Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001849
">
<
pb
pagenum
="
398
"
xlink:href
="
016/01/047.jpg
"/>
præſertim cum videamus peſtem quæ ephip
<
lb
/>
piis aut tabulæ hæſerit, hominem occidere,
<
lb
/>
qui alteri eorum inſederit. </
s
>
<
s
id
="
s.001850
">Quædam igitur
<
lb
/>
vmbra ſola, vt oleander & taxus: quædam
<
lb
/>
venenum extinctum olim ſuſcitant, vt virgę
<
lb
/>
corni, aut ſanguinariæ, quæ cùm in manu ca
<
lb
/>
leſcunt, rabiem in morſis à cane
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
liberatis
<
lb
/>
periculo reuocant. </
s
>
<
s
id
="
s.001851
">Sanguinariæ
<
expan
abbr
="
quoq;
">quoque</
expan
>
virgis
<
lb
/>
cæſi, tum etiam iumenta, magno incommodo
<
lb
/>
affici creduntur. </
s
>
<
s
id
="
s.001852
">Feruntur & ſerpentes
<
expan
abbr
="
quidã
">quidam</
expan
>
<
lb
/>
occidere, etiam medio contactu haſtæ, vt
<
lb
/>
Matthiolus refert. </
s
>
<
s
id
="
s.001853
">Alius cum ſuxiſſet vulnus
<
lb
/>
à ſerpente diuiſo illatum, ſtatim expirauit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001854
">Alij odore ſolo intereunt, vt qui Senis pu
<
lb
/>
plicè à riuali odore ſolo oblato occidit. </
s
>
<
s
id
="
s.001855
">Mira
<
lb
/>
hæc videntur potius quam ſint, ſeu ad huma
<
lb
/>
nam quis reſpiciat imbecillitatem, ſeu ad in
<
lb
/>
genij malefici induſtriam, ſeu ad rerum ip
<
lb
/>
ſarum vim, aut ad modi ſubtilitatem. </
s
>
<
s
id
="
s.001856
">Cúm
<
lb
/>
que hoc ſit præſentis negotij propoſitum, in
<
lb
/>
tribus admirabilioribus exemplis illud nunc
<
lb
/>
explicemus. </
s
>
<
s
id
="
s.001857
">Occîdunt quædam (vt diximus)
<
lb
/>
deuorata ſtatim, alia ſolo contactu, alia olfa
<
lb
/>
ctu: quid mirabilius ſit ex his, incertum eſt:
<
lb
/>
ſed audi cauſam horum, & perdiſces. </
s
>
<
s
id
="
s.001858
">Si ignis
<
lb
/>
ſcintilla cor introëat, nonne credis ſtatim
<
lb
/>
hominem interiturum? </
s
>
<
s
id
="
s.001859
">At venenum fiet acu
<
lb
/>
tius igne, vt declarabimus,
<
expan
abbr
="
dũ
">dum</
expan
>
de aquis acer
<
lb
/>
rimis ſermonem habebimus. </
s
>
<
s
id
="
s.001860
">Tale autem po
<
lb
/>
tentia, dum in corpore eſt tale actu fit: occi
<
lb
/>
dit ergo, inquam, & erit minus decima grani
<
lb
/>
triticei parte: nam ſcintilla ignis, & pondere,
<
lb
/>
& magnitudine, & ſubſtantia minor eſt eius
<
lb
/>
grani parte decima. </
s
>
<
s
id
="
s.001861
">En vides rem admodum
<
lb
/>
miram, quam breui euadat non obſcura, vel
<
lb
/>
dubia, quòd olfactu ſolo interimit in cerebri
<
lb
/>
penetralia vapor receptus? </
s
>
<
s
id
="
s.001862
">cum ſine repagulo
<
lb
/>
ſit cerebrum,
<
expan
abbr
="
trahátq;
">trahátque</
expan
>
aërem vt cor, illicò ſpi
<
lb
/>
ritum in cerebri ventriculis contentum peri
<
lb
/>
mit
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
deſtruit. </
s
>
<
s
id
="
s.001863
">Neceſſe eſt autem tale ve
<
lb
/>
nenum acutum eſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.001864
">Memini me quorundam
<
lb
/>
olfactu adeò perterritum, vt pœniteret odo
<
lb
/>
raſſe,
<
expan
abbr
="
aberántq;
">aberántque</
expan
>
tamen plurimum talia à na
<
lb
/>
tura veneni. </
s
>
<
s
id
="
s.001865
">Contingit hoc in omnib. </
s
>
<
s
id
="
s.001866
">quæ
<
lb
/>
ignis deſtillatione colliguntur, ſi iam ſpontè
<
lb
/>
calida fuerint. </
s
>
<
s
id
="
s.001867
">Quæ verò putrida, periculo
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
<
lb
/>
vacant. </
s
>
<
s
id
="
s.001868
">Oſtenſum eſt enim, quæ putrida ſint
<
lb
/>
naturæ noſtræ aduerſari: quæ verò deſtillan
<
lb
/>
tur, participem habere vim tum ignis, tum
<
lb
/>
ſubſtantiæ, & caloris qui in re quę deſtillatur
<
lb
/>
viget. </
s
>
<
s
id
="
s.001869
">Quid mirum eſt igitur, hominem ſolo
<
lb
/>
olfactu repentè occidi? </
s
>
<
s
id
="
s.001870
">Eſt tactus etiam expe
<
lb
/>
rimentum,
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
non tactus, ſed contactus per
<
lb
/>
haſtam,
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
hoc, vt verè fatear, difficiliùs ac
<
lb
/>
mirabiliùs. </
s
>
<
s
id
="
s.001871
">Sed ſi quis hæc tria ſibi proponat,
<
lb
/>
Metum in plurib. (
<
expan
abbr
="
neq;
">neque</
expan
>
enim omnes æquali
<
lb
/>
ter afficiuntur
<
emph
type
="
italics
"/>
)
<
emph.end
type
="
italics
"/>
& vim torpedinis, quæ retis
<
lb
/>
medio hominis manum etiam ſtupefacit, &
<
lb
/>
ſpiritum qui ex ore ſerpentis exhalat, cum in
<
lb
/>
peſte hoc ſolo cernamus multos interire:
<
expan
abbr
="
col-ligátq;
">col
<
lb
/>
ligátque</
expan
>
hæc omnia ſimul: Multi ſolo ſpiritu
<
lb
/>
pernicioſo interiere, multi ſolo metu, multi
<
lb
/>
contactu retis manuum ſtuporem ſenſerunt:
<
lb
/>
vulnerato ſerpente, & metum, &
<
expan
abbr
="
ſpiritũ
">ſpiritum</
expan
>
exi
<
lb
/>
tialem, & contactum, mortem
<
expan
abbr
="
repentinã
">repentinam</
expan
>
af
<
lb
/>
ferre quid mirum? </
s
>
<
s
id
="
s.001872
">quod tamen tam
<
expan
abbr
="
mirũ
">mirum</
expan
>
eſt,
<
lb
/>
quam adeò
<
expan
abbr
="
rarũ
">rarum</
expan
>
. </
s
>
<
s
id
="
s.001873
">Ergo quæ natura
<
expan
abbr
="
ſpõtè
">ſpontè</
expan
>
fert,
<
lb
/>
ars in malis fingendis ſolertior
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
fœlicior
<
lb
/>
perficere poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.001874
">Sed dices: Cur igitur pauci
<
lb
/>
ſic pereunt, non paucæ ſunt cauſæ. </
s
>
<
s
id
="
s.001875
">Primum
<
lb
/>
pauci hoc nolunt: Principes enim odio
<
expan
abbr
="
habẽt
">habent</
expan
>
<
lb
/>
ea, quib. </
s
>
<
s
id
="
s.001876
">& alij in ipſos vti poſſent. </
s
>
<
s
id
="
s.001877
">Pauciores
<
lb
/>
etiam ſunt, qui ſciant hæc: nec
<
expan
abbr
="
ſapiẽtes
">ſapientes</
expan
>
peſſi
<
lb
/>
mo
<
expan
abbr
="
exẽplo
">exemplo</
expan
>
vti volunt, nec imperiti
<
expan
abbr
="
ſufficiũt
">ſufficiunt</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001878
">Adde, quòd tam violentam belluam quis ſa
<
lb
/>
nus libenter tractet? </
s
>
<
s
id
="
s.001879
">Ea
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
nocere
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
poſ
<
lb
/>
ſunt, niſi copiosè
<
expan
abbr
="
adminiſtrẽtur
">adminiſtrentur</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
omniáq;
">omniáque</
expan
>
hę
<
lb
/>
reant: at aduerſus hæc
<
expan
abbr
="
Principũ
">Principum</
expan
>
cautio maxi
<
lb
/>
ma eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.001880
">Imminet
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
periculum adeò ingens
<
lb
/>
proditoribus ſi pateat non ſolùm ab his in
<
lb
/>
quos moliuntur, ſed & ab his propter quos,
<
lb
/>
ne poſt ſcelus pactum ſceleris habeant
<
expan
abbr
="
teſtẽ
">teſtem</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001881
">
<
expan
abbr
="
Deniq;
">Denique</
expan
>
qui vel natura, vel arte bene ſunt in
<
lb
/>
ſtituti, hac ſcientia, quæ ſolùm eſt ad
<
expan
abbr
="
hominũ
">hominum</
expan
>
<
lb
/>
perniciem, carere volunt. </
s
>
<
s
id
="
s.001882
">Ego cùm
<
expan
abbr
="
admodũ
">admodum</
expan
>
<
lb
/>
curioſus fuerim omnium quæ mortali ſcire
<
lb
/>
liceret, hanc ſolam
<
expan
abbr
="
ignorantiã
">ignorantiam</
expan
>
optimæ
<
expan
abbr
="
ſciẽ-tiæ
">ſcien
<
lb
/>
tiæ</
expan
>
eſſe loco duxi: nec quæſiui vnquam, nec
<
lb
/>
ſi quis ſpontè obtuliſſet, habere voluiſſem.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001883
">Quin potius ſi quid excogitandum fuerat, ad
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg194
"/>
<
lb
/>
auxilia, & cautionem traduxi. </
s
>
<
s
id
="
s.001884
">Auxilium igi
<
lb
/>
tur eſt, non hærere loco cuiquam, donec in
<
lb
/>
caleſcat manus: lotio frequens partium cum
<
lb
/>
aqua tepida: olei
<
expan
abbr
="
quoq;
">quoque</
expan
>
rutacei,
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
illius vul
<
lb
/>
garis, ſed eius quod
<
expan
abbr
="
eodẽ
">eodem</
expan
>
modo
<
expan
abbr
="
factũ
">factum</
expan
>
ſit, quo
<
lb
/>
&
<
expan
abbr
="
ſpicatũ
">ſpicatum</
expan
>
, &
<
expan
abbr
="
garyophylatũ
">garyophylatum</
expan
>
apud pigmenta
<
lb
/>
rios fieri ſolet, inunctio. </
s
>
<
s
id
="
s.001885
">Dixi
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
ignẽ
">ignem</
expan
>
loco
<
lb
/>
adhibitum omne venenum extinguere: ſiqui
<
lb
/>
dem ignis venena aliqua extinguit, alia exa
<
lb
/>
cuit. </
s
>
<
s
id
="
s.001886
">Extinguit ſemper, dum loco adhibetur,
<
lb
/>
quoniam virtus eius omne humidum tollit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001887
">Omne
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
ſiccum in aliquo humido eſt: vi
<
lb
/>
demus enim planè ſicca nullas habere vires.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001888
">Sunt
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
planè ſicca expertia naturæ miſto
<
lb
/>
rum
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
elementorum. </
s
>
<
s
id
="
s.001889
">Elementa enim om
<
lb
/>
nia (vt dixi) humida. </
s
>
<
s
id
="
s.001890
">Miſtum
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
miſcetur,
<
lb
/>
quia humidum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.001891
">Ignis igitur exteriùs, &
<
lb
/>
quod calidiſſimum eſt intus, omnia venena
<
lb
/>
finit. </
s
>
<
s
id
="
s.001892
">Sed intus calidiſſima ipſa venena ſunt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001893
">
<
expan
abbr
="
Quædã
">Quædam</
expan
>
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
exacuit:
<
expan
abbr
="
nã
">nam</
expan
>
Locuſtam opificem
<
lb
/>
veneni verberauit Nero, quòd non protinus
<
lb
/>
occidiſſet. </
s
>
<
s
id
="
s.001894
">Illa iterum coxit (coqui dixerunt,
<
lb
/>
quod nunc ſublimari, ſeu deſtillari.) Ignis er
<
lb
/>
go, ſi miſceantur, vires tollit, exhalante te
<
lb
/>
nuior humido, in quo veneni vis ſita eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.001895
">Sed
<
lb
/>
ſi pura deſtillentur, aut venena venenis miſ
<
lb
/>
ceantur, exacuit venenum: velut in medica
<
lb
/>
mentis additur aliquid quod penetret: &
<
lb
/>
cùm minuere vim debeat, auget. </
s
>
<
s
id
="
s.001896
">Sed ad
<
lb
/>
auxilia tranſeamus. </
s
>
<
s
id
="
s.001897
">Primum eſt potus the
<
lb
/>
riacæ, quæ ſi probè confecta ſit nemo eſt,
<
lb
/>
qui neſciat quantum conferat. </
s
>
<
s
id
="
s.001898
">Secundum,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg195
"/>
<
lb
/>
mus quem Moyſis appellant: referunt enim
<
lb
/>
veſci radice napelli, ſeu napellus ſit accog
<
lb
/>
nitum, ſeu aliud quippiam: at de hoc ſuo
<
lb
/>
loco dicetur. </
s
>
<
s
id
="
s.001899
">Quidam non indigni fide,
<
lb
/>
vidiſſe ſe referunt. </
s
>
<
s
id
="
s.001900
">At operæ pretium fue
<
lb
/>
rat eos docuiſſe, quonam pacto tam paruus
<
lb
/>
cùm ſit, queat effodere terram: & quàm
<
lb
/>
mirabili affectu feratur in eum cibum in
<
lb
/>
tanta copia,
<
expan
abbr
="
facilioréq;
">facilioréque</
expan
>
<
expan
abbr
="
alimẽti
">alimenti</
expan
>
: & cùm omnia
<
lb
/>
animalia illicò eſu acconiti pereant, mus in
<
lb
/>
firmior cæteris, paruitate, mollitie, breuitate
<
lb
/>
vitæ, & moderatione, aſſueſcere potuerit tam
<
lb
/>
acri veneno. </
s
>
<
s
id
="
s.001901
">Si tamen hoc contingat,
<
expan
abbr
="
de-mõſtratum
">de
<
lb
/>
monſtratum</
expan
>
eſt, omne quod veneno veſcitur,
<
lb
/>
eſſe alexipharmacum, ſeu illi reſiſtere: opti
<
lb
/>
ma erit medicina pro venenis Vnum Affir
<
lb
/>
mant deprehenſum eſſe, muſcas magnas il
<
lb
/>
lum edere: quod ſi ita eſt, foliis, vel floribus </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>