1dalla bocca dello stesso Raffaello Magiotti, che è per noi il giudice e il te
stimone più autorevole che possa desiderarsi, sì per le relazioni che egli
ebbe poi intorno a tal soggetto col Torricelli, e sì per essere stato spettatore
al pubblico sperimento del Berti.
stimone più autorevole che possa desiderarsi, sì per le relazioni che egli
ebbe poi intorno a tal soggetto col Torricelli, e sì per essere stato spettatore
al pubblico sperimento del Berti.
Dop'avere ivi accennato alla dottrina professata da coloro, che ammet
51[Figure 51]
51[Figure 51]Figura 43.
tevano l'esistenza del vacuo, dottrina che è secondo lo
Schott non tantum in Philosophia absurda, sed et in
fide orthodoxa periculosa, soggiunge: “ Alii tamen me
lioris notae Philosophi negant in praedicto tubi spatio esse
vere vacuum, idque variis probant rationibus atque expe
rimentis. Omnium pulcherrimum ingeniosissimumque vi
detur esse istud, quod, suadente p. Athanasio Kirchero,
exhibuit Romae Gaspar Bertus romanus, vir nobilis, et in
physicis mathematicisque solide doctus, singularisque in
experimentis capiendis solertiae.... Is cum audisset non
nullos .... probare dari vacuum, saltem ad breve tempus,
inter corpora, quod aqua intra tubos ultra certam men
suram elevata sisti non posset.... tubum in maiori multo
quam illi exposcerent longitudine, plumbeum erexit in
aedibus suis. Centum is pedum erat in longitudine, et
digiti crassitudine ad supremum domus solarium pertin
gens, ea forma, quam altera supra posita figura DKL
(fig. 43) monstrat. In superiori huius tubi extremo ....
phialam primo aeream deinde vitream insignis crassitudinis
et studio in hunc finem conflatam imposuit, tali industria
a tubi collo coagmentatam, talique ingenio munitam, ut
omnis aeri esset ad eum interclusus aditus. Intra vero
phialam, suggerente Kirchero, campanulam C, una cum
ferreo malleolo O lateribus phialae ea dexteritate inseruit,
ut malleolus ferreus magnete A ab extra attractus eleva
tusque et mox a magnete retracto, liber, proprio pondere
campanulae illideretur ac sonum ederet. Inferiorem vero
tubi partem epistomio seu aenea clavi volubili munivit. ”
tevano l'esistenza del vacuo, dottrina che è secondo lo
Schott non tantum in Philosophia absurda, sed et in
fide orthodoxa periculosa, soggiunge: “ Alii tamen me
lioris notae Philosophi negant in praedicto tubi spatio esse
vere vacuum, idque variis probant rationibus atque expe
rimentis. Omnium pulcherrimum ingeniosissimumque vi
detur esse istud, quod, suadente p. Athanasio Kirchero,
exhibuit Romae Gaspar Bertus romanus, vir nobilis, et in
physicis mathematicisque solide doctus, singularisque in
experimentis capiendis solertiae.... Is cum audisset non
nullos .... probare dari vacuum, saltem ad breve tempus,
inter corpora, quod aqua intra tubos ultra certam men
suram elevata sisti non posset.... tubum in maiori multo
quam illi exposcerent longitudine, plumbeum erexit in
aedibus suis. Centum is pedum erat in longitudine, et
digiti crassitudine ad supremum domus solarium pertin
gens, ea forma, quam altera supra posita figura DKL
(fig. 43) monstrat. In superiori huius tubi extremo ....
phialam primo aeream deinde vitream insignis crassitudinis
et studio in hunc finem conflatam imposuit, tali industria
a tubi collo coagmentatam, talique ingenio munitam, ut
omnis aeri esset ad eum interclusus aditus. Intra vero
phialam, suggerente Kirchero, campanulam C, una cum
ferreo malleolo O lateribus phialae ea dexteritate inseruit,
ut malleolus ferreus magnete A ab extra attractus eleva
tusque et mox a magnete retracto, liber, proprio pondere
campanulae illideretur ac sonum ederet. Inferiorem vero
tubi partem epistomio seu aenea clavi volubili munivit. ”
“ Comparatis omnibus ad experimentum capiendum
requisitis, tubi extremum orificium espistomio G munitum,
dolio MIKL aqua semiplenum immersit, totumque tubum
una cum phiala replevit aquis, facto in phialae vertice
foramine, quod postmodum diligentissime clausum sin
gulari arte stamno solidavit. Tum unco ferreo epistomium
G aperiut, viamque fecit aquae tubi ut libera posset ex
illo in subiectum vas defluere. Et vero, ut assurgens in vase subiecto aqua
indicavit, defluxit quantum decem circiter pedes tubi ante replebat, reli
quum intra tubum perstitit, patente licet ad multum tempus eadem via,
quae postea revoluta clavi, iterum conclusa est. Tum vero admoto magnete
requisitis, tubi extremum orificium espistomio G munitum,
dolio MIKL aqua semiplenum immersit, totumque tubum
una cum phiala replevit aquis, facto in phialae vertice
foramine, quod postmodum diligentissime clausum sin
gulari arte stamno solidavit. Tum unco ferreo epistomium
G aperiut, viamque fecit aquae tubi ut libera posset ex
illo in subiectum vas defluere. Et vero, ut assurgens in vase subiecto aqua
indicavit, defluxit quantum decem circiter pedes tubi ante replebat, reli
quum intra tubum perstitit, patente licet ad multum tempus eadem via,
quae postea revoluta clavi, iterum conclusa est. Tum vero admoto magnete