Fabri, Honoré
,
Tractatus physicus de motu locali
,
1646
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
page
|<
<
of 491
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
id
="
N1137F
">
<
p
id
="
N11F78
"
type
="
main
">
<
s
id
="
N11F94
">
<
pb
pagenum
="
14
"
xlink:href
="
026/01/046.jpg
"/>
conatu agat: </
s
>
<
s
id
="
N11F9D
">immò ſi potentia motrix produceret motum primum, non
<
lb
/>
impetum in corpore proiecto; </
s
>
<
s
id
="
N11FA3
">nulla deinde eſſet cauſa applicata ad pro
<
lb
/>
ducendum impetum: </
s
>
<
s
id
="
N11FA9
">Itaque hic motus primi generis, ſi comparetur
<
lb
/>
cum potentia motrice, eſt verè influxus, vel actio; </
s
>
<
s
id
="
N11FAF
">ſi cum termino, eſt
<
lb
/>
eius fieri, ſeu dependentia; </
s
>
<
s
id
="
N11FB5
">ſi cum ſubiecto, ſeu mobili eſt paſſio; </
s
>
<
s
id
="
N11FB9
">nec
<
lb
/>
propriè dicitur produci, niſi vt quo (vt vulgò loquuntur) nec enim
<
lb
/>
actio eſt terminus, vel effectus, in quo ſiſtat cauſa; ſed eſt via, qua ten
<
lb
/>
dit ad terminum. </
s
>
<
s
id
="
N11FC3
">Motus ſecundi generis eſt mutatio, ſeu tranſitus ex
<
lb
/>
vno loco in alium; </
s
>
<
s
id
="
N11FC9
">hoc eſt finis, vel effectus formalis ſecundarius,
<
lb
/>
quem exigit impetus; </
s
>
<
s
id
="
N11FCF
">& fruſtrà ponitur alia entitas, quæ tantùm eſſet
<
lb
/>
inſtituta ad exigendam iſtam loci mutationem; Igitur ſi ſufficienter
<
lb
/>
exigatur ab ipſo impetu, de quo infrà, certè fruſtra ponitur quodcun
<
lb
/>
que aliud per Ax.3. & 7. </
s
>
</
p
>
<
p
id
="
N11FD9
"
type
="
main
">
<
s
id
="
N11FDB
">
<
emph
type
="
center
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Theorema
<
emph.end
type
="
italics
"/>
4.
<
emph.end
type
="
center
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
id
="
N11FE8
"
type
="
main
">
<
s
id
="
N11FEA
">
<
emph
type
="
italics
"/>
Cauſa illa immediata motus, quæ non est efficiens, potest tantùm eſſe exi
<
lb
/>
gens, quæ reducitur ad formalem, quæ ſuum effectum formalem ſecundarium,
<
lb
/>
id est ſuum finem intrinſecum exigit.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
</
s
>
<
s
id
="
N11FF5
"> Sic calor exigit rarefactionem, vel
<
lb
/>
reſolutionem, impetus motum; </
s
>
<
s
id
="
N11FFB
">cum enim non ſit cauſa efficiens per Th.
<
lb
/>
2. ſit tamen cauſa per Th.3. nec ſit materialis, nec finalis, vt conſtat, de
<
lb
/>
bet eſſe formalis, vel exigens, ſeu exigitiua; </
s
>
<
s
id
="
N12004
">vt patet ex ipſa cauſarum
<
lb
/>
enumeratione; </
s
>
<
s
id
="
N1200A
">non eſt materialis, quia non recipit motum, niſi ab alio; </
s
>
<
s
id
="
N1200E
">
<
lb
/>
nec finalis, quæ ſupponit alias; cum ipſa non ſit dum ponitur
<
lb
/>
effectus. </
s
>
</
p
>
<
p
id
="
N12015
"
type
="
main
">
<
s
id
="
N12017
">
<
emph
type
="
center
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Theorema
<
emph.end
type
="
italics
"/>
5.
<
emph.end
type
="
center
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
id
="
N12024
"
type
="
main
">
<
s
id
="
N12026
">
<
emph
type
="
italics
"/>
Entitas ſeu ſubstantia mobilis non eſt cauſa immediata motus,
<
emph.end
type
="
italics
"/>
Sit enim
<
lb
/>
lapis proiectus per Poſtul. haud dubiè ſubſtantia lapidis non eſt cauſa
<
lb
/>
huius motus; </
s
>
<
s
id
="
N12035
">quia lapis tandem ſiſtit per hypoth.4. igitur non eſt cauſa
<
lb
/>
motus, quia eſſet cauſa neceſſaria; </
s
>
<
s
id
="
N1203B
">igitur ſemper cauſaret per Ax.12. præ
<
lb
/>
terea potentia motrix proiicientis verè agit, cum etiam defatigetur; </
s
>
<
s
id
="
N12041
">igi
<
lb
/>
tur aliquid producit, non motum immediatè, qui produci non poteſt pro
<
lb
/>
prièper Th. 2. Adde quod motus ſecundi generis habet tantùm cauſam
<
lb
/>
immediatam exigentem, ſed potentia motrix non exigit; </
s
>
<
s
id
="
N1204B
">quia primò
<
lb
/>
non defatigaretur exigendo; </
s
>
<
s
id
="
N12051
">ſecundò quia lapis ſeparatus à manu etiam
<
lb
/>
mouetur, ſed non ad exigentiam potentiæ motricis, vt patet; </
s
>
<
s
id
="
N12057
">quia ſtatim
<
lb
/>
poſt ſeparationem poteſt illa potentia deſtrui, licèt lapis longo pòſt
<
lb
/>
tempore moueatur; ſed quod non eſt, nihil exigit. </
s
>
</
p
>
<
p
id
="
N1205F
"
type
="
main
">
<
s
id
="
N12061
">Aliquis fortè diceret potentiam motricem exigere primam partem
<
lb
/>
motus, quæ deinde ſecundam exigit, & ſecunda tertiam, tertia quar
<
lb
/>
tam, &c. </
s
>
<
s
id
="
N12068
">Sed contra; </
s
>
<
s
id
="
N1206B
">quæro quid ſit prima illa pars motus; </
s
>
<
s
id
="
N1206F
">nec enim
<
lb
/>
aliud agnoſco niſi primam mutationem loci, quæ mutatio non poteſt
<
lb
/>
exigere niſi quando eſt; </
s
>
<
s
id
="
N12077
">atqui quando eſt, nihil reale eſt actu niſi mo
<
lb
/>
bile, & nouus locus acquiſitus, mobile ipſum non exigit, vt demonſtra
<
lb
/>
tum eſt, & conceſſum, nec etiam locus de nouo acquiſitus, in quo
<
lb
/>
ſcilicet mobile ſiſtere poteſt: quidquid pones aliud, impetum appellabo. </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>