Clavius, Christoph, Geometria practica

List of thumbnails

< >
11
11
12
12
13
13
14
14
15
15
16
16
17
17
18
18
19
19
20
20
< >
page |< < (17) of 450 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div43" type="section" level="1" n="18">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1138" xml:space="preserve">
              <pb o="17" file="047" n="47" rhead="LIBER PRIMVS."/>
            filo perpendiculi in partem aliquam integram alicuius quadrantis, illico iuxta
              <lb/>
            ſemidiametrum A B, apparebit, ad quem gradum vſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s1139" xml:space="preserve">quadransille productus
              <lb/>
            fuit. </s>
            <s xml:id="echoid-s1140" xml:space="preserve">Qui quidem graduum numerus in regula trium tertium occupatlocum, vt
              <lb/>
            minuta, atque ſecunda inquirantur, vt paulo poſt Num. </s>
            <s xml:id="echoid-s1141" xml:space="preserve">7. </s>
            <s xml:id="echoid-s1142" xml:space="preserve">dicemus.</s>
            <s xml:id="echoid-s1143" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1144" xml:space="preserve">4. </s>
            <s xml:id="echoid-s1145" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Ivxta</emph>
            ſemidiametrum A B, affigenda ſunt duo pinnacidia ad angulos
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-047-01" xlink:href="note-047-01a" xml:space="preserve">Pinnacidia
                <lb/>
              quo pacto af-
                <lb/>
              figenda.</note>
            rectos, ita vt foramina, per quę radius ſolis, vel viſualis tranſire debet, ad per-
              <lb/>
            pendiculum rectę AB, exiſtant; </s>
            <s xml:id="echoid-s1146" xml:space="preserve">alio quin non paruus error in dimenſione linea-
              <lb/>
            rum committeretur.</s>
            <s xml:id="echoid-s1147" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1148" xml:space="preserve">5. </s>
            <s xml:id="echoid-s1149" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvando</emph>
            porro per radium viſualem altitudo ſt ellę inueſtiganda eſt,
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-047-02" xlink:href="note-047-02a" xml:space="preserve">Pinnacidia
                <lb/>
              pro radio vi-
                <lb/>
              ſuali quo pa-
                <lb/>
              cto conſtruẽ-
                <lb/>
              da.</note>
            vel punctum aliquod lineæ dimetiendæ inſpiciendum, conſtrui debent duo pin-
              <lb/>
            nacidia hoc modo. </s>
            <s xml:id="echoid-s1150" xml:space="preserve">In tabella ænea quadrata IK, fiat foramen rotundum medio-
              <lb/>
            cris magnitudinis, in cuius medio relinquatur foramen L, quod ſuſtineatur à
              <lb/>
            diametro quadam tenui; </s>
            <s xml:id="echoid-s1151" xml:space="preserve">Et circa I, circumuertatur alia tabella ænea quadrata
              <lb/>
            ſubtilis, priori ęqualis, in cuius medio ſit etiam perexiguum foramen M, reſp on-
              <lb/>
            dens foramini L, quando hęc tabella priori ſup erimponitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s1152" xml:space="preserve">Huiuſmodi duo
              <lb/>
            pinnacidia ſi fiant, dici vix poteſt, quàm expeditè quamcunque ſtellam, aut a-
              <lb/>
            liam quamlibet rem contueri liceat. </s>
            <s xml:id="echoid-s1153" xml:space="preserve">Nam pinnacidium, quod ab oculo propius
              <lb/>
            abeſt, claudendum eſt tabella illa quadrata circumducta circa punctum I, aliud
              <lb/>
            autem aperiendum. </s>
            <s xml:id="echoid-s1154" xml:space="preserve">Sic enim fiet, vt radius viſualis per foramen M, prope ocu-
              <lb/>
            lumimmiſſus, illico conſpiciat per maius foramen L, in pinnacidio remotiore
              <lb/>
            ſtellam, vel aliam rem propoſitam: </s>
            <s xml:id="echoid-s1155" xml:space="preserve">quia foramen illud maius apertum facilè
              <lb/>
            remipſam intueri, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1156" xml:space="preserve">ſine vllo negotio foramen exiguum L, in eodem pinnaci-
              <lb/>
            dio remotiore in ipſam rem viſum dirigere nosſinit.</s>
            <s xml:id="echoid-s1157" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1158" xml:space="preserve">6. </s>
            <s xml:id="echoid-s1159" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Postremo</emph>
            ex centro A, egrediatur filum ſub tiliſsimum cum appenſo
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-047-03" xlink:href="note-047-03a" xml:space="preserve">Conſtructio
                <lb/>
              regulæ, loco
                <lb/>
              fili.</note>
            perpendiculo. </s>
            <s xml:id="echoid-s1160" xml:space="preserve">Aut certè loco fili conſtruatur regula ænea admodum tenuis
              <lb/>
            cum linea fiducię, in cuius extremitate promineat laminula, ex qua ſuſpendatur
              <lb/>
            perpendiculum hac conditione, vt regula liberè pendente, filum aliquod cum
              <lb/>
            perpendiculo demiſſum, ad vnguem lineę fiducię reſpondeat. </s>
            <s xml:id="echoid-s1161" xml:space="preserve">Atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s1162" xml:space="preserve">in hoc ſum̃a
              <lb/>
            diligentia adhibenda eſt, alioquin gradus non rectè à linea fiducię indicarentur.</s>
            <s xml:id="echoid-s1163" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1164" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Atqve</emph>
            hoc modo Quadrans in ſuo vſu erit pendulus, ſiueres in ſublimi
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-047-04" xlink:href="note-047-04a" xml:space="preserve">Quadrans
                <lb/>
              pendul{us}.</note>
            exiſtens ex B, per A, ſiueres in plano poſita ex A, per B, inſpiciatur.</s>
            <s xml:id="echoid-s1165" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1166" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvod</emph>
            ſi circa centrum A, regula affigatur cum linea fiducię AB, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1167" xml:space="preserve">duobus
              <lb/>
            pinnacidijs c, b quorum foramina lineę fiduclę reſpondeant, ipſa queregula ita
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-047-05" xlink:href="note-047-05a" xml:space="preserve">Quadrans
                <lb/>
              ſtabilis.</note>
            firmetur, vt cir ca centrum circumducta ad quemcunque gradum immota per-
              <lb/>
            maneat, erit Quadrans in ſuo vſu ſtabilis eundem ſemper ſitum habens, ſiueres
              <lb/>
            in ſublimi exiſtens inſpiciatur ex A, per b, poſito nimirum latere A C, Horizonti
              <lb/>
            parallelo, in plano Horizontali, ſiue rem in plano poſitam quis intueatur ex A,
              <lb/>
            per b, latere A C, ad Horizontem exiſtente perpendiculari, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1168" xml:space="preserve">latere A B, eidem
              <lb/>
            Horizonti parallelo, ſuperioremq; </s>
            <s xml:id="echoid-s1169" xml:space="preserve">locũ occupante. </s>
            <s xml:id="echoid-s1170" xml:space="preserve">Verum hęc planius intel-
              <lb/>
            ligentur, cum de vtro que vſu lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s1171" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s1172" xml:space="preserve">agemus.</s>
            <s xml:id="echoid-s1173" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1174" xml:space="preserve">7. </s>
            <s xml:id="echoid-s1175" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Vsvs</emph>
            quadrantis hoc modo conſtructi in minutis, ac ſecundis exquiren-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-047-06" xlink:href="note-047-06a" xml:space="preserve">Vſ{us} quadrã-
                <lb/>
              tis proximè
                <lb/>
              conſtruct in
                <lb/>
              minutis ex-
                <lb/>
              quirendis.
                <lb/>
                <lb/>
              </note>
            dis, pręclarus eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s1176" xml:space="preserve">Nam cadente filo perpendiculi, aut linea fiducię AB, in par-
              <lb/>
            tem aliquamintegram alicuius Quadrantis (quod ferè ſemper accidet propter
              <lb/>
            diuerſitatem partium in tanta quadrantum multitudine) ſi fiat vt 128. </s>
            <s xml:id="echoid-s1177" xml:space="preserve">nimirum
              <lb/>
            vt numerus partium, in quas quilibet arcus productus diuiditur, ad partes à filo
              <lb/>
            abſciſſas, ita numerus graduum in toto arcu pro ducto comprehenſorum, in
              <lb/>
            cuius partem aliquam integram filum incidit, ad aliud, reperietur numerus </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>