="
s.001777
">Sed & quædam
<
lb
/>
perflatis locis videntur tutiora, non quia
<
lb
/>
aër conſeruet, ſed quia frigidior quum
<
lb
/>
ſit, adeò non corrumpit. </
s
>
<
s
id
="
s.001778
">Pleraque enim
<
lb
/>
perflata, maximè edito loco, ſunt con
<
lb
/>
cluſis frigidiora. </
s
>
<
s
id
="
s.001779
">Fiunt & aëris corruptio
<
lb
/>
nes ob terræmotus. </
s
>
<
s
id
="
s.001780
">Reſeratus enim aër,
<
lb
/>
qui multis latuerat ſeculis, dum emergit,
<
lb
/>
peſtem magnam afferre ſolet: ob id ma
<
lb
/>
gnos terræmotus, peſtilentiæ graues ſubſe
<
lb
/>
qui ſolent. </
s
>
<
s
id
="
s.001781
">Fiunt & ob putredines, velut
<
lb
/>
poſt magnas clades, poſt inundationes, &
<
lb
/>
locuſtarum interitum. </
s
>
<
s
id
="
s.001782
">Hæ quidem peſtilen
<
lb
/>
tiæ ab aëre. </
s
>
<
s
id
="
s.001783
">Quæ autem fiunt poſt famem,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg186
"/>
<
lb
/>
alterius ſunt generis. </
s
>
<
s
id
="
s.001784
">Mira tamen peſtis va
<
lb
/>
rietas: nam referunt autores fide non in
<
lb
/>
digni, Conſtantinopoli ( olim Byzantium
<
lb
/>
dicebatur ) peſtem obortam, qui huius erat
<
lb
/>
generis, vt qui laborarent, aut quibus mor
<
lb
/>
bus imminebat, viderentur ab alio homine
<
lb
/>
cædi: perturbatique hoc errore morieban
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.001785
">Interim nec videbant, nec audiebant,
<
lb
/>
ſed velut attoniti, aut lymphati ſenſibus ac
<
lb
/>
mente excutiebantur. </
s
>
<
s
id
="
s.001786
">Febreque ac tuſſi cum
<
lb
/>
laborarent, calor tamen & color haud mu
<
lb
/>
tabatur. </
s
>
<
s
id
="
s.001787
">Tubercula variis in locis pro ho
<
lb
/>
minum natura apparebant. </
s
>
<
s
id
="
s.001788
">Tandem veterno
<
lb
/>
alij, alij inedia conficiebantur. </
s
>
<
s
id
="
s.001789
">Quidam etiam
<
lb
/>
ob ſitim in puteos ſe præcipitabant. </
s
>
<
s
id
="
s.001790
">Cer
<
lb
/>
tum eſt, fuiſſe genus certum abſceſſus in
<
lb
/>
cerebro, quandoquidem contagio non pro
<
lb
/>
pagaretur. </
s
>
<
s
id
="
s.001791
">Certum eſt, tot fermè eſſe modos
<
lb
/>
peſtis, quot tempora. </
s
>
<
s
id
="
s.001792
">Nulla tamen peſtis vl
<
lb
/>
tra triennium ſæuit. </
s
>
<
s
id
="
s.001793
">Cauſa multiplex eſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001794
">Prima, quia ſi tamdiu ſæuiat, non habet fer
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg187
"/>
<
lb
/>
mè in quos ſæuiat. </
s
>
<
s
id
="
s.001795
">Deinde, aër ipſe cùm le
<
lb
/>
uiſſimæ ( vt dictum eſt ) ſit ſubſtantiæ, vlte
<
lb
/>
riorem putredinem pati non poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.001796
">Oſten
<
lb
/>
ſum eſt enim ſuperius, quæ computrue
<
lb
/>
tint, non amplius eſſe putrida. </
s
>
<
s
id
="
s.001797
">Accedit, </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>