Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Table of figures

< >
< >
page |< < (437) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1467" type="section" level="1" n="356">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s28690" xml:space="preserve">
              <pb o="437" file="0453" n="453" rhead="LIBER QVARTVS."/>
            recta F A; </s>
            <s xml:id="echoid-s28691" xml:space="preserve">Erit enim A F B, angulus altitudinis poli, & </s>
            <s xml:id="echoid-s28692" xml:space="preserve">B A F, angulus inclinationis horologij ad
              <lb/>
            Horizontem, nempe altitudinis Aequatoris ſupra Horizontem. </s>
            <s xml:id="echoid-s28693" xml:space="preserve">Styli porrò longitudo, cuius lo-
              <lb/>
            cus eſt in centro B, vbi conueniunt lineæ horarum à meridie, & </s>
            <s xml:id="echoid-s28694" xml:space="preserve">media nocte, inuenietur ex nota
              <lb/>
            poli altitudine, hac ratione. </s>
            <s xml:id="echoid-s28695" xml:space="preserve">Ex A, puncto, vbi meridiana linea, & </s>
            <s xml:id="echoid-s28696" xml:space="preserve">horizontalis ſe interſecant, egre-
              <lb/>
            diatur recta A F, faciens angulum BAF, complemento altitudinis poli æqualem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s28697" xml:space="preserve">ex B, centro
              <lb/>
            educta perpendicularis B F, ad meridianam lineam ſecet A F, in F. </s>
            <s xml:id="echoid-s28698" xml:space="preserve">Erit namque B F, longitudo
              <lb/>
            ſtyli, vt conſtat ex iis, quæ in ſuperiori libro demonſtrata ſunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s28699" xml:space="preserve">Si verò horologium contineat ſo-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0453-01" xlink:href="note-0453-01a" xml:space="preserve">Horologium
                <lb/>
              æquinoctiale
                <lb/>
              Aſtronomieú
                <unsure/>
                <lb/>
              quo pacto ſit
                <lb/>
              vniuerſale.</note>
            lum horas à meridie, & </s>
            <s xml:id="echoid-s28700" xml:space="preserve">media nocte, careatq́ue linea horizontali, indicabit horologium horas
              <lb/>
            vbique gentium, ſi, vt in propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s28701" xml:space="preserve">49. </s>
            <s xml:id="echoid-s28702" xml:space="preserve">libri 2. </s>
            <s xml:id="echoid-s28703" xml:space="preserve">tradidimus, ponatur in ſitu propriu, poteritq́ue ſtylus
              <lb/>
            cuiuſque longitudinis aſſumi, ſi circuli ſignorum in horologio deſcripti non fuerint.</s>
            <s xml:id="echoid-s28704" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">10</note>
          <note position="right" xml:space="preserve">Problema ex-
            <lb/>
          plicatur in ho-
            <lb/>
          @ologio decli-
            <lb/>
          nante à Verri-
            <lb/>
          cali.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s28705" xml:space="preserve">PROPONATVR ſexto horologium à Verticali declinans A, vt in ſequentibus figuris,
              <lb/>
            (Erit autem declinans à Verticali, quando linea horizontalis per locum ſtyli ducitur, vt in horo-
              <lb/>
            logijs Verticalibus, at lineæ æquinoctiali non æquidiſtat, quod quidẽ in Verticalibus horologijs
              <lb/>
            fit, ſed eam ſecat, non tamen in loco ſtyli, vt in Meridianis horologijs accidit) in quo meridiana
              <lb/>
            linea B C; </s>
            <s xml:id="echoid-s28706" xml:space="preserve">æquinoctialis D E; </s>
            <s xml:id="echoid-s28707" xml:space="preserve">horizontalis D F; </s>
            <s xml:id="echoid-s28708" xml:space="preserve">ſtylus F G, eiuſq́ue locus in F; </s>
            <s xml:id="echoid-s28709" xml:space="preserve">linea ſtyli E F, quæ ſi
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0453-01" xlink:href="fig-0453-01a" number="301">
                <image file="0453-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0453-01"/>
              </figure>
              <note position="left" xlink:label="note-0453-04" xlink:href="note-0453-04a" xml:space="preserve">20</note>
              <note position="left" xlink:label="note-0453-05" xlink:href="note-0453-05a" xml:space="preserve">30</note>
            fortaſſis ducta non eſt, habebitur, ſi per F, locũ ſtyli ad æquinoctialem lineam excitetur perpen-
              <lb/>
            dicularis F E. </s>
            <s xml:id="echoid-s28710" xml:space="preserve">Ita igitur altitudinem poli ſupra Horizontem, ad quam fabricatum eſt horologiũ,
              <lb/>
            eiuſq́ue declinationem à Verticali, & </s>
            <s xml:id="echoid-s28711" xml:space="preserve">altitudinem poli ſupra ipſum planum declinans inquire-
              <lb/>
            mus. </s>
            <s xml:id="echoid-s28712" xml:space="preserve">Ex F, loco ſtyli erigemus ad lineam ſtyli E F, perpendicularem F H, ſtylo F G, æqualem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s28713" xml:space="preserve">
              <lb/>
            ex B, centro horologii, in quo videlicet linea ſtyli producta cum meridiana linea conuenit, per H,
              <lb/>
            rectam ducemus B H, quæ ſecet æquinoctialem lineam in I. </s>
            <s xml:id="echoid-s28714" xml:space="preserve">Deinde per E, vbi æquinoctialem
              <lb/>
            lineam ſecat linea ſtyli, ducta recta E C, parallela lineæ horizontali, excitabimus ad eam perpen-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0453-06" xlink:href="note-0453-06a" xml:space="preserve">40</note>
            dicularem E K, rectæ E I, æqualem, iungemuſq́ue rectam K C. </s>
            <s xml:id="echoid-s28715" xml:space="preserve">Poſtremo ſumpta recta C L, ipſi
              <lb/>
            C K, æquali, ducemus rectam L B. </s>
            <s xml:id="echoid-s28716" xml:space="preserve">Nam B L C, angulus erit altitudinis poli ſupra Horizontem;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s28717" xml:space="preserve">K C M, angulus declinationis à Verticali; </s>
            <s xml:id="echoid-s28718" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s28719" xml:space="preserve">E B I, angulus altitudinis poli ſupra planum decli-
              <lb/>
            nans. </s>
            <s xml:id="echoid-s28720" xml:space="preserve">Ipſum autem horologium à meridie declinabit, ſi centrum B, extiterit ſupra lineam hori-
              <lb/>
            zontalem, à borea verò, ſi infra; </s>
            <s xml:id="echoid-s28721" xml:space="preserve">atque in ortum verget à meridie, ſi ex parte dextra linea æqui-
              <lb/>
            noctialis infra lineam horizontalem cadit, in occaſum autem, ſi ex parte ſiniſtra. </s>
            <s xml:id="echoid-s28722" xml:space="preserve">At verò à borea
              <lb/>
            deflectet in ortum, ſi linea æquinoctialis ex parte ſiniſtra cadit infra horizontalem lineam, in oc-
              <lb/>
            caſum verò, ſi ex parte dextra. </s>
            <s xml:id="echoid-s28723" xml:space="preserve">Quæ omnia liquido colliguntur ex ijs, quę in propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s28724" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s28725" xml:space="preserve">ſuperio-
              <lb/>
            ris libri à nobis ſunt demonſtrata, ſi attente conſidere@ur conſtructio horologii à Verticali decli
              <lb/>
            nantis eo loco tradita.</s>
            <s xml:id="echoid-s28726" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">50</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s28727" xml:space="preserve">SED data iam ſit altitudo poli ſupra Horizontem, ad quam conſtructum eſt horologium,
              <lb/>
            oporteatq́ue inueſtigare longitudinem ſtyli, (cuius quidem locus ſemper eſt in huiuſmodi horo-
              <lb/>
            logio in puncto, vbi linea ſtyli horizontalem interſecat,) declinationemq́ue à Verticali, & </s>
            <s xml:id="echoid-s28728" xml:space="preserve">altitu-
              <lb/>
            dinem pol iſupra planum declinans. </s>
            <s xml:id="echoid-s28729" xml:space="preserve">Ex B, centro horologii, vbi conueniunt linea horizontalis,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s28730" xml:space="preserve">linea ſtyli, egrediatur recta B L, faciens cum meridiana linea angulum C B L, complementi
              <lb/>
            altitudinis poli ſupra Horizontem: </s>
            <s xml:id="echoid-s28731" xml:space="preserve">ductaq́ue ex E, puncto, quod linea ſtyli & </s>
            <s xml:id="echoid-s28732" xml:space="preserve">æquinoctiali com-
              <lb/>
            mune eſt, recta E C, horizontali lineæ parallela ſecet B L, in L, & </s>
            <s xml:id="echoid-s28733" xml:space="preserve">meridianam lineam in C. </s>
            <s xml:id="echoid-s28734" xml:space="preserve">De-
              <lb/>
            inde ex E, ad E C, excitetur perpendicularis E K, & </s>
            <s xml:id="echoid-s28735" xml:space="preserve">ex C, arcus circuli ad interuallum rectę C L,
              <lb/>
            deſcribatur ſecans E K, in K, ducaturq́ue recta C K. </s>
            <s xml:id="echoid-s28736" xml:space="preserve">Poſtremo abſcindatur in linea æquinoctiali
              <lb/>
            rectæ E K, æqualis E I, iunctaq́ue recta I B, excitetur ad lineam ſtyli ex F, loco ſtyli </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>