4717LIBER PRIMVS.
filo perpendiculi in partem aliquam integram alicuius quadrantis, illico iuxta
ſemidiametrum A B, apparebit, ad quem gradum vſq; quadransille productus
fuit. Qui quidem graduum numerus in regula trium tertium occupatlocum, vt
minuta, atque ſecunda inquirantur, vt paulo poſt Num. 7. dicemus.
ſemidiametrum A B, apparebit, ad quem gradum vſq; quadransille productus
fuit. Qui quidem graduum numerus in regula trium tertium occupatlocum, vt
minuta, atque ſecunda inquirantur, vt paulo poſt Num. 7. dicemus.
4.
Ivxta ſemidiametrum A B, affigenda ſunt duo pinnacidia ad angulos
11Pinnacidia
quo pacto af-
figenda. rectos, ita vt foramina, per quę radius ſolis, vel viſualis tranſire debet, ad per-
pendiculum rectę AB, exiſtant; alio quin non paruus error in dimenſione linea-
rum committeretur.
11Pinnacidia
quo pacto af-
figenda. rectos, ita vt foramina, per quę radius ſolis, vel viſualis tranſire debet, ad per-
pendiculum rectę AB, exiſtant; alio quin non paruus error in dimenſione linea-
rum committeretur.
5.
Qvando porro per radium viſualem altitudo ſt ellę inueſtiganda eſt,
22Pinnacidia
pro radio vi-
ſuali quo pa-
cto conſtruẽ-
da. vel punctum aliquod lineæ dimetiendæ inſpiciendum, conſtrui debent duo pin-
nacidia hoc modo. In tabella ænea quadrata IK, fiat foramen rotundum medio-
cris magnitudinis, in cuius medio relinquatur foramen L, quod ſuſtineatur à
diametro quadam tenui; Et circa I, circumuertatur alia tabella ænea quadrata
ſubtilis, priori ęqualis, in cuius medio ſit etiam perexiguum foramen M, reſp on-
dens foramini L, quando hęc tabella priori ſup erimponitur. Huiuſmodi duo
pinnacidia ſi fiant, dici vix poteſt, quàm expeditè quamcunque ſtellam, aut a-
liam quamlibet rem contueri liceat. Nam pinnacidium, quod ab oculo propius
abeſt, claudendum eſt tabella illa quadrata circumducta circa punctum I, aliud
autem aperiendum. Sic enim fiet, vt radius viſualis per foramen M, prope ocu-
lumimmiſſus, illico conſpiciat per maius foramen L, in pinnacidio remotiore
ſtellam, vel aliam rem propoſitam: quia foramen illud maius apertum facilè
remipſam intueri, & ſine vllo negotio foramen exiguum L, in eodem pinnaci-
dio remotiore in ipſam rem viſum dirigere nosſinit.
22Pinnacidia
pro radio vi-
ſuali quo pa-
cto conſtruẽ-
da. vel punctum aliquod lineæ dimetiendæ inſpiciendum, conſtrui debent duo pin-
nacidia hoc modo. In tabella ænea quadrata IK, fiat foramen rotundum medio-
cris magnitudinis, in cuius medio relinquatur foramen L, quod ſuſtineatur à
diametro quadam tenui; Et circa I, circumuertatur alia tabella ænea quadrata
ſubtilis, priori ęqualis, in cuius medio ſit etiam perexiguum foramen M, reſp on-
dens foramini L, quando hęc tabella priori ſup erimponitur. Huiuſmodi duo
pinnacidia ſi fiant, dici vix poteſt, quàm expeditè quamcunque ſtellam, aut a-
liam quamlibet rem contueri liceat. Nam pinnacidium, quod ab oculo propius
abeſt, claudendum eſt tabella illa quadrata circumducta circa punctum I, aliud
autem aperiendum. Sic enim fiet, vt radius viſualis per foramen M, prope ocu-
lumimmiſſus, illico conſpiciat per maius foramen L, in pinnacidio remotiore
ſtellam, vel aliam rem propoſitam: quia foramen illud maius apertum facilè
remipſam intueri, & ſine vllo negotio foramen exiguum L, in eodem pinnaci-
dio remotiore in ipſam rem viſum dirigere nosſinit.
6.
Postremo ex centro A, egrediatur filum ſub tiliſsimum cum appenſo
33Conſtructio
regulæ, loco
fili. perpendiculo. Aut certè loco fili conſtruatur regula ænea admodum tenuis
cum linea fiducię, in cuius extremitate promineat laminula, ex qua ſuſpendatur
perpendiculum hac conditione, vt regula liberè pendente, filum aliquod cum
perpendiculo demiſſum, ad vnguem lineę fiducię reſpondeat. Atq; in hoc ſum̃a
diligentia adhibenda eſt, alioquin gradus non rectè à linea fiducię indicarentur.
33Conſtructio
regulæ, loco
fili. perpendiculo. Aut certè loco fili conſtruatur regula ænea admodum tenuis
cum linea fiducię, in cuius extremitate promineat laminula, ex qua ſuſpendatur
perpendiculum hac conditione, vt regula liberè pendente, filum aliquod cum
perpendiculo demiſſum, ad vnguem lineę fiducię reſpondeat. Atq; in hoc ſum̃a
diligentia adhibenda eſt, alioquin gradus non rectè à linea fiducię indicarentur.
Atqve hoc modo Quadrans in ſuo vſu erit pendulus, ſiueres in ſublimi
44Quadrans
pendul{us}. exiſtens ex B, per A, ſiueres in plano poſita ex A, per B, inſpiciatur.
44Quadrans
pendul{us}. exiſtens ex B, per A, ſiueres in plano poſita ex A, per B, inſpiciatur.
Qvod ſi circa centrum A, regula affigatur cum linea fiducię AB, &
duobus
pinnacidijs c, b quorum foramina lineę fiduclę reſpondeant, ipſa queregula ita
55Quadrans
ſtabilis. firmetur, vt cir ca centrum circumducta ad quemcunque gradum immota per-
maneat, erit Quadrans in ſuo vſu ſtabilis eundem ſemper ſitum habens, ſiueres
in ſublimi exiſtens inſpiciatur ex A, per b, poſito nimirum latere A C, Horizonti
parallelo, in plano Horizontali, ſiue rem in plano poſitam quis intueatur ex A,
per b, latere A C, ad Horizontem exiſtente perpendiculari, & latere A B, eidem
Horizonti parallelo, ſuperioremq; locũ occupante. Verum hęc planius intel-
ligentur, cum de vtro que vſu lib. 2. agemus.
pinnacidijs c, b quorum foramina lineę fiduclę reſpondeant, ipſa queregula ita
55Quadrans
ſtabilis. firmetur, vt cir ca centrum circumducta ad quemcunque gradum immota per-
maneat, erit Quadrans in ſuo vſu ſtabilis eundem ſemper ſitum habens, ſiueres
in ſublimi exiſtens inſpiciatur ex A, per b, poſito nimirum latere A C, Horizonti
parallelo, in plano Horizontali, ſiue rem in plano poſitam quis intueatur ex A,
per b, latere A C, ad Horizontem exiſtente perpendiculari, & latere A B, eidem
Horizonti parallelo, ſuperioremq; locũ occupante. Verum hęc planius intel-
ligentur, cum de vtro que vſu lib. 2. agemus.
7.
Vsvs quadrantis hoc modo conſtructi in minutis, ac ſecundis exquiren-
66Vſ{us} quadrã-
tis proximè
conſtruct in
minutis ex-
quirendis.
dis, pręclarus eſt. Nam cadente filo perpendiculi, aut linea fiducię AB, in par-
tem aliquamintegram alicuius Quadrantis (quod ferè ſemper accidet propter
diuerſitatem partium in tanta quadrantum multitudine) ſi fiat vt 128. nimirum
vt numerus partium, in quas quilibet arcus productus diuiditur, ad partes à filo
abſciſſas, ita numerus graduum in toto arcu pro ducto comprehenſorum, in
cuius partem aliquam integram filum incidit, ad aliud, reperietur numerus
66Vſ{us} quadrã-
tis proximè
conſtruct in
minutis ex-
quirendis.
dis, pręclarus eſt. Nam cadente filo perpendiculi, aut linea fiducię AB, in par-
tem aliquamintegram alicuius Quadrantis (quod ferè ſemper accidet propter
diuerſitatem partium in tanta quadrantum multitudine) ſi fiat vt 128. nimirum
vt numerus partium, in quas quilibet arcus productus diuiditur, ad partes à filo
abſciſſas, ita numerus graduum in toto arcu pro ducto comprehenſorum, in
cuius partem aliquam integram filum incidit, ad aliud, reperietur numerus