Dices cum graue aliquod mouetur deorſum, vel leue ſurſum, vel
corpus animatum ſe ipſum mouet, dici poteſt ſubſtantia corporis cauſa
immediata motus. Reſp. negando, tùm quia omnis potentia motrix
agit; igitur producit aliquid aliud, quod eſt cauſa motus: præterea po
tentia motrix corporis animati, agit vſque ad defatigationem, ſudorem,
licèt non ſit motus, igitur aliud producit, de corpore graui probabi
mus infrà.
corpus animatum ſe ipſum mouet, dici poteſt ſubſtantia corporis cauſa
immediata motus. Reſp. negando, tùm quia omnis potentia motrix
agit; igitur producit aliquid aliud, quod eſt cauſa motus: præterea po
tentia motrix corporis animati, agit vſque ad defatigationem, ſudorem,
licèt non ſit motus, igitur aliud producit, de corpore graui probabi
mus infrà.
Theorema 6.
Datur impetus.
Demonſtro, Subſtantia mobilis non eſt cauſa imme
diata motus, per Th.5. ergo aliquid aliud; igitur impetus, nam quod di
ſtinctum eſt à ſubſtantia mobilis, & exigit motum, eſt impetus per
Def.3. ſed quia hoc Theorema eſt veluti princeps huius tractatus cardo,
in eo paulò diutius hærendum eſt, igitur.
diata motus, per Th.5. ergo aliquid aliud; igitur impetus, nam quod di
ſtinctum eſt à ſubſtantia mobilis, & exigit motum, eſt impetus per
Def.3. ſed quia hoc Theorema eſt veluti princeps huius tractatus cardo,
in eo paulò diutius hærendum eſt, igitur.
Demonſtro primò dari impetum:
Quidquid eſt, & antè non erat, non
eſt à ſe, ſed habet cauſam per Ax.8. Motus de nouo eſt per hypotheſim
tertiam; igitur habet cauſam, ſed non aliam, quam impetum, quod pro
bo: Lapis cadens, vel impactus in alium lapidem mouet illum per hy
poth.7. ſed ſubſtantia lapidis in alium impacti non eſt cauſa huius mo
tus, quia eſſet cauſa neceſſaria vt patet; igitur applicata eundem effe
ctum produceret per Ax.12. ſed etiam applicata immediata non agit, vt
conſtat experientia; igitur per idem Axioma non eſt cauſa.
eſt à ſe, ſed habet cauſam per Ax.8. Motus de nouo eſt per hypotheſim
tertiam; igitur habet cauſam, ſed non aliam, quam impetum, quod pro
bo: Lapis cadens, vel impactus in alium lapidem mouet illum per hy
poth.7. ſed ſubſtantia lapidis in alium impacti non eſt cauſa huius mo
tus, quia eſſet cauſa neceſſaria vt patet; igitur applicata eundem effe
ctum produceret per Ax.12. ſed etiam applicata immediata non agit, vt
conſtat experientia; igitur per idem Axioma non eſt cauſa.
Scio eſſe aliquas reſponſiones, quas infrà refellemus; nunc ſufficiat
dixiſſe lapidem impactum non producere motum, qui propriè non pro
ducitur per Th.2. nec exigere, vt conſtat ex ſecunda probatione Th. 5.
igitur ſi aliquid exigit, vel producit, voco impetum.
dixiſſe lapidem impactum non producere motum, qui propriè non pro
ducitur per Th.2. nec exigere, vt conſtat ex ſecunda probatione Th. 5.
igitur ſi aliquid exigit, vel producit, voco impetum.
Secundò probatur; potentia motrix eſt actiua, quia defatigatur, quis
hoc neget? igitur aliquid producit; non motum, qui propriè non pro
ducitur per Th.2. igitur aliquid aliud; voco impetum; adde quod etiam
ſine motu agit, & defatigatur vt iam dictum eſt; igitur habet alium effe
ctum immediatum; denique mouere, pellere, trahere, proiicere, percu
tere, nihil niſi actionem ſonant.
hoc neget? igitur aliquid producit; non motum, qui propriè non pro
ducitur per Th.2. igitur aliquid aliud; voco impetum; adde quod etiam
ſine motu agit, & defatigatur vt iam dictum eſt; igitur habet alium effe
ctum immediatum; denique mouere, pellere, trahere, proiicere, percu
tere, nihil niſi actionem ſonant.
Tertiò probatur; pila diſiuncta à manu proiicientis diu adhuc mo
uetur per hypoth.6. igitur hic motus habet cauſam per Ax. 8. quælibet
enim pars motus de nouo eſt, neque duæ illius partes ſimul eſſe poſſunt.
atqui potentia motrix non eſt cauſa per Ax.10. immò poteſt eſſe deſtru
cta; igitur non eſt cauſa per Ax. 9. Non eſt etiam cauſa ſubſtantia pilæ
mobilis per Th.5.5. nec priores pattes motus per reſp. ad primam in
ſtantiam Th 5. igitur aliquid aliud; voco impetum.
uetur per hypoth.6. igitur hic motus habet cauſam per Ax. 8. quælibet
enim pars motus de nouo eſt, neque duæ illius partes ſimul eſſe poſſunt.
atqui potentia motrix non eſt cauſa per Ax.10. immò poteſt eſſe deſtru
cta; igitur non eſt cauſa per Ax. 9. Non eſt etiam cauſa ſubſtantia pilæ
mobilis per Th.5.5. nec priores pattes motus per reſp. ad primam in
ſtantiam Th 5. igitur aliquid aliud; voco impetum.
Quartò probatur;
pila proiecta ſenſim ſine ſenſu tardiore motu
mouetur; donec tandem moueri omnino deſinat per hypoth. 5. igitur
non eſt ſemper æqualis, & eadem cauſa huius motus per Ax. 12. & 13.
num.3. igitur cauſa huius motus eodem modo debilitatur, ſeu remitti
tur, quo ipſe motus; ſed decreſcit ſubſtantia mobilis, nec potentia mo-
mouetur; donec tandem moueri omnino deſinat per hypoth. 5. igitur
non eſt ſemper æqualis, & eadem cauſa huius motus per Ax. 12. & 13.
num.3. igitur cauſa huius motus eodem modo debilitatur, ſeu remitti
tur, quo ipſe motus; ſed decreſcit ſubſtantia mobilis, nec potentia mo-