Musschenbroek, Petrus van, Physicae experimentales, et geometricae de magnete, tuborum capillarium vitreorumque speculorum attractione, magnitudine terrae, cohaerentia corporum firmorum dissertationes: ut et ephemerides meteorologicae ultraiectinae

Table of contents

< >
[371.] EXPERIMENTUM IX.
[372.] EXPERIMENTUM X.
[373.] EXPERIMENTUM XI.
[374.] EXPERIMENTUM XII.
[375.] EXPERIMENTUM XIII.
[376.] EXPERIMENTUM XIV.
[377.] EXPERIMENTUM XV.
[378.] EXPERIMENTUM XVI.
[379.] EXPERIMENTUM XVII.
[380.] EXPERIMENTUM XVIII.
[381.] EXPERIMENTUM XIX.
[382.] EXPERIMENTUM XX.
[383.] EXPERIMENTUM XXI.
[384.] EXPERIMENTUM XXII.
[385.] EXPERIMENTUM XXIII.
[386.] EXPERIMENTUM XXIV.
[387.] EXPERIMENTVM XXV.
[388.] EXPERIMENTUM XXVI.
[389.] EXPERIMENTUM XXVII.
[390.] EXPERIMENTUM XXVIII.
[391.] EXPERIMENTUM XXIX.
[392.] EXPERIMENTUM XXX.
[393.] EXPERIMENTUM XXXI.
[394.] EXPERIMENTUM XXXII.
[395.] EXPERIMENTUM XXXIII.
[396.] EXPERIMENTUM XXXIV.
[397.] EXPERIMENTUM XXXV.
[398.] EXPERIMENTUM XXXVI.
[399.] EXPERIMENTUM XXXVII.
[400.] EXPERIMENTUM XXXVIII.
< >
page |< < (438) of 795 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div342" type="section" level="1" n="342">
          <pb o="438" file="0452" n="452" rhead="INTRODUCTIO AD COHÆRENTIAM"/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s9884" xml:space="preserve">Progrediamur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9885" xml:space="preserve">inveſtigemus quænam ſit vis unionis, quomo-
              <lb/>
            do ſit comparata, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9886" xml:space="preserve">quibus donata proprietatibus: </s>
            <s xml:id="echoid-s9887" xml:space="preserve">Duplicis poteſt
              <lb/>
            modo eſſe indolis, Externa nempe aut Interna. </s>
            <s xml:id="echoid-s9888" xml:space="preserve">Nam nec expe-
              <lb/>
            rientia nec ratio aliam vim, præter has duas, detexit, nec dari alia
              <lb/>
            poteſt: </s>
            <s xml:id="echoid-s9889" xml:space="preserve">Externam prius examinemus, Internam poſtea.</s>
            <s xml:id="echoid-s9890" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s9891" xml:space="preserve">A ſimpliciſſimis incipiamus elementis corporeis, atque duo ſibi
              <lb/>
            impoſita cohærere obſervemus, horum Cohærentia a vi externa
              <lb/>
            pendeat: </s>
            <s xml:id="echoid-s9892" xml:space="preserve">Vinculum ea ambiens circumquaque & </s>
            <s xml:id="echoid-s9893" xml:space="preserve">ſolidum non po-
              <lb/>
            terit eſſe cauſa vel virtus illius unionis, quærerem enim an id vin-
              <lb/>
            culum non conſtet ex partibus, ſive elementis ſibi impoſitis? </s>
            <s xml:id="echoid-s9894" xml:space="preserve">ne-
              <lb/>
            gari nequit; </s>
            <s xml:id="echoid-s9895" xml:space="preserve">ſed quomodo hæc inter ſe cohærent? </s>
            <s xml:id="echoid-s9896" xml:space="preserve">an etiam ope
              <lb/>
            vinculi ambientis? </s>
            <s xml:id="echoid-s9897" xml:space="preserve">tum circa hoc alterum vinculum eadem rediret
              <lb/>
            quæſtio in infinitum uſque continuanda: </s>
            <s xml:id="echoid-s9898" xml:space="preserve">quare omnis externi vin-
              <lb/>
            culi conceptus ſponte deſtruitur.</s>
            <s xml:id="echoid-s9899" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s9900" xml:space="preserve">Melius vis externa in preſſione quadam reſidere affirmaretur, quæ
              <lb/>
            ſcilicet extrinſecus corporibus duobus incumbens, ea ita introrſum
              <lb/>
            comprimat, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9901" xml:space="preserve">verſus ſe mutuo pellat, ut reſolvi nequeant niſi preſſione
              <lb/>
            ſuperata â vi quacumque aliâ contrarie agente: </s>
            <s xml:id="echoid-s9902" xml:space="preserve">Profecto fatendum eſt
              <lb/>
            nos â natura quaſi duci ad preſſionem externam ponendam, quia hæc
              <lb/>
            clariſſime poteſt concipi, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9903" xml:space="preserve">nonnulla corpora ejus ope cohærent.</s>
            <s xml:id="echoid-s9904" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s9905" xml:space="preserve">Sed quænam cauſa externa premens, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9906" xml:space="preserve">omnia corpora uniens,
              <lb/>
            adeoque Univerſalis, eſſe poteſt? </s>
            <s xml:id="echoid-s9907" xml:space="preserve">Fluida tantum, quæ omnia am-
              <lb/>
            biat corpora, ſive in viſceribus Terræ, ſive in ejus ſuperficie, vel
              <lb/>
            ſupra eam poſita; </s>
            <s xml:id="echoid-s9908" xml:space="preserve">adeoque Fluidum Univerſale poſtulatur; </s>
            <s xml:id="echoid-s9909" xml:space="preserve">quod
              <lb/>
            erit vel Aër Elaſticus, vel Ignis, vel Æther ſubtilis: </s>
            <s xml:id="echoid-s9910" xml:space="preserve">Hinc Philo-
              <lb/>
            ſophi nonnulli ad Aërem, alii ad Ætherem confugerunt, opinati
              <lb/>
            hoc fluidum ſua gravitate comprimere corpora æque majora, ac
              <lb/>
            minora verſus ſe mutuo, inde eorum pendere Cohærentiam, cujus
              <lb/>
            magnitudo eſſet in ratione preſſionis; </s>
            <s xml:id="echoid-s9911" xml:space="preserve">Cohærentiam ſolvi non poſſe
              <lb/>
            niſi a cauſa, quæ pondus Aëris Ætheriſve ſuperaret: </s>
            <s xml:id="echoid-s9912" xml:space="preserve">Meretur ſenten-
              <lb/>
            tia utraque paulo fuſius examinari.</s>
            <s xml:id="echoid-s9913" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s9914" xml:space="preserve">Qui Aëris Elaſtici gravitatem crediderunt eſſe cauſam firmitatis,
              <lb/>
            innixi fuerunt Experimento Magdeburgico, in quo duo hemiſphæ-
              <lb/>
            ria cuprea, cava, ſibi impoſita, aëre interno educto, validiſſime
              <lb/>
            cohæſerunt preſſa a pondere Aëris externi, uti ſupra tradidimus:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s9915" xml:space="preserve">Ex quo concluſerunt, omnia corpora ſibi impoſita, ut Aërem </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>