1lib. de Cœlo & de generat. & corrupt.
At alium atque alium.] Hominum vtilitas tum ad eſſe tum
ad bene eſſe multa variáque multò aliter quam natura præferat, pe
tit ſibi fieri, vt alimenta & copioſiora, & aliter apparata: quam terra,
aër, & mare ſponte ſua ſuppeditent: vt veſtitum, quem connexus
ſtaminis cum ſubtegmine faciens corpora tegendo, ipſa probe tuetur
& ornat: vt ædificia, quæ trabium, lapidumque præter naturam ad
ſuperiorem locum euectio & coagmentatio vtilia facit, ad defenſio
nem contra cœli, aëris, externáſque quaſuis iniurias. Quinetiam va
rietas contra naturæ curſum expetitur in delectabilibus vt hydrauli
cis, engebatis, merulis, & icunculis voces, cantus, geſtus hominum,
auium, aliorumque animalium imitantibus.
ad bene eſſe multa variáque multò aliter quam natura præferat, pe
tit ſibi fieri, vt alimenta & copioſiora, & aliter apparata: quam terra,
aër, & mare ſponte ſua ſuppeditent: vt veſtitum, quem connexus
ſtaminis cum ſubtegmine faciens corpora tegendo, ipſa probe tuetur
& ornat: vt ædificia, quæ trabium, lapidumque præter naturam ad
ſuperiorem locum euectio & coagmentatio vtilia facit, ad defenſio
nem contra cœli, aëris, externáſque quaſuis iniurias. Quinetiam va
rietas contra naturæ curſum expetitur in delectabilibus vt hydrauli
cis, engebatis, merulis, & icunculis voces, cantus, geſtus hominum,
auium, aliorumque animalium imitantibus.
Quando igitur.] Omnia licet habeat homo ſui gratia nata: non
ita tamet habet, vt qualia naturaliter prodeunt, talibus cunctis com
mode vti poßit. Neceßitate igitur & commoditate vtendi rebus à
natura oblatis preſſus, conuertit ad ſuos vſus & accommodat: ſed con
uerſio iſta, cum ſit deductio ad aliud, quam quò vergit natura, habet
in ijs naturale principium renitens: hic renixus parit difficultatem
conuerſionis: hæc difficultas huc illuc animum hominis cogitando,
quærendóque, quomodo difficultas iſta ſuperetur, diſtrahit, facitque,
vt mente diu verſet, quid & quomodo agendum, exempli gratia. vt
onus ſubleuet, altè ipſe conſcendat, vehementer quatiat, longè iacu
letur, & ea demum faciat, velit nolit natura, quæ vtilitati homi
num ſeruiant. Hæc cura ſolicitudóque vrget imaginationem, vt lu
men à mente mutuantem & à rationibus mathematicis, nec quodam
ſucceßionis ordine defatigari rationem & quieſcere ſinit, priuſquam
quod quæritur, inuentum ſit. Illud inuentum, modúſve inueniendi
generalis eſt. hîc particulariter ad machinam inſtrumentáque refertur,
quibus onerum motiones fiant opportunæ, per motiones intellige, quæ
fiunt à loco ad locum, vt impulſiones, tractiones, volutationes, ve
ctiones, & in locis altis, medijs, imis pro vſu & decoro repoſitiones:
per onera, quicquid aliò quam quò naturaliter vergit, impellitur, vt
aërem, cum deorſum deſcendere cogitur, vt aquam, vt terram cum
ſurſum aſcendere, & eiuſmodi, quæ vulgus cum admiratione ſuſpi
cit, & niſi fierent, nulla res noſtra non eſſet impedita Atque ſic ra
tio hominis neceſsitate vſus, & vtilitatis ſuæ preſſa, efficiens cauſa
ita tamet habet, vt qualia naturaliter prodeunt, talibus cunctis com
mode vti poßit. Neceßitate igitur & commoditate vtendi rebus à
natura oblatis preſſus, conuertit ad ſuos vſus & accommodat: ſed con
uerſio iſta, cum ſit deductio ad aliud, quam quò vergit natura, habet
in ijs naturale principium renitens: hic renixus parit difficultatem
conuerſionis: hæc difficultas huc illuc animum hominis cogitando,
quærendóque, quomodo difficultas iſta ſuperetur, diſtrahit, facitque,
vt mente diu verſet, quid & quomodo agendum, exempli gratia. vt
onus ſubleuet, altè ipſe conſcendat, vehementer quatiat, longè iacu
letur, & ea demum faciat, velit nolit natura, quæ vtilitati homi
num ſeruiant. Hæc cura ſolicitudóque vrget imaginationem, vt lu
men à mente mutuantem & à rationibus mathematicis, nec quodam
ſucceßionis ordine defatigari rationem & quieſcere ſinit, priuſquam
quod quæritur, inuentum ſit. Illud inuentum, modúſve inueniendi
generalis eſt. hîc particulariter ad machinam inſtrumentáque refertur,
quibus onerum motiones fiant opportunæ, per motiones intellige, quæ
fiunt à loco ad locum, vt impulſiones, tractiones, volutationes, ve
ctiones, & in locis altis, medijs, imis pro vſu & decoro repoſitiones:
per onera, quicquid aliò quam quò naturaliter vergit, impellitur, vt
aërem, cum deorſum deſcendere cogitur, vt aquam, vt terram cum
ſurſum aſcendere, & eiuſmodi, quæ vulgus cum admiratione ſuſpi
cit, & niſi fierent, nulla res noſtra non eſſet impedita Atque ſic ra
tio hominis neceſsitate vſus, & vtilitatis ſuæ preſſa, efficiens cauſa
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib